"आस्ट्रेलिया" इत्यस्य संस्करणे भेदः
(लघु) Robot: Adding min:Australia |
(लघु) Bot: Migrating 225 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q408 (translate me) |
||
पङ्क्तिः ४६: | पङ्क्तिः ४६: | ||
[[वर्गः:भूखण्डाः]] |
[[वर्गः:भूखण्डाः]] |
||
[[वर्गः:परिशीलनीयानि| स्थलम्]] |
[[वर्गः:परिशीलनीयानि| स्थलम्]] |
||
[[ab:Австралиа]] |
|||
[[ace:Australia]] |
|||
[[af:Australië]] |
|||
[[als:Australien]] |
|||
[[am:አውስትራልያ]] |
|||
[[an:Australia]] |
|||
[[ang:Australia]] |
|||
[[ar:أستراليا]] |
|||
[[arc:ܐܘܣܛܪܠܝܐ (ܐܬܪܐ)]] |
|||
[[arz:اوستراليا]] |
|||
[[ast:Australia]] |
|||
[[az:Avstraliya]] |
|||
[[ba:Австралия]] |
|||
[[bar:Australien]] |
|||
[[bat-smg:Australėjė]] |
|||
[[bcl:Australya]] |
|||
[[be:Аўстралія]] |
|||
[[be-x-old:Аўстралія]] |
|||
[[bg:Австралия]] |
|||
[[bi:Ostrelia]] |
|||
[[bjn:Australia]] |
|||
[[bm:Ostralia]] |
|||
[[bn:অস্ট্রেলিয়া]] |
|||
[[bo:ཨོ་སེ་ཐེ་ལི་ཡ།]] |
|||
[[bpy:অস্ট্রেলিয়া]] |
|||
[[br:Aostralia]] |
|||
[[bs:Australija]] |
|||
[[bxr:Австрали]] |
|||
[[ca:Austràlia]] |
|||
[[cdo:Ó̤-ciŭ]] |
|||
[[ce:Австрали]] |
|||
[[ceb:Awstralya]] |
|||
[[chr:ᏒᎳᏗᏝ]] |
|||
[[ckb:ئۆسترالیا]] |
|||
[[co:Australia]] |
|||
[[crh:Avstraliya]] |
|||
[[cs:Austrálie]] |
|||
[[cu:Аѵстралїꙗ]] |
|||
[[cv:Австрали]] |
|||
[[cy:Awstralia]] |
|||
[[da:Australien]] |
|||
[[de:Australien]] |
|||
[[diq:Awıstralya]] |
|||
[[dsb:Awstralska]] |
|||
[[dv:އޮސްޓަރުލިޔާ]] |
|||
[[dz:ཨས་ཊེཡེ་ལི་ཡ]] |
|||
[[ee:Australia]] |
|||
[[el:Αυστραλία]] |
|||
[[en:Australia]] |
|||
[[eo:Aŭstralio]] |
|||
[[es:Australia]] |
|||
[[et:Austraalia]] |
|||
[[eu:Australia]] |
|||
[[ext:Austrália]] |
|||
[[fa:استرالیا]] |
|||
[[fi:Australia]] |
|||
[[fiu-vro:Austraalia]] |
|||
[[fo:Avstralia]] |
|||
[[fr:Australie]] |
|||
[[frp:Ôstralie]] |
|||
[[frr:Austraalien]] |
|||
[[fur:Australie]] |
|||
[[fy:Austraalje (lân)]] |
|||
[[ga:An Astráil]] |
|||
[[gag:Avstraliya]] |
|||
[[gan:澳大利亞]] |
|||
[[gd:Astràilia]] |
|||
[[gl:Australia]] |
|||
[[gn:Autaralia]] |
|||
[[gu:ઑસ્ટ્રેલિયા]] |
|||
[[gv:Yn Austrail]] |
|||
[[ha:Asturaliya]] |
|||
[[hak:Àu-thai-li-â]] |
|||
[[haw:‘Aukekulelia]] |
|||
