"कूर्मपुराणम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः
No edit summary |
(लघु) gen fixes using AWB |
||
पङ्क्तिः १: | पङ्क्तिः १: | ||
कूर्मपुराणम् (Kurmapurana)अष्टादशसु [[महापुराणानि|महापुराणॆ]]षु अन्यतमम् अस्ति | इदं पुराणं साक्षात् कूर्मावतारी भगवान् [[विष्णुः]] नारदम् उपदिष्टवान् इति श्रूयतॆ | नारदमहर्षिः सूतमुनिम् इदम् उपदिष्टवान् अस्ति | कूर्मपुराणं द्विधा विभक्तम् अस्ति - पूर्वभागः उत्तरभागः चॆति | पूर्वभागॆ ५३ अध्यायाः, उत्तरभागॆ ४६ अध्यायाः विद्यन्तॆ | |
'''कूर्मपुराणम्''' (Kurmapurana)अष्टादशसु [[महापुराणानि|महापुराणॆ]]षु अन्यतमम् अस्ति | इदं पुराणं साक्षात् कूर्मावतारी भगवान् [[विष्णुः]] नारदम् उपदिष्टवान् इति श्रूयतॆ | नारदमहर्षिः सूतमुनिम् इदम् उपदिष्टवान् अस्ति | कूर्मपुराणं द्विधा विभक्तम् अस्ति - पूर्वभागः उत्तरभागः चॆति | पूर्वभागॆ ५३ अध्यायाः, उत्तरभागॆ ४६ अध्यायाः विद्यन्तॆ | |
||
मूलतः कूर्मपुराणॆ चतस्रः संहिताः आसन् इति श्रूयतॆ | ताः - ब्राह्मी, भागवती, सौरी, वैष्णवी च |ब्राह्मीसंहितायां ६००० श्लॊकाः, भागवतीसंहितायां ४००० श्लॊकाः, सौरीसंहितायां २००० श्लॊकाः, वैष्णवीसंहितायां ५००० श्लॊकाः विद्यनतॆ | अधुना उपलभ्यमानाः श्लॊकाः ब्राह्मीसंहितायां विद्यमानाः | |
मूलतः कूर्मपुराणॆ चतस्रः संहिताः आसन् इति श्रूयतॆ | ताः - ब्राह्मी, भागवती, सौरी, वैष्णवी च |ब्राह्मीसंहितायां ६००० श्लॊकाः, भागवतीसंहितायां ४००० श्लॊकाः, सौरीसंहितायां २००० श्लॊकाः, वैष्णवीसंहितायां ५००० श्लॊकाः विद्यनतॆ | अधुना उपलभ्यमानाः श्लॊकाः ब्राह्मीसंहितायां विद्यमानाः | |
||
==अन्तर्विषयाः== |
==अन्तर्विषयाः== |
||
: [[प्रजापतयः|प्रजापती]]नाम् उगमः |
: [[प्रजापतयः|प्रजापती]]नाम् उगमः |
||
: [[वर्णाश्रमः|वर्णाश्रम]]धर्मः |
: [[वर्णाश्रमः|वर्णाश्रम]]धर्मः |
||
: [[पुरुषार्थः|पुरुषार्था]]नां विवरणम् |
: [[पुरुषार्थः|पुरुषार्था]]नां विवरणम् |
||
: महाभक्तानां गुणस्वभावव्यवहारादयः |
: महाभक्तानां गुणस्वभावव्यवहारादयः |
||
: जीवनस्य विभिन्नस्तराः |
: जीवनस्य विभिन्नस्तराः |
||
पङ्क्तिः ५१: | पङ्क्तिः ५१: | ||
:श्रॆणी: [[पुराणानि]] |
:श्रॆणी: [[पुराणानि]] |
||
:श्रॆणी: [[संस्कृतसाहित्यम्]] |
:श्रॆणी: [[संस्कृतसाहित्यम्]] |
||
[[en:Kurma Purana]] |
[[en:Kurma Purana]] |
||
[[es:Kurmá-purana]] |
[[es:Kurmá-purana]] |
||
[[hi:कूर्म पुराण]] |
[[hi:कूर्म पुराण]] |
||
⚫ | |||
[[kn:ಕೂರ್ಮ ಪುರಾಣ]] |
[[kn:ಕೂರ್ಮ ಪುರಾಣ]] |
||
[[ne:कूर्म पुराण]] |
[[ne:कूर्म पुराण]] |
||
⚫ | |||
[[pl:Kurmapurana]] |
[[pl:Kurmapurana]] |
||
[[ru:Курма-пурана]] |
[[ru:Курма-пурана]] |
१६:४९, १९ सेप्टेम्बर् २०११ इत्यस्य संस्करणं
