"बेलूरु" इत्यस्य संस्करणे भेदः

विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः

Content deleted Content added

Inline

०४:३४, १२ सेप्टेम्बर् २०१२ इत्यस्य संस्करणं

Belur ಬೇಲೂರು Bayluru, Baylore
town
Chennakeshava temple at Belur
Country	India
State	Karnataka
District	Hassan district
Government
• MLA	Y N Rudresh Gowda
Elevation	९७५ m
Population (2001)
• Total	८,९६२
Languages
• Official	Kannada
Time zone	UTC+5:30 (IST)
PIN	573 115
Telephone code	08177
Vehicle registration	KA-13/KA-46

कर्णाटकराज्यस्य हासनमण्डले एतत् नगरं शासनेषु वेलापुरी, वेलूरु, बेलुहोरे, वेलपुरम् इति च निर्दिष्टम् अस्ति । कालक्रमेण बेलूरु इति नाम प्रसिद्धम् अस्ति । होय्सलराजानां धार्मिक-सांस्कृतिक-महाकार्येषु बेलूरु श्रीचेन्नकेशव देवालयः अनुपमः बेलूरुनगरस्य मध्यभागे अस्य देवालयस्य उन्नतः आवारः निर्मितः अस्ति । देवालयस्य विस्तारः ४४३.५x३९६ पादपरिमितः अस्ति । महाराजः विष्णुवर्धनः अस्य देवालयस्य निर्माणं क्रिस्ताब्दे १२२६ तमे वर्षे कारितवान् इति इतिहासः सूचयति । महाराजः जैनमतात् वैष्णवमतं स्वीकृत्य तत्स्मरणार्थम् एतं देवालयं निर्मातुम् इष्टवान् इति अभिप्रायः ।

बेलूरु –विश्वसुन्दरीणां स्थानम् इति प्रसिद्धम् अस्ति । कर्णाटकप्रदेशे पूर्वम् अनेकवंशीयाः प्रशासकाः आसन् । तेषु होय्सळवंशीयाः कलासक्ताः धार्मिकाः अत्यन्तम् प्रसिद्धाः च आसन् । होय्सळानाम् अत्युत्तमं कार्यं बेलूरुचेन्नकेश्वरदेवालयनिर्माणम् इति सर्वविदितम् अस्ति । बेलूरुचेन्नकेश्वदेवालयः शिल्पकलासङ्ग्रहालयः अद्भुतकलाकृतीनाम् आश्रयः विश्वप्रसिध्दः च अस्ति । बेलूरुनगरे मध्यभागे एव अस्ति एषः सुन्दरः देवालयः । देवालयस्यावरणम् ४४३ पादमितदीर्घं, ३९६ पादमितविस्तृतम् । देवालयस्य प्राङ्गणम् १७८ पादमितदीर्घं, १५६ पादविस्तृतं च अस्ति । त्रिपादपरिमितोन्नतायां वेदिकायां नक्षत्राकारे प्रदेशे देवालयस्य निर्माणम् कृतमस्ति । होय्सळराजाः चोळदेशजनान् जित्वा विजयस्मारकरुपेण एतं सुन्दरं देवालयं निर्मितवन्तः । क्रिस्ताब्दे १११६ तमे वर्षे विजयनारायणस्य अथवा केशवस्य मन्दिरं निर्मितवन्तः ।यगचीनदीतीरे एषः देवालयः अस्ति । श्री विजयनारायणमूर्तिः अत्युन्नतः अष्टपादोन्नतः अस्ति । अत्यन्तम् आकर्षकः सुन्दरमूर्तिः सम्यगलङ्कृता अस्ति । चेन्नकेशवदेवालयं परितः अनेकेलघुदेवालयाः सन्ति । दीपस्तम्भः पुरतः विराजते । वासुदेवपुष्करिणी अस्ति । देवालये गर्भगृहं, शुकनासी, नवरङ्गमण्डपः च सन्ति । अत्र भित्तिषु सुन्दर शिल्पानि सन्ति । अत्र दर्शनार्थं विशेषदीपव्यवस्था अस्ति । नवरङ्गात् बहिः भित्तिषु सूक्ष्मशिल्पानि सन्ति । अत्र अष्टपट्टिकाः सन्ति । एतेषु शिलापट्टिकासु क्रमशः एतानि शिल्पानि सन्ति । विविधभङ्ग्या स्थिताः मणिहारालङ्कृताः गजाः, सिंहाः, लताः, प्राणिपक्षिणः, मणिहारालङ्करणानि, अलङ्कृतेषु गवाक्षेषु नृत्य-सङ्गीत-श्रृङ्गारादिषु मग्नानां स्त्रीणां विग्रहाः सन्ति । देवालये बहिर्भागे रतिमन्मथयोः, नरसिंहशिल्पं, गरुडशिल्पं चामरधारिण्यः, सरस्वती, षोडशहस्तयुक्ता दुर्गा, रामायणमहाभारतभागवतकथाचित्राणि च सन्ति । स्तम्भेषु मदनिकाशिल्पानि अद्भुतानि । प्रायशः द्विपादोन्नताः अपूर्वाः विविधाः मदनिकाः सम्यगलङ्कृताः सन्ति । तासां नामानि अपि सन्ति । तासु रुद्रिका, चन्द्रिका,रेणुका, मोहिका दर्पणसुन्दरी इत्यादिन्यः प्रसिद्धाः सन्ति । एताः ४२ सङ्ख्याकाः सन्ति । मदनिकानां सौन्दर्यम् अपूर्वं, विलासाः च मधुराः मनमोहकाः सन्ति । प्रत्येकमदनिका अपि सुन्दररचनायुक्ता आकर्षणयुक्ता च अस्ति । स्तम्भाच्छादनयोः मध्ये ३० कोणे अद्भुताः एताः कलाकृतयः प्रतिष्ठापिताः सन्ति । दर्शकाः एतासां रचनावैभवं भावानां स्मरणं कुर्वन्तः शिल्पकार्यम् सगौरवम् स्तुवन्ति ।