[[he:אוסטרליה]] |
|||
[[hi:ऑस्ट्रेलिया]] |
|||
[[hif:Australia]] |
|||
[[hr:Australija]] |
|||
[[hsb:Awstralska]] |
|||
[[ht:Ostrali]] |
|||
[[hu:Ausztrália (ország)]] |
|||
[[hy:Ավստրալիա]] |
|||
[[ia:Australia]] |
|||
[[id:Australia]] |
|||
[[ie:Australia]] |
|||
[[ig:Ostraliya]] |
|||
[[ilo:Australia]] |
|||
[[io:Australia]] |
|||
[[is:Ástralía]] |
|||
[[it:Australia]] |
|||
[[iu:ᐊᔅᑦᕌᓕᐊ]] |
|||
[[ja:オーストラリア]] |
|||
[[jbo:sralygu'e]] |
|||
[[jv:Australia]] |
|||
[[ka:ავსტრალია]] |
|||
[[kab:Usṭralya]] |
|||
[[kbd:Аустралиэ]] |
|||
[[kg:Australia]] |
|||
[[kk:Австралия Одағы]] |
|||
[[kl:Australia]] |
|||
[[km:អូស្ត្រាលី]] |
|||
[[kn:ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ]] |
|||
[[ko:오스트레일리아]] |
|||
[[krc:Австралия]] |
|||
[[ksh:Australien]] |
|||
[[ku:Awistralya]] |
|||
[[kv:Австралия]] |
|||
[[kw:Ostrali]] |
|||
[[ky:Австралия]] |
|||
[[la:Australia]] |
|||
[[lad:Ostralya]] |
|||
[[lb:Australien]] |
|||
[[lez:Австралия]] |
|||
[[li:Australië]] |
|||
[[lij:Australia]] |
|||
[[lmo:Aüstralia]] |
|||
[[lo:ປະເທດອົດສະຕາລີ]] |
|||
[[lt:Australija]] |
|||
[[ltg:Australeja]] |
|||
[[lv:Austrālija]] |
|||
[[mdf:Австралие]] |
|||
[[mg:Aostralia]] |
|||
[[mhr:Австралий]] |
|||
[[mi:Ahitereiria]] |
|||
[[min:Australia]] |
|||
[[mk:Австралија]] |
|||
[[ml:ഓസ്ട്രേലിയ]] |
|||
[[mn:Австрали]] |
|||
[[mr:ऑस्ट्रेलिया]] |
|||
[[mrj:Австрали]] |
|||
[[ms:Australia]] |
|||
[[mt:Awstralja]] |
|||
[[mwl:Oustrália]] |
|||
[[my:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]] |
|||
[[na:Otereiriya]] |
|||
[[nah:Australia]] |
|||
[[nds:Australien]] |
|||
[[nds-nl:Australië (laand)]] |
|||
[[ne:अष्ट्रेलिया]] |
|||
[[nl:Australië (land)]] |
|||
[[nn:Australia]] |
|||
[[no:Australia]] |
|||
[[nov:Australia]] |
|||
[[nrm:Australie]] |
|||
[[nso:Australia]] |
|||
[[nv:Nahatʼeʼiitsoh Bikéyah]] |
|||
[[oc:Austràlia]] |
|||
[[om:Awustireliyaa]] |
|||
[[or:ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ]] |
|||
[[os:Австрали]] |
|||
[[pa:ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] |
|||
[[pam:Australia]] |
|||
[[pap:Australia]] |
|||
[[pdc:Australie]] |
|||