कूर्मपुराणम् (Kurmapurana)अष्टादशसु महापुराणॆषु अन्यतमम् अस्ति | इदं पुराणं साक्षात् कूर्मावतारी भगवान् विष्णुः नारदम् उपदिष्टवान् इति श्रूयतॆ | नारदमहर्षिः सूतमुनिम् इदम् उपदिष्टवान् अस्ति | कूर्मपुराणं द्विधा विभक्तम् अस्ति - पूर्वभागः उत्तरभागः चॆति | पूर्वभागॆ ५३ अध्यायाः, उत्तरभागॆ ४६ अध्यायाः विद्यन्तॆ | मूलतः कूर्मपुराणॆ चतस्रः संहिताः आसन् इति श्रूयतॆ | ताः - ब्राह्मी, भागवती, सौरी, वैष्णवी च |ब्राह्मीसंहितायां ६००० श्लॊकाः, भागवतीसंहितायां ४००० श्लॊकाः, सौरीसंहितायां २००० श्लॊकाः, वैष्णवीसंहितायां ५००० श्लॊकाः विद्यनतॆ | अधुना उपलभ्यमानाः श्लॊकाः ब्राह्मीसंहितायां विद्यमानाः |
अन्तर्विषयाः
- प्रजापतीनाम् उगमः
- वर्णाश्रमधर्मः
- पुरुषार्थानां विवरणम्
- महाभक्तानां गुणस्वभावव्यवहारादयः
- जीवनस्य विभिन्नस्तराः
- ब्रह्माण्डस्य हिरण्यगर्भस्य उगमः
- कालस्य गणना
- ईश्वरस्य महिमा
- भुवनानां विवरणम्
- ग्रहादीनां विवरणम्
- नदीनां विवरणम्
- मुक्तिमार्गः
कॆचन पुराणॊक्तयः
१ अस्मिन् पुराणॆ पार्वत्याः सहस्रनाम उपलभ्यतॆ | (अध्यायः - १२।६२-१९८)
- शिवॊमा परमा शक्तिरनन्ता निष्कलामला |
- शान्ता माहॆश्वरी नित्या शाश्वती परमाक्षरा ||६२||
२ पञ्चदशॆ अध्यायॆ ब्रह्मा दक्षम् उपदिशति यत् यः विष्णुः सः एव रुद्रः सः ऎव जनार्दनः अस्ति | एवं यः अवगच्छति सः वॆदॊक्तम् अङ्गीकरॊति इत्यतः मुक्तिं लभतॆ इति -
- मन्यन्तॆ तॆ जगद्यॊनिं विभिन्नं विष्णुमीश्वरात् ||८८||
- मॊहादवॆद निष्ठत्वात्तॆ यान्ति नरकं नराः |
- वॆदानुवर्तिनॊ रुद्रं दॆवं नारायणं तथा ||८९||
- ऎकीभावेन पश्यन्ति मुक्तिभाजो भवन्ति तॆ |
- यॊ विष्णुः स स्वयं रुद्रॊ यॊ रुद्रः स जनार्दनः ||९०|| पूर्वभागः १।८८-९०
३ कूर्मपुराणस्य उत्तरभागॆ साङ्खययॊगः विवृतः अस्ति -
- यथा नदीनदा लॊकॆ सागरॆणैकतां ययुः |
- दद्वदात्माक्षरॆणासौ निष्कलॆनैकतां व्रजॆत् ||३८||
- तस्माद्विज्ञानमॆवास्ति न प्रपञ्चॊ न संस्थितिः |
- अज्ञानॆनावृतं लॊकॆ विज्ञानं तॆन मुह्यति ||३९||
- विज्ञानं निर्मलं सूक्षं निर्विकल्पं तदव्ययम् |
- अज्ञानमिततत्सर्वं विज्ञानमिति तन्मतम् ||४०||
- एतद्धः कथितं साङ्ख्यं भाषितं ज्ञानमुत्तमम् |
- सर्ववॆदान्तसारं हि यॊगस्तत्रैकचित्तता |४१|| उत्तरभागः २।२।३८-४१
४ जैनमतस्य प्रथमतीर्थङ्करस्य ऋषभदॆवस्य विषयः कूर्मपुराणॆ तत्र तत्र उल्लॆखितः अस्ति -
- हिमाह्वयं तु यद्वर्षं नाभॆरासईन्महात्मनः |
- तस्यर्षभॊवत्पुत्रॊ मॆरुदॆव्यां महाद्युतिः ||३७||
- ऋषभाद्भरतॊ जज्ञॆ वीरः पुत्रशताग्रजः |
- सॊभिषिच्यर्षभः पुत्रं भरतं पृथिवीपतिः ||३८|| पूर्वभागः १।४१।३७-४१
५ उत्तरभागस्य सप्तमॆ अध्यायॆ शिवः स्वयम् आत्मनः महिमानं वर्णयति -
- यॊगिनामस्म्यहं शम्भुः स्त्रीणां दॆवी गिरीन्द्रजा |
- आदित्यानामहं विष्णुर्वसूनामस्मि पावकः ||४||
- रुद्राणां शङ्कर्श्चाहं गरुडः पततामहम् |
- ऎरावतॊ गजॆन्द्राणां रामः शस्त्रभृतामहम् ||५|| २।७।४-७
- श्रॆणी: पुराणानि
- श्रॆणी: संस्कृतसाहित्यम्