"तिरुपतिः" इत्यस्य संस्करणे भेदः
No edit summary |
|||
पङ्क्तिः २: | पङ्क्तिः २: | ||
|type = City Temple city of India |
|type = City Temple city of India |
||
|skyline = TirumalTemple.jpg |
|skyline = TirumalTemple.jpg |
||
|native_name = {{lang|te|తిరుపతి}} <br> |
|native_name = {{lang|te|తిరుపతి}} <br> तिरुपतिः |
||
|type = City |
|type = City |
||
|locator_position = left |
|locator_position = left |
||
|latd = 13.65 |
|latd = 13.65 |
||
|longd = 79.42 |
|longd = 79.42 |
||
|state_name = |
|state_name = [[आन्ध्रप्रदेशः]] |
||
|district = |
|district = [[चित्तूरुमण्डलम्]] |
||
|leader_title = MLA |
|leader_title = MLA |
||
|leader_name = Tirupati urban and Renigunta-Konidala Chiranjeevi (Resigned)Tirupati rural and Chandragiri-Galla Aruna kumari |
|leader_name = Tirupati urban and Renigunta-Konidala Chiranjeevi (Resigned)Tirupati rural and Chandragiri-Galla Aruna kumari |
||
पङ्क्तिः २१: | पङ्क्तिः २१: | ||
}} |
}} |
||
'''तिरुपति'''नगरम् आन्ध्रप्रदेशे स्थितं प्रमुखं नगरम् । नगरस्य समीपे स्तिथं तिरुमलपुण्यक्षेत्रं सुप्रसिद्धम् । तिरुमलनगरे श्री वेङ्कटेश्वरदेवालयः वर्तते । |
'''तिरुपति'''नगरम् आन्ध्रप्रदेशे स्थितं प्रमुखं नगरम् । नगरस्य समीपे स्तिथं तिरुमलपुण्यक्षेत्रं सुप्रसिद्धम् । तिरुमलनगरे श्री वेङ्कटेश्वरदेवालयः वर्तते । |
||
तिरुमलपर्वतं सप्तगिरिः इति अपि निर्दिशन्ति । तत्र श्रीनिवासः सप्तगिरिवासः आराध्यः अस्ति । प्रतिदिनम् अत्र अनेकसहस्रजनाः आगच्छन्ति । भोजनवसतिव्यवस्था उत्तमा अस्ति । पर्वतप्रदेशे अनेकानि दर्शनीयानि स्थानानि सन्ति । प्रवासव्यवस्था कर्तुं शक्यास्ति । |
|||
==तिरुपतिसमीपे दर्शनीयानि स्थानानि== |
|||
तिरुपतिनगरे श्री गोविन्दराजस्वामी देवालयः दर्शनीयः अस्ति । दश कि.मीटर् दूरे पद्मावती सरोवरं च आकर्षणीयम् अस्ति । |
|||
===काळहस्ती=== |
|||
तिरुपतितः ४० कि.मी दूरे [[काळहस्ती]]प्रदेशे श्री काळ्हस्तीश्ववरदेवालयः अतीव सुन्दरः अस्ति । |
|||
===कैलासगिरिः=== |
|||
कैलासगिरिप्रदेशे बेडरकण्णप्प इति भक्तवरस्य मन्दिरम् अस्ति । |
|||
===चन्द्रगिरिः=== |
|||
तिरुपतिसमीपे चन्द्रगिरिप्रदेशे विजयनगरसाम्राज्यकाले निर्मितं राजगृहम् अतीव सुन्दरम् अस्ति । |
|||
===राष्ट्रियसंस्कृतविद्यापीठम्=== |
|||
अत्र राष्ट्रियसंस्कृतविद्यापीठं वर्ततॆ। |
|||
==तिरुपति रोपवे== |
|||
[[तिरुमलतिरुपतिदेवस्थानमण्डली]] इति काचित् संस्था [[आन्ध्रप्रदेशः|आन्ध्रप्रदेशे]] अनेकानि जनहितानि कार्याणि कुर्वती अस्ति । तिरुमलपर्वतप्रदेशे प्रेक्षणीयानि अनेकानि स्थानानि कल्पितानि सन्ति । तेषु स्वामिपुष्करिणि, आकाशगङ्गा, पापनाशिनीतीर्थं, गोगर्भतीर्थं, जाबालितीर्थं, वैकुण्ठतीर्थं पाण्डवतीर्थम् इत्यादीनि प्रमुखाणि सन्ति । सुन्दरे उद्यानवने शिलातोरणं दर्शनीयम् अस्ति । |
|||
तिरुमलपर्वतप्रदेशं गन्तुं वाहनमार्गः निर्मितः अस्ति । पुनः तिरुपतिनगरम् आगन्तुं अन्यमार्गः अस्ति । [[तिरुमलतिरुपतिदेवस्थानमण्डली]] इदानीं पर्वतप्रदेशारोहणाय रोपवे (तन्तुमार्गः) निर्माणस्य योजनाम् कृतवती अस्ति । सप्त कि.मीटरदीर्घः विशिष्टः मार्गः यदा निर्मितः भवेत् तदा एककाले एव प्रति अष्टादशनिमेषेषु ४० सहस्रजनाः आरोहणं कर्तुं समर्थाः भवन्ति । एषा योजना शीघ्रमेव कार्यान्वितं भवितुम् अर्हति । |