[[pih:Ostrielya]] |
|||
[[pl:Australia]] |
|||
[[pms:Australia]] |
|||
[[pnb:آسٹریلیا]] |
|||
[[pnt:Αυστραλία]] |
|||
[[ps:آسټراليا]] |
|||
[[pt:Austrália]] |
|||
[[qu:Awstralya]] |
|||
[[rm:Australia]] |
|||
[[rn:Australiya]] |
|||
[[ro:Australia]] |
|||
[[roa-rup:Australia]] |
|||
[[roa-tara:Australie]] |
|||
[[ru:Австралия]] |
|||
[[rue:Австральскый Союз]] |
|||
[[rw:Ositaraliya]] |
|||
[[sah:Аустралиа]] |
|||
[[scn:Australia]] |
|||
[[sco:Australie]] |
|||
[[se:Australia]] |
|||
[[sg:Ostralïi]] |
|||
[[sh:Australija]] |
|||
[[si:ඕස්ට්රේලියාව]] |
|||
[[simple:Australia]] |
|||
[[sk:Austrália (štát)]] |
|||
[[sl:Avstralija]] |
|||
[[sm:Ausetalia]] |
|||
[[sn:Australia]] |
|||
[[so:Australia]] |
|||
[[sq:Australia]] |
|||
[[sr:Аустралија]] |
|||
[[stq:Australien (Lound)]] |
|||
[[su:Australia]] |
|||
[[sv:Australien]] |
|||
[[sw:Australia]] |
|||
[[szl:Australijo]] |
|||
[[ta:ஆஸ்திரேலியா]] |
|||
[[te:ఆస్ట్రేలియా]] |
|||
[[tet:Austrália]] |
|||
[[tg:Австралия]] |
|||
[[th:ประเทศออสเตรเลีย]] |
|||
[[ti:ኣውስትራሊያ]] |
|||
[[tk:Awstraliýa]] |
|||
[[tl:Australya]] |
|||
[[tpi:Ostrelia]] |
|||
[[tr:Avustralya]] |
|||
[[tt:Австралия]] |
|||
[[ty:Autereraria]] |
|||
[[ug:ئاۋستىرالىيە]] |
|||
[[uk:Австралійський Союз]] |
|||
[[ur:آسٹریلیا]] |
|||
[[uz:Avstraliya (davlat)]] |
|||
[[vec:Austrałia]] |
|||
[[vep:Avstralii (valdkund)]] |
|||
[[vi:Úc]] |
|||
[[vls:Australië (land)]] |
|||
[[vo:Laustralän]] |
|||
[[war:Australya]] |
|||
[[wo:Óstraali]] |
|||
[[wuu:澳大利亚]] |
|||
[[xal:Австралмудин Ниицән]] |
|||
[[xmf:ავსტრალია]] |
|||
[[yi:אויסטראליע]] |
|||
[[yo:Austrálíà]] |
|||
[[za:Audaihleihya]] |
|||
[[zea:Australië]] |
|||
[[zh:澳大利亚]] |
|||
[[zh-classical:澳大利亞]] |
|||
[[zh-min-nan:Australia]] |
|||
[[zh-yue:澳洲]] |
|||
[[zu:I-Ostreliya]] |
१८:३३, ७ मार्च् २०१३ इत्यस्य संस्करणं
७,६८६,८४९ च कि मी विस्तारयुतः अस्ति आस्ट्रेलियाखण्डः । तास्मेनिया अस्मिन् अन्तर्भवति । अस्मिन् खण्डे ६ राजनैतिकविभागाः सन्ति । मांसं, क्षीरं, गोधूमः, फलानि, खनिजाः, कार्यागारः इत्येतैः आधारिता आर्थिकी व्यवस्था अत्र विद्यते ।
परिसरः
वृष्टिः
