बी पी कोइराला
| विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला | |
|---|---|
| वीपी कोइराला १९५० | |
| नेपाल देशस्य २२ तम प्रधानमन्त्री | |
| कार्यालये २७ मे १९५९ – १५ डिसेम्बर १९६० | |
| Monarch | श्री ५ महेन्द्र |
| पूर्वगमः | सुवर्णसम्शेर जबरा |
| पादानुध्यातः | तुल्सी गिरी |
| 2nd President of the Nepali Congress | |
| कार्यालये 26 May 1952 – 24 January 1956 | |
| पूर्वगमः | Matrika Prasad Koirala |
| पादानुध्यातः | Subarna Shamsher Rana |
| कार्यालये 23 May 1957 – 21 July 1982 | |
| पूर्वगमः | Subarna Shamsher Rana |
| पादानुध्यातः | Krishna Prasad Bhattarai |
| व्यक्तिगत विचाराः | |
| जननम् | ८ सेप्टेम्बर १९१४ Benares, Benares State, British India |
| मरणम् | २१ जुलाई १९८२ काष्ठमण्डप नगरम् |
| राजनैतिकपक्षः | नेपाली कांग्रेस |
| पतिः/पत्नी | सुशीला कोइराला (m. 1936) |
| अपत्यानि | 4, including प्रकाश कोइराला and सशांक कोइराला |
| मुख्यशिक्षणम् | Banaras Hindu University University of Calcutta |
| हस्ताक्षरम् | |
| Military service | |
| प्रशस्तयः | नेपाल रत्न (२०१८ वि.सं.)[१] |

बि. पि. कोइराला इति नाम्ना प्रसिद्धः विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला (८ सेप्टेम्बर् १९१४-२१ जुलाई १९८२) एकः नेपाली-क्रान्तिकारी, राजनैतिकः नेता, लेखकः च आसीत्। सः १९५९ तः १९६० पर्यन्तं नेपालदेशस्य प्रधानमन्त्री आसीत्। सः लोकतान्त्रिक- समाजबादी राजनैतिकदलस्य नेपाली-काङ्ग्रेस् इत्यस्य नेतृत्वं कृतवान्। सः बालिवुड्-अभिनेत्र्याः मनीषा-कोइराला-सिद्धार्थ-कोइराला-इत्येतयोः पितामहः, पूर्वप्रधानमन्त्रिणः [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] -इत्यस्य अग्रजः, पूर्वप्रधानमन्त्र्याः [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]-इत्यस्य अनुजः च आसीत्।
कोइराला इत्ययं लोकतान्त्रिकरूपेण निर्वाचितः प्रथमः, नेपालदेशस्य २२ तमः प्रधानमन्त्री च आसीत्। सः १८ मासान् यावत् पदच्युतः भूत्वा, राज्ञः महेन्द्रस्य निर्देशेन कारावासे च न्निर्वासितः। तस्य शेषजीवनं बहुधा कारागारे वा निर्वासने वा व्यतीतम् आसीत्, तथा च क्रमेण स्वास्थ्यं क्षीणं च जातम्। [२]
नेपालदेशस्य महान् राजनैतिक-व्यक्तिषु अन्यतमः इति परिगणितः कोइराला लोकतन्त्रस्य दृढसमर्थकः आसीत्। सः दृढरूपेण अवदत् यत् नेपाल-सदृशस्य दरिद्रदेशे व्यक्तिगतस्वातन्त्र्यस्य, नागरिक-राजनैतिक-अधिकाराणां च प्रत्याभूतिः एव पर्याप्तं नास्ति, तथा च लोकतान्त्रिक-समाजवादः एव नेपालस्य अविकसितस्य समस्यायाः समाधानः अस्ति इति।[३]
राजनैतिक-वृत्तिः
[सम्पादयतु]