वसतिः

बेलूरुनगरे वसति गृहाणि सन्ति ।

मार्गः

विमानमार्गः=

मङ्गळूरु तथा बेङ्गळूरु समीपनिस्थाने ।

धूमशकटमार्गः

समीपनिस्थानानि- हासन, बाणावर, अरसीकेरे च

वाहनमार्गः

बेङ्गळूरुतः २२२ कि.मी । हासनतः ४० कि.मी मङ्गळूरुतः १२४ कि.मी । मैसूरुतः २४९ कि.मी । होसपेटेतः ३३० कि.मी । हळेबीडुतः १६ कि.मी बेङ्गळूरु-मड्गळूरुमार्गः ।

अपूर्वशिल्पकलायुक्तः अयं देवालयः स्वस्य अमोघवास्तुशिल्पद्वारा उत्तमाकलाकृतिः पवित्रस्थानम् इति च ख्यातम् अस्ति। अमरशिल्पी जकणाचारिप्रभृतिभिः निर्मितम्। अत्रत्यं शिल्पकलावैभवं द्रष्टुं प्रतिदिनं सहस्रशः जनाः आगच्छन्ति । विदेशीयाः अपि अत्र आगत्य अत्यन्तम् आनन्दम् अनुभवन्ति शिल्पविशेषतां ज्ञातुं प्रयत्नं कुर्वन्ति ।

देवालयस्य प्राङ्गणं नक्षत्राकारकेण त्रिपादपरिमितोन्नते स्थाने निर्मितम् अस्ति । गर्भगृहे स्थिता ३.१७ मीटरपरिमितोन्नता मूर्तिः । एतं देव ”’चेन्नकेशव”’ इत्यपि कथयन्ति । मूर्तेः भावः स्री इव अस्ति। मुखभावः, अलङ्काराः, कटिप्रदेशस्य खङ्गः, पुष्पधारणरीतिः इत्यादिभिः अस्य देवस्य दर्शनं पुण्यकरम् पापहरं च अस्ति । देवालयस्य बाहयशिल्पम् आन्तरशिल्पापेक्षया अत्यन्तं सुन्दरम् अस्ति । अन्तर्भागे नवरङ्गमण्डपम् अपूर्वम् अस्ति । बाह्यशिल्पेषु भुवनेश्वरी, स्तम्भाः असंख्यविग्रहाः अनेकभङ्या निर्मिताः । मदनिकाविग्रहाः शिलाबालिकाः विभिन्नरुपभावान्विताः। अन्यत्र कुत्रापि द्रष्टुं न शक्नुमः । देवालयं परितः गजानां सुन्दरशिल्पपंक्तिः अस्ति । यगचिनदीतीरे एषः सुन्दरदेवालयः विराजते ।

"https://sa.wikipedia.org/w/index.php?title=बेलूरु&oldid=205119" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्

वर्गाः:

गोपिताः वर्गाः:

