"जम्बीरम्" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
(लघु) r2.7.3) (Robot: Adding lad:Limon; अंगराग परिवर्तन |
(लघु) r2.7.2) (Robot: Adding bar, chr, ckb, co, gan, ku, lij, nds-nl, pam, pcd, rue, sk |
||
पङ्क्तिः ३९: | पङ्क्तिः ३९: | ||
[[ast:Citrus limon]] |
[[ast:Citrus limon]] |
||
[[az:Limon]] |
[[az:Limon]] |
||
[[bar:Limauni]] |
|||
[[bat-smg:Cėtrėna]] |
[[bat-smg:Cėtrėna]] |
||
[[be:Лімон]] |
[[be:Лімон]] |
||
पङ्क्तिः ४८: | पङ्क्तिः ४९: | ||
[[bs:Limun]] |
[[bs:Limun]] |
||
[[ca:Llimoner]] |
[[ca:Llimoner]] |
||
[[chr:ᎴᎹᏂ]] |
|||
[[chy:Vé'ôhkêheóvemá'xeme]] |
[[chy:Vé'ôhkêheóvemá'xeme]] |
||
[[ckb:لیمۆ]] |
|||
[[co:Limonu (arburu)]] |
|||
[[cs:Citron]] |
[[cs:Citron]] |
||
[[cv:Лимон]] |
[[cv:Лимон]] |
||
पङ्क्तिः ६५: | पङ्क्तिः ६९: | ||
[[fr:Citron]] |
[[fr:Citron]] |
||
[[ga:Líomóid]] |
[[ga:Líomóid]] |
||
[[gan:檸檬]] |
|||
[[gl:Limón]] |
[[gl:Limón]] |
||
[[gu:લીંબુ]] |
[[gu:લીંબુ]] |
||
पङ्क्तिः ८६: | पङ्क्तिः ९१: | ||
[[ko:레몬]] |
[[ko:레몬]] |
||
[[koi:Лимон]] |
[[koi:Лимон]] |
||
[[ku:Lîmon]] |
|||
[[kv:Лимон]] |
[[kv:Лимон]] |
||
[[la:Limon]] |
[[la:Limon]] |
||
[[lad:Limon]] |
[[lad:Limon]] |
||
[[lb:Zitroun]] |
[[lb:Zitroun]] |
||
[[lij:Çetron]] |
|||
[[ln:Ndímo]] |
[[ln:Ndímo]] |
||
[[lt:Tikrasis citrinmedis]] |
[[lt:Tikrasis citrinmedis]] |
||
पङ्क्तिः १००: | पङ्क्तिः १०७: | ||
[[my:ရှောက်]] |
[[my:ရှောက်]] |
||
[[nah:Limacuahuitl]] |
[[nah:Limacuahuitl]] |
||
[[nds-nl:Zitroun (vrucht)]] |
|||
[[ne:कागती]] |
[[ne:कागती]] |
||
[[nl:Citroen (vrucht)]] |
[[nl:Citroen (vrucht)]] |
||
पङ्क्तिः १०७: | पङ्क्तिः ११५: | ||
[[oc:Citron]] |
[[oc:Citron]] |
||
[[os:Лимон]] |
[[os:Лимон]] |
||
[[pam:Lemon]] |
|||
[[pcd:Limon]] |
|||
[[pl:Cytryna zwyczajna]] |
[[pl:Cytryna zwyczajna]] |
||
[[pms:Citrus limon]] |
[[pms:Citrus limon]] |
||
पङ्क्तिः ११५: | पङ्क्तिः १२५: | ||
[[ro:Lămâi]] |
[[ro:Lămâi]] |
||
[[ru:Лимон]] |
[[ru:Лимон]] |
||
[[rue:Цітрон]] |
|||
[[sc:Limone]] |
[[sc:Limone]] |
||
[[scn:Citrus limon]] |
[[scn:Citrus limon]] |
||
[[sh:Limun]] |
[[sh:Limun]] |
||
[[simple:Lemon]] |