तस्य विमोचनानन्तरं, भारतस्य स्वातन्त्र्यं आसन्नम् इति कारणात्, सः नेपालदेशे परिवर्तनं आनेतुं प्रायतत। 1947 तमे वर्षे सः भारते समाजवादी-नेपाली-राष्ट्रिय-काङ्ग्रेस् इतीदं स्थापितवान्, यत् 1950 तमे वर्षे नेपाली-काङ्ग्रेस्-पक्षः अभवत्। 1947 मार्च्-मासस्य 9 दिनाङ्के, कोइराला नेपालदेशं गत्वा स्वभ्रातरं गिरिजा प्रसाद्-कोइराला-वर्यं बिराटनगरस्य जूट्-गिरणि-आन्दोलनस्य प्रेरणे साहाय्यम् अकरोत्। सः गिरिजा प्रसाद् कोयिराला इत्यनेन अन्यैः चतुर्णां राष्ट्रियकाङ्ग्रेस्-नेतृभिः सह गृहीतः, 21 दिवसदीर्घं, मन्दं च पर्वतैः गमनं कृत्वा, स्वसहकारीभिः आन्दोलनकारिणां सह काठमाण्डू-नगरं नीतः। बन्धितानां यात्रायाः विषये बहु अवधानं प्राप्तं, तथा च मार्गे ग्रामेषु स्थितानां कृषकाणां तीव्रगामित्वाय साहाय्यं च कृतम्। कोयिराला-जनाः अन्यैः बन्धितैः सह काठमाण्डू-बङ्ग्लौ स्थापिताः, परन्तु 27-दिनेभ्यः निराहार-आन्दोलनस्य, जन-विरोधस्य, 1947 आगस्ट्-मासे महात्मागान्धी-वर्यस्य आग्रहात् च शीघ्रमेव मुक्ताः अभवन्। 1990 तमे वर्षे प्रधानमन्त्री जुद्द् शम्शेर्-वर्यः अस्पृश्यतायाः विषये महात्माबौण्डास्-इत्येनं तथा महात्मसोणै दास्-इत्येनं च निर्वासितवान्। सः महात्माजोनाय् दास् यादव् इत्यस्य गृहे, सम्प्रति सुन्सारी, राजगञ्ज्, मोरङ्ग् इत्यत्र, वासं कृत्वा आन्दोलनं प्रारभत। बनारस्-नगरे महात्माबौण्डास्-यादवं मिलित्वा, महात्मसोणै दास्-वर्यः 1990 तमे वर्षे गुरुपूर्णिमा नेपालस्य औपनिवेशिकशासनस्य समाप्त्यर्थं बी. पी.-कोइराला-वर्यं 51 रूप्यकाणि साहाय्यम् अकरोत्। पश्चात् नेपालीकाङ्ग्रेस् इत्यस्य निर्माणं जातम्। 2015 तमे वर्षे, बी. पी. कोइराला इत्येषः मोरङ्ग्-नगरस्य राजगञ्ज्-नगरस्य बूत्-सङ्ख्या 32 इत्यत्र महात्मा-सोणै-दास-यादवस्य गृहे उपविश्य निर्वाचने विजयी अभवत्। महात्मा सोनै दास् इत्येषः स्वस्य शिष्यं सूर्यनाथ् दास् यादव् इत्येनं सिराहा-नगरात् मन्त्रिणं कृतवान्।
साहित्यम्
[सम्पादयतु]
यद्यपि कोइराला नेपालदेशस्य अत्यन्तं करिश्माई-राजनैतिकनेतृषु अन्यतमः इति मन्यते, तथापि सः नेपाली-साहित्यस्य सुप्रसिद्धेषु, विचारशील-लेखकेषु अन्यतमः अपि आसीत्। सः लघुकथासु, कादंबरिषु, केषाञ्चन काव्येषु च अलिखत्। कोइराला हिन्दीभाषायां लघुकथालेखनम् आरब्धवान्।[४]
| राजनैतिक-कार्यालयाः | ||
|---|---|---|
| पूर्वाधिकारी {{{before}}} |
Prime Minister of Nepal | उत्तराधिकारी {{{after}}} |
संदर्भ सामग्री
[सम्पादयतु]- ↑ "BP Koirala conferred Nepal Ratna".
- ↑ "Last Days with BP Koirala". Nepal Times (in en-US). 14 October 2021. आह्रियत 2021-12-15.
- ↑ Chatterjee, Bhola (2015-04-09). "BP Koirala: Bhola Chatterjee". Lagatar (in en-US). आह्रियत 2020-08-08.
- ↑ B. P. Koirala: A Major Figure in Modern Nepali Literature. pp. 209–218.