"शर्करा" इत्यस्य संस्करणे भेदः

विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः
No edit summary
(लघु) r2.7.1) (Robot: Adding br:Sukr
पङ्क्तिः २६: पङ्क्तिः २६:
[[वर्गः:शाकाहारः]]
[[वर्गः:शाकाहारः]]
[[वर्गः:गृहौषधम्]]
[[वर्गः:गृहौषधम्]]



[[af:Suiker]]
[[af:Suiker]]
[[ar:سكر]]
[[an:Zucre]]
[[an:Zucre]]
[[ar:سكر]]
[[arz:سكر]]
[[as:চেনী]]
[[as:চেনী]]
[[gn:Eiratã]]
[[bat-smg:Sokros]]
[[bn:চিনি]]
[[zh-min-nan:Thn̂g]]
[[be:Цукар]]
[[be:Цукар]]
[[be-x-old:Цукар]]
[[be-x-old:Цукар]]
[[bg:Захар]]
[[bg:Захар]]
[[bn:চিনি]]
[[br:Sukr]]
[[bs:Šećer]]
[[bs:Šećer]]
[[ca:Sucre]]
[[ca:Sucre]]
[[cv:Сахăр]]
[[ce:Шекар]]
[[cr:Kashiuasht]]
[[cs:Cukr]]
[[cs:Cukr]]
[[sn:Shuga]]
[[cv:Сахăр]]
[[cy:Siwgr]]
[[cy:Siwgr]]
[[da:Sukker]]
[[da:Sukker]]
[[de:Zucker]]
[[de:Zucker]]
[[nv:Áshįįh łikan]]
[[en:Sugar]]
[[el:Ζάχαρη]]
[[el:Ζάχαρη]]
[[es:Azúcar]]
[[en:Sugar]]
[[eo:Sukero]]
[[eo:Sukero]]
[[es:Azúcar]]
[[eu:Azukre]]
[[eu:Azukre]]
[[fa:شکر]]
[[fa:شکر]]
[[fi:Sokeri]]
[[fr:Sucre]]
[[fr:Sucre]]
[[fy:Sûker]]
[[fy:Sûker]]
[[gd:Siùcar]]
[[gd:Siùcar]]
[[gl:Azucre]]
[[gl:Azucre]]
[[ko:설탕]]
[[gn:Eiratã]]
[[he:סוכר]]
[[hi:शक्कर]]
[[hi:शक्कर]]
[[hr:Šećeri]]
[[hr:Šećeri]]
[[io:Sukro]]
[[ht:Sik (materyo)]]
[[ig:Ńnú odẹne]]
[[hu:Cukor]]
[[id:Gula]]
[[ia:Sucro]]
[[ia:Sucro]]
[[iu:ᓱᑲᒃ]]
[[id:Gula]]
[[ig:Ńnú odẹne]]
[[io:Sukro]]
[[is:Matarsykur]]
[[is:Matarsykur]]
[[it:Zucchero]]
[[it:Zucchero]]
[[he:סוכר]]
[[iu:ᓱᑲᒃ]]
[[ja:糖]]
[[jbo:sakta]]
[[jv:Gula]]
[[jv:Gula]]
[[kn:ಸಕ್ಕರೆ]]
[[ka:შაქარი]]
[[ka:შაქარი]]
[[kk:Қант]]
[[kk:Қант]]
[[kn:ಸಕ್ಕರೆ]]
[[rw:Isukari]]
[[sw:Sukari]]
[[ko:설탕]]
[[ht:Sik (materyo)]]
[[la:Saccharum]]
[[la:Saccharum]]
[[lv:Cukurs]]
[[lt:Cukrus]]
[[ln:Sukáli]]
[[ln:Sukáli]]
[[jbo:sakta]]
[[lt:Cukrus]]
[[hu:Cukor]]
[[lv:Cukurs]]
[[mdf:Захар]]
[[mk:Шеќер]]
[[mk:Шеќер]]
[[ml:പഞ്ചസാര]]
[[ml:പഞ്ചസാര]]
[[mn:Элсэн чихэр]]
[[arz:سكر]]
[[ms:Gula]]
[[ms:Gula]]
[[mdf:Захар]]
[[mn:Элсэн чихэр]]
[[nl:Tafelsuiker]]
[[cr:Kashiuasht]]
[[new:चिनी]]
[[new:चिनी]]
[[ja:砂糖]]
[[nl:Tafelsuiker]]
[[ce:Шекар]]
[[no:Sukker]]
[[nn:Sukker]]
[[nn:Sukker]]
[[no:Sukker]]
[[nrm:Chucre]]
[[nrm:Chucre]]
[[nv:Áshįįh łikan]]
[[oc:Sucre]]
[[oc:Sucre]]
[[pnb:شکر]]
[[pl:Cukier spożywczy]]
[[pl:Cukier spożywczy]]
[[pnb:شکر]]
[[pt:Açúcar]]
[[pt:Açúcar]]
[[ro:Zahăr]]
[[qu:Asukar]]
[[qu:Asukar]]
[[ro:Zahăr]]
[[ru:Сахар]]
[[ru:Сахар]]
[[sq:Sheqeri]]
[[rw:Isukari]]
[[scn:Zùccaru]]
[[scn:Zùccaru]]
[[sh:Šećer]]
[[simple:Sugar]]
[[simple:Sugar]]
[[sl:Sladkor]]
[[sl:Sladkor]]
[[sn:Shuga]]
[[so:Sonkor]]
[[so:Sonkor]]
[[sq:Sheqeri]]
[[sr:Шећер]]
[[sr:Шећер]]
[[sh:Šećer]]
[[su:Gula]]
[[su:Gula]]
[[fi:Sokeri]]
[[sv:Socker]]
[[sv:Socker]]
[[tl:Asukal]]
[[sw:Sukari]]
[[ta:சீனி]]
[[ta:சீனி]]
[[te:చక్కెర]]
[[te:చక్కెర]]
[[th:น้ำตาล]]
[[th:น้ำตาล]]
[[tl:Asukal]]
[[tr:Şeker]]
[[tr:Şeker]]
[[uk:Цукор]]
[[ug:شېكەر]]
[[ug:شېكەر]]
[[uk:Цукор]]
[[vec:Sùcaro]]
[[vec:Sùcaro]]
[[vi:Đường (chất)]]
[[vi:Đường (chất)]]
पङ्क्तिः १२४: पङ्क्तिः १२४:
[[war:Asukar]]
[[war:Asukar]]
[[yi:צוקער]]
[[yi:צוקער]]
[[zh-yue:糖]]
[[bat-smg:Sokros]]
[[zh:食糖]]
[[zh:食糖]]
[[zh-min-nan:Thn̂g]]
[[zh-yue:糖]]