@@ पङ्क्तिः १: / पङ्क्तिः १: @@
+{{Infobox settlement
-[[File:Belur 1.jpg|thumb|'''चेन्नकेशवमन्दिरम्''']][[कर्णाटक]]राज्यस्य [[हासनमण्डलम्|हासनमण्डले]] एतत् नगरं शासनेषु वेलापुरी, वेलूरु, बेलुहोरे, वेलपुरम् इति च निर्दिष्टम् अस्ति । कालक्रमेण बेलूरु इति नाम प्रसिद्धम् अस्ति । होय्सलराजानां धार्मिक-सांस्कृतिक-महाकार्येषु बेलूरु श्रीचेन्नकेशव देवालयः अनुपमः बेलूरुनगरस्य मध्यभागे अस्य देवालयस्य उन्नतः आवारः निर्मितः अस्ति । देवालयस्य विस्तारः ४४३.५*३९६ पादपरिमितः अस्ति । महाराजः विष्णुवर्धनः अस्य देवालयस्य निर्माणं क्रिस्ताब्दे १२२६ तमे वर्षे कारितवान् इति इतिहासः सूचयति । महाराजः जैनमतात् वैष्णवमतं स्वीकृत्य तत्स्मरणार्थम् एतं देवालयं निर्मातुम् इष्टवान् इति अभिप्रायः ।
+| name                    = Belur
+| native_name             = ಬೇಲೂರು
+| native_name_lang        = kn
+| other_name              = Bayluru, Baylore
+| nickname                =
+| settlement_type         = town
+| image_skyline           = Belur1.JPG
+| image_alt               =
+| image_caption           = Chennakeshava temple at Belur
+| pushpin_map             = India Karnataka
+| pushpin_label_position  = right
+| pushpin_map_alt         =
+| pushpin_map_caption     = Location in Karnataka, India
+| latd                    = 13.1629
+| latm                    =
+| lats                    =
+| latNS                   = N
+| longd                   = 75.8571
+| longm                   =
+| longs                   =
+| longEW                  = E
+| coordinates_display     = inline,title
+| subdivision_type        = Country
+| subdivision_name        = {{flag|India}}
+| subdivision_type1       = [[States and territories of India|State]]
+| subdivision_name1       = [[Karnataka]]
+| subdivision_type2       = [[List of districts of India|District]]
+| subdivision_name2       = [[Hassan district]]
+| established_title       = <!-- Established -->
+| established_date        =
+| founder                 =
+| named_for               =
+| government_type         =
+| governing_body          =
+| unit_pref               = Metric
+| area_footnotes          =
+| area_rank               =
+| area_total_km2          =
+| elevation_footnotes     =
+| elevation_m             = 975
+| population_total        = 8962
+| population_as_of        = 2001
+| population_rank         =
+| population_density_km2  = auto
+| population_demonym      =
+| population_footnotes    =
+| demographics_type1      = Languages
+| demographics1_title1    = Official
+| demographics1_info1     = [[Kannada]]
+| timezone1               = [[Indian Standard Time|IST]]
+| utc_offset1             = +5:30
+| postal_code_type        = [[Postal Index Number|PIN]]