[[simple:Lemon]] |
||
[[sk:Citrón]] |
|||
[[sl:Limona]] |
[[sl:Limona]] |
||
[[so:Liin dhanaan]] |
[[so:Liin dhanaan]] |
०९:२६, १२ जुलै २०१२ इत्यस्य संस्करणं
एतत् निम्बूकम् अपि भारते वर्धमानः कश्चन फलविशेषः । एतत् निम्बूकम् अपि सस्यजन्यः आहारपदार्थः । एतत् निम्बूकम् आङ्ग्लभाषायां Lemon इति उच्यते । प्रायः भारते सर्वेषु अपि प्रदेशेषु अस्य निम्बूकस्य उपयोगः क्रियते एव । एतत् निम्बूकम् आहारत्वेन यथा उपयुज्यते तथैव औषधत्वेन अपि उपयुज्यते । अस्य निम्बूकसस्यस्य फलं, त्वक्, पत्रं च उपयुज्यते । अन्यानि अङ्गानि न उपयुज्यन्ते । अनेन निम्बूकेन अवलेहः, पेयम्, उपसेचनम् इत्यादिकं सज्जीक्रियते । चित्रान्नसदृशाणाम् उपहाराणां निर्माणे अपि निम्बूकम् उपयुज्यते । एतत् निम्बूकं सौन्दर्यवर्धकरूपेण अपि उपयुज्यते ।
आयुर्वेदस्य अनुसारम् अस्य निम्बूकस्य स्वभावः
एतत् निम्बूकम् आम्लरसयुक्तम् । एतत् निम्बूकं पचनार्थं गुरु । एतत् निम्बूकं तीक्ष्णम्, उष्णवीर्ययुक्तं चापि । एतत् निम्बूकं जीर्णानन्तरम् अपि आम्लविपाकः एव भवति ।
- २. एतत् निम्बूकं श्वासरोगे, कासे च उपयुज्यते ।
- ३. एतत् निम्बूकं मलस्य अवरोधम्, आमदोषं च निवारयति ।
- ४. एतत् निम्बूकं वात-कफजन्येषु विकारेषु, उत्क्लेषे च उपयुज्यते ।
- ५. अस्य निम्बूकस्य पत्रस्य रसं ५ – १० मि.ग्रां यावत् उपयोक्तुं शक्यते ।
- ६. अस्य निम्बूकस्य त्वचा निर्मितं कषायं अनारोग्यावसरे ४० – ५० मि.ली. यावत् दातुं शक्यते ।
- ७. निम्बूकस्य रसम् उष्णजले योजयित्वा दिने ४ – ६ वारम् इव पातव्यम् । तथा पानावसरे किञ्चिक् कालं यावत् तत् जलं मुखे रक्षित्वा अनन्तरं गिलनं करणीयम् । तथा करणेन मुखे जाताः पिटकाः, दन्तपाल्याः बाधाः च निवारिताः भवन्ति ।
- ८. पूर्णं दिनम् उपवासं कुर्वन्तः मध्ये मध्ये उष्णजले निम्बूकस्य रसं योजयित्वा पिबन्ति चेत् पीनसः अपगच्छति ।
- ९. प्रतिदिनं प्रातः एकस्य निम्बूकस्य रसं निष्पीड्य तत्र १२५ ग्रां यावत् हिङ्गु मिश्रीकृत्य पातव्यम् । एवं ६ दिनानि कृत्वा सप्तमे दिने अतिसारस्य (विरेचनस्य) औषधं सेवनीयम् । तथा कृतं चेत् उदरे विद्यमानाः क्रिमयः अपगच्छन्ति ।
- १०. एतत् निम्बूकं मलस्य अवरोधं, वमनं, कृमिरोगं च शमयति ।
- ११. एतत् निम्बूकं उदरवेदनां, यकृत्-विकारं, हृदयवेदनां च निवारयति ।
- १२. एतत् निम्बूकं पित्तं वर्धयति । अतः पित्तप्रकृतियुक्तानां, पित्तजन्यैः रोगैः पीडितानां, पित्तदेशे काले एतत् वर्ज्यम् ।