|||
==मार्गः== |
|||
तिरुपति नगरागमनाय विमान निस्थानस्य सौलभ्यम् अस्ति । धूमशकटैः आगन्तुम् तिरुपतिनिस्थानतः रेणिगुण्टा निस्थानतः च शक्यम् अस्ति । [[आन्ध्रप्रदेशः|आन्ध्रप्रदेशस्य]] महानगरेभ्यः [[कर्णाटकम् |कर्णाटकराज्यस्य]] नगरेभ्यः च लोकयानसम्पर्कः अस्ति । |
|||
[[वर्गः:नगराणि|तिरुपति]] |
[[वर्गः:नगराणि|तिरुपति]] |
||
०४:२५, २६ सेप्टेम्बर् २०१२ इत्यस्य संस्करणं
తిరుపతి तिरुपतिः | |||||
— city — | |||||
निर्देशाङ्काः
१३°३९′उत्तरदिक् ७९°२५′पूर्वदिक् / 13.65°उत्तरदिक् 79.42°पूर्वदिक् | |||||
देशः | भारतम् | ||||
राज्यम् | आन्ध्रप्रदेशः | ||||
मण्डलम् | चित्तूरुमण्डलम् | ||||
MLA | Tirupati urban and Renigunta-Konidala Chiranjeevi (Resigned)Tirupati rural and Chandragiri-Galla Aruna kumari | ||||
जनसङ्ख्या | ११,०४,९९७ (MCT) (Fourth) | ||||
समयवलयः | IST (UTC+05:30) | ||||
विस्तीर्णम् • महानगरम् |
• 750 वर्ग किलोमीटर (290 वर्ग मील) | ||||
सङ्केताः
|
तिरुपतिनगरम् आन्ध्रप्रदेशे स्थितं प्रमुखं नगरम् । नगरस्य समीपे स्तिथं तिरुमलपुण्यक्षेत्रं सुप्रसिद्धम् । तिरुमलनगरे श्री वेङ्कटेश्वरदेवालयः वर्तते ।
तिरुमलपर्वतं सप्तगिरिः इति अपि निर्दिशन्ति । तत्र श्रीनिवासः सप्तगिरिवासः आराध्यः अस्ति । प्रतिदिनम् अत्र अनेकसहस्रजनाः आगच्छन्ति । भोजनवसतिव्यवस्था उत्तमा अस्ति । पर्वतप्रदेशे अनेकानि दर्शनीयानि स्थानानि सन्ति । प्रवासव्यवस्था कर्तुं शक्यास्ति ।
तिरुपतिसमीपे दर्शनीयानि स्थानानि
तिरुपतिनगरे श्री गोविन्दराजस्वामी देवालयः दर्शनीयः अस्ति । दश कि.मीटर् दूरे पद्मावती सरोवरं च आकर्षणीयम् अस्ति ।
काळहस्ती
तिरुपतितः ४० कि.मी दूरे काळहस्तीप्रदेशे श्री काळ्हस्तीश्ववरदेवालयः अतीव सुन्दरः अस्ति ।
कैलासगिरिः
कैलासगिरिप्रदेशे बेडरकण्णप्प इति भक्तवरस्य मन्दिरम् अस्ति ।
चन्द्रगिरिः
तिरुपतिसमीपे चन्द्रगिरिप्रदेशे विजयनगरसाम्राज्यकाले निर्मितं राजगृहम् अतीव सुन्दरम् अस्ति ।
राष्ट्रियसंस्कृतविद्यापीठम्
अत्र राष्ट्रियसंस्कृतविद्यापीठं वर्ततॆ।
तिरुपति रोपवे
तिरुमलतिरुपतिदेवस्थानमण्डली इति काचित् संस्था आन्ध्रप्रदेशे अनेकानि जनहितानि कार्याणि कुर्वती अस्ति । तिरुमलपर्वतप्रदेशे प्रेक्षणीयानि अनेकानि स्थानानि कल्पितानि सन्ति । तेषु स्वामिपुष्करिणि, आकाशगङ्गा, पापनाशिनीतीर्थं, गोगर्भतीर्थं, जाबालितीर्थं, वैकुण्ठतीर्थं पाण्डवतीर्थम् इत्यादीनि प्रमुखाणि सन्ति । सुन्दरे उद्यानवने शिलातोरणं दर्शनीयम् अस्ति । तिरुमलपर्वतप्रदेशं गन्तुं वाहनमार्गः निर्मितः अस्ति । पुनः तिरुपतिनगरम् आगन्तुं अन्यमार्गः अस्ति । तिरुमलतिरुपतिदेवस्थानमण्डली इदानीं पर्वतप्रदेशारोहणाय रोपवे (तन्तुमार्गः) निर्माणस्य योजनाम् कृतवती अस्ति । सप्त कि.मीटरदीर्घः विशिष्टः मार्गः यदा निर्मितः भवेत् तदा एककाले एव प्रति अष्टादशनिमेषेषु ४० सहस्रजनाः आरोहणं कर्तुं समर्थाः भवन्ति । एषा योजना शीघ्रमेव कार्यान्वितं भवितुम् अर्हति ।
मार्गः
तिरुपति नगरागमनाय विमान निस्थानस्य सौलभ्यम् अस्ति । धूमशकटैः आगन्तुम् तिरुपतिनिस्थानतः रेणिगुण्टा निस्थानतः च शक्यम् अस्ति । आन्ध्रप्रदेशस्य महानगरेभ्यः कर्णाटकराज्यस्य नगरेभ्यः च लोकयानसम्पर्कः अस्ति ।