+| postal_code             = 573 115
+| leader_title1           = MLA
+| leader_name1            = [[Y N Rudresh Gowda]]
+| area_code_type          = Telephone code
+| area_code               = 08177
+| registration_plate      = KA-13/KA-46
+| website                 =
+| footnotes               =
+}}
+[[File:Belur 1.jpg|thumb|'''चेन्नकेशवमन्दिरम्''']][[कर्णाटक]]राज्यस्य [[हासनमण्डलम्|हासनमण्डले]] एतत् नगरं शासनेषु वेलापुरी, वेलूरु, बेलुहोरे, वेलपुरम् इति च निर्दिष्टम् अस्ति । कालक्रमेण बेलूरु इति नाम प्रसिद्धम् अस्ति । होय्सलराजानां धार्मिक-सांस्कृतिक-महाकार्येषु बेलूरु श्रीचेन्नकेशव देवालयः अनुपमः बेलूरुनगरस्य मध्यभागे अस्य देवालयस्य उन्नतः आवारः निर्मितः अस्ति । देवालयस्य विस्तारः ४४३.५x३९६ पादपरिमितः अस्ति । महाराजः [[विष्णुवर्धनः]] अस्य देवालयस्य निर्माणं क्रिस्ताब्दे १२२६ तमे वर्षे कारितवान् इति इतिहासः सूचयति । महाराजः जैनमतात् वैष्णवमतं स्वीकृत्य तत्स्मरणार्थम् एतं देवालयं निर्मातुम् इष्टवान् इति अभिप्रायः ।
+बेलूरु –विश्वसुन्दरीणां स्थानम् इति प्रसिद्धम् अस्ति ।
+[[कर्णाटकम्|कर्णाटकप्रदेशे]] पूर्वम् अनेकवंशीयाः प्रशासकाः आसन् । तेषु होय्सळवंशीयाः कलासक्ताः धार्मिकाः अत्यन्तम् प्रसिद्धाः च आसन् । [[होय्सळाः|होय्सळानाम्]] अत्युत्तमं कार्यं बेलूरुचेन्नकेश्वरदेवालयनिर्माणम् इति सर्वविदितम् अस्ति ।
+बेलूरुचेन्नकेश्वदेवालयः शिल्पकलासङ्ग्रहालयः अद्भुतकलाकृतीनाम् आश्रयः विश्वप्रसिध्दः च अस्ति । बेलूरुनगरे मध्यभागे एव अस्ति एषः सुन्दरः देवालयः । देवालयस्यावरणम् ४४३ पादमितदीर्घं, ३९६ पादमितविस्तृतम् । देवालयस्य प्राङ्गणम् १७८ पादमितदीर्घं, १५६ पादविस्तृतं च अस्ति । त्रिपादपरिमितोन्नतायां वेदिकायां नक्षत्राकारे प्रदेशे देवालयस्य निर्माणम् कृतमस्ति ।
+होय्सळराजाः चोळदेशजनान् जित्वा विजयस्मारकरुपेण एतं सुन्दरं देवालयं निर्मितवन्तः । क्रिस्ताब्दे १११६ तमे वर्षे विजयनारायणस्य अथवा केशवस्य मन्दिरं निर्मितवन्तः ।[[यगची]]नदीतीरे एषः देवालयः अस्ति । श्री विजयनारायणमूर्तिः अत्युन्नतः अष्टपादोन्नतः अस्ति । अत्यन्तम् आकर्षकः सुन्दरमूर्तिः सम्यगलङ्कृता अस्ति ।
+चेन्नकेशवदेवालयं परितः अनेकेलघुदेवालयाः सन्ति । दीपस्तम्भः पुरतः विराजते । वासुदेवपुष्करिणी अस्ति । देवालये गर्भगृहं, शुकनासी, नवरङ्गमण्डपः च सन्ति । अत्र भित्तिषु सुन्दर शिल्पानि सन्ति । अत्र दर्शनार्थं विशेषदीपव्यवस्था अस्ति । नवरङ्गात् बहिः भित्तिषु सूक्ष्मशिल्पानि सन्ति । अत्र अष्टपट्टिकाः सन्ति । एतेषु शिलापट्टिकासु क्रमशः एतानि शिल्पानि सन्ति । विविधभङ्ग्या स्थिताः मणिहारालङ्कृताः गजाः, सिंहाः, लताः, प्राणिपक्षिणः, मणिहारालङ्करणानि, अलङ्कृतेषु गवाक्षेषु नृत्य-सङ्गीत-श्रृङ्गारादिषु मग्नानां स्त्रीणां  विग्रहाः सन्ति । देवालये बहिर्भागे रतिमन्मथयोः, नरसिंहशिल्पं, गरुडशिल्पं चामरधारिण्यः, सरस्वती, षोडशहस्तयुक्ता दुर्गा, रामायणमहाभारतभागवतकथाचित्राणि च सन्ति ।