१८:१८, १८ नवेम्बर् २०११ इत्यस्य संस्करणं

अयम् अपि भारते सज्जीक्रियमाणः सस्यजन्यः आहारपदार्थः । एतां शर्कराम् आङ्ग्लभाषायां Gravel Sugar अथवा Cristal Sugar इति वदन्ति । अस्याः वैज्ञानिकं नाम अस्ति Saccharum officinarium इति । खण्डशर्करायाः चूर्णीकृतं रूपम् एव शर्करा । अतः एव शर्करा “सिता” इति अपि उच्यते । शर्कराम् इक्षुदण्डतः उत्पादयन्ति । भारतीयानां पाकशालायां तु शर्करा सर्वदा भवति एव । चायं, काफी, फलरसः इत्यादीनां पानीयानां निर्माणे शर्करा अधिकतया उपयुज्यते । एतद्विना अपि मधुरभक्ष्याणां निर्माणे अपि महता प्रमाणेन उपयुज्यते शर्करा । मधुमेहरोगेण पीडिताः केवलम् अस्याः शर्करायाः उपयोगं न कुर्वन्ति ।

आयुर्वेदस्य अनुसारम् अस्याः शर्करायाः स्वभावः

विभिन्नानां वर्णानां शर्करा

शर्करा मधुररुचियुक्ता, श्वेतवर्णीया च । वातं पित्तं च शमयति शर्करा । दाहशमनम् अपि करोति । सुशीतला इति कारणेन शुक्रवृद्धिं करोति ।

“खण्डस्तु सिकतारूपं सुश्वेतं शर्करा सिता ।
सिता सुमधुरा रुच्या वातपित्तास्रदाहहृत् ।।
मूर्छछर्दिज्वरान् हन्ति सिशीतशुक्रकारिणी ॥“ (भावप्रकाशः)
शर्करानिर्माणार्थं सङ्गृहीताः इक्षुदण्डाः
१. शर्करायोजितं निम्बूकपानीयं दाहे, ज्वरे, आम्लपित्तादिषु रोगेषु हितकरम् ।
२. छर्दिरोगस्य निमित्तम् अपि (प्रयाणसमये जायमानं वमनम्) शर्करा हितकरी । मुखे शर्करां संस्थाप्य तेन उत्पद्यमानं जलं गिलनीयम् ।
३. शर्करां क्षीरे योजयित्वा रात्रौ शयनात् पूर्वं पीतं चेत् शुक्रवृद्धिः भवति, सुखनिद्रा अपि प्राप्यते ।
४. शर्करा मधुररसयुक्ता इति कारणात् सा देहस्य पुष्टिकरी, प्राणकरी, बलकरी च ।
५. शर्करा वातं पित्तं च शमयति ।
६. शर्करा दाहं शमयति । अतः मूर्छायां ज्वरबाधायां जानुवेदनायां च उपयोक्तुं शक्यते ।
७. शुभ्रश्वेतवर्णीया शर्करा अत्यन्तं रुचिकरी, रुचिवर्धिका अपि ।
८. कफप्रकोपस्य काले तन्नाम वसन्तऋतौ, शिशिरऋतौ च शर्करा न उपयोक्तव्या ।
९. कफजेषु रोगेषु, कफप्रकृतियुक्ताः च शर्करायाः उपयोगं न कुर्युः ।
१०. मधुमेहरोगे, स्थौल्यसमस्यायाम्, अग्निदौर्बल्ये, आमावस्थायां च शर्करायाः उपयोगः न करणीयः ।
११. यद्यपि शर्करा अत्यन्तं रुचिकरी तथापि कुत्रचित् श्वेतविषम् (White Poison) इति वदन्ति । अतः मितप्रमाणेन उपयोगः हितकरः ।
"https://sa.wikipedia.org/w/index.php?title=शर्करा&oldid=144115" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्