+स्तम्भेषु मदनिकाशिल्पानि अद्भुतानि । प्रायशः द्विपादोन्नताः अपूर्वाः विविधाः मदनिकाः सम्यगलङ्कृताः सन्ति । तासां नामानि अपि सन्ति । तासु रुद्रिका, चन्द्रिका,रेणुका, मोहिका दर्पणसुन्दरी इत्यादिन्यः प्रसिद्धाः सन्ति । एताः ४२ सङ्ख्याकाः सन्ति । मदनिकानां सौन्दर्यम् अपूर्वं, विलासाः च मधुराः मनमोहकाः सन्ति । प्रत्येकमदनिका अपि सुन्दररचनायुक्ता आकर्षणयुक्ता च अस्ति ।
+स्तम्भाच्छादनयोः मध्ये ३० कोणे अद्भुताः एताः कलाकृतयः प्रतिष्ठापिताः सन्ति । दर्शकाः एतासां रचनावैभवं भावानां स्मरणं कुर्वन्तः शिल्पकार्यम् सगौरवम् स्तुवन्ति ।
+==वसतिः==
+बेलूरुनगरे वसति गृहाणि सन्ति ।
+==मार्गः==
+===विमानमार्गः====
+[[मङ्गळूरु]] तथा [[बेङ्गळूरु]] समीपनिस्थाने ।
+===धूमशकटमार्गः===
+समीपनिस्थानानि- हासन, बाणावर, अरसीकेरे च
+=== वाहनमार्गः===
+[[बेङ्गळूरु]]तः २२२ कि.मी । हासनतः ४० कि.मी [[मङ्गळूरु]]तः १२४ कि.मी । [[मैसूरु]]तः २४९ कि.मी । होसपेटेतः ३३० कि.मी । [[हळेबीडु]]तः १६ कि.मी बेङ्गळूरु-मड्गळूरुमार्गः ।
 अपूर्वशिल्पकलायुक्तः अयं देवालयः स्वस्य अमोघवास्तुशिल्पद्वारा उत्तमाकलाकृतिः पवित्रस्थानम् इति च ख्यातम् अस्ति।  अमरशिल्पी जकणाचारिप्रभृतिभिः निर्मितम्। अत्रत्यं शिल्पकलावैभवं द्रष्टुं प्रतिदिनं सहस्रशः जनाः आगच्छन्ति । विदेशीयाः अपि अत्र आगत्य अत्यन्तम् आनन्दम् अनुभवन्ति शिल्पविशेषतां ज्ञातुं प्रयत्नं कुर्वन्ति ।[[File:Belur 4.jpg|250px|left|thumb|'''दर्पणसुन्दरी''']]
 देवालयस्य प्राङ्गणं नक्षत्राकारकेण त्रिपादपरिमितोन्नते स्थाने निर्मितम् अस्ति । गर्भगृहे स्थिता ३.१७ मीटरपरिमितोन्नता मूर्तिः । एतं देव ”’चेन्नकेशव”’ इत्यपि कथयन्ति । मूर्तेः भावः स्री इव अस्ति। मुखभावः, अलङ्काराः, कटिप्रदेशस्य खङ्गः, पुष्पधारणरीतिः इत्यादिभिः अस्य देवस्य दर्शनं पुण्यकरम् पापहरं च अस्ति ।
 देवालयस्य बाहयशिल्पम् आन्तरशिल्पापेक्षया अत्यन्तं सुन्दरम् अस्ति । अन्तर्भागे नवरङ्गमण्डपम् अपूर्वम् अस्ति । बाह्यशिल्पेषु भुवनेश्वरी, स्तम्भाः असंख्यविग्रहाः अनेकभङ्या निर्मिताः । मदनिकाविग्रहाः शिलाबालिकाः विभिन्नरुपभावान्विताः। अन्यत्र कुत्रापि द्रष्टुं न शक्नुमः । देवालयं परितः गजानां सुन्दरशिल्पपंक्तिः अस्ति । [[यगचि]]नदीतीरे एषः सुन्दरदेवालयः विराजते ।
-मार्गः -समीपे मङ्गलूरु, बेङ्गलूरु विमानस्थानके स्थः।
-रेलयानेन हासननिस्थानकं समीपेऽस्ति ।
-वाहनमार्गः हासनतः ४० कि.मी । बेङ्गलूरुतः २२२ कि.मी मङ्गलूरुतः १२४ कि.मी । मैसूरतः १४९ कि.मी
-होसपेटेतः ३३० कि.मी । हळेबीडुतः १६ कि.मी
-वसतिः -होटेलवेलापुरी, श्रीराघवेन्द्र टूरिस्टहोम्
 [[वर्गः:हासनमण्डलस्य प्रेक्षणीयस्थानानि]]
 [[वर्गः:कर्णाटकस्य ऐतिहासिकस्थानानि]]
+[[bn:বেলুর]]
+[[ca:Belur]]
+[[de:Belur]]
+[[es:Belur]]
+[[fr:Belur]]
+[[ko:벨루르]]
+[[hi:बेलूर]]
+[[bpy:বেলুর (সালেম)]]
+[[it:Belur]]
+[[kn:ಬೇಲೂರು]]
+[[ml:ബേലൂർ]]
+[[mr:बेलूर]]
+[[ms:Belur]]
+[[new:बेलुर]]
+[[pl:Belur]]
+[[ru:Белур]]
+[[fi:Belur]]
+[[ta:பேளூர், கர்நாடகம்]]
+[[tr:Belur]]
+[[vi:Belur]]
+[[zh:贝鲁尔]]
+[[en:belur]]