अस्य खण्डस्य महान् भागः मरुभूमिः इत्यतः शुष्कवातावरणम् अस्ति । वार्षिकवृष्टिः सामान्यतह् ५०० मि मीटर्मितम् । पर्थ, एडिलेड्, अल्बेनि, मेल्बर्न्, सिड्नि, ब्रिस्टेन्प्रदेशेषु वृष्टिः १०००-१५०० मि मीटर्मितं भवति । डार्विन्, यार्क भूशिरः, केर्क्स्, अल्बेनि, तास्मेनियायाः पश्चिमभागे वृष्टिः १५०० मि मी अपेक्षया अधिका भवति । खण्डस्य मध्यभागः पश्चिमभागश्च शुष्कौ स्तः । मध्यभागे ५००-२५० मि मी अपेक्षया न्यूना वृष्टिः भवति । अस्ट्रेलियायाः आल्प्स्-प्रदेशे हिमपातः भवति । खण्डस्य मध्यभागे मकरवृत्तं सञ्चरति ।
औष्ण्यम्
जनवरीमासे अत्र ग्रीष्मकालः । दक्षिण-उत्तरभागेषु २५० -३०० सेण्टिग्रेड्मितम् औष्ण्यं भवति । मध्यभागे वायव्यभागे च ३०० -३५० सेण्टिग्रेड्मितं भवति । नैऋत्य-आग्नेयकरावलीप्रदेशेषु १०० - १५० सेण्टिग्रेड्मितं भवति । विशेषतया विशालस्याण्डिमरुभूमौ औष्ण्यं भवति ४०० सेण्टिग्रेड्मितम् । जुलैमासे अत्र शैत्यकालः भवति । तदा उत्तरकरावलीप्रदेशेषु औष्ण्यं भवति २५० -३०० सेण्टिग्रेड्मितं भवति । दक्षिणदिशि १०० सेण्टिग्रेड्मितस्य अपेक्षया न्यूनं भवति । विशेषतया तास्मेनिया, विक्टोरिया, न्यू सौथ् वेल्स् प्रदेशेषु औष्ण्यं ५० सेण्टिग्रेड्मितस्य अपेक्षया न्यूनं भवति ।
सस्यसम्पत्तिः
वातावरणानुगुणं सस्यानि अपि अत्र विविधानि भवन्ति । विक्टोरिया न्यू सौथ् वेल्स्भागेषु समशीतोष्णवलयस्य पर्णपातारण्यानि सन्ति । अत्र मरुद्रुमः नीलगिरिश्च अधिकप्रमाणेन वैविध्यमयरीत्या वर्धन्ते । निर्यास-वृक्षाः अपि अत्र वर्धन्ते । ब्रिस्टेन्तः डार्विन्पर्यन्तं करावलीप्रदेशः, उष्णवलयस्य अरण्यानि च विद्यन्ते । अत्र ओक्, फर्न्, ताडजातिवृक्षः, आर्चिड् इत्यादयः उष्णवलयस्य सस्यानि वर्धन्ते । अस्मिन् खण्डे कृष्यर्थं विद्यमाना भूमिः अत्यल्पा । अधिकांशः भागः उष्णवलयस्य तृणवर्धनसमतलप्रदेशः अस्ति । क्वीन्स्लेण्ड्, उत्तरभूप्रदेशस्य उत्तरार्धं, पश्चिमवलयस्य उत्तरार्धम् इत्येते तृणवर्धनप्रदेशाः । मरे-डार्लिङ्ग्-खातेषु च तृणानि वर्धन्ते ।
फलोदयः
गोधूमः अत्रत्यः प्रमुखः फलोदयः । चीन-भारतयोः कृते इतः गोधूमस्य निर्यातः भवति । ओट्स्, बार्ले, सोरगम्, यावानलः, लघुप्रमाणेन व्रीहिश्च अत्र वर्धन्ते । समृद्धायाम् उत्तरभूम्यां कदली, आम्रम्, बीजपूरम्, मधुकर्कटी, अनानस्फलानि वर्धन्ते । दक्षिणभूम्यां नारङ्गम्, लिम्बूकम्, सेवम्, शुष्कद्राक्षा, बीजरहितानि वनफलानि च वर्धन्ते । अत्र ५५% भूभागः शाद्वलं १८% भूभागः अरण्यञ्च वर्तते ।
खनिजाः
अयः, खनिजाङ्गारम्, बाक्सैट् इत्येतेषां खनिः प्रमुखतया अत्र विद्यन्ते । स्वर्णखनिः विक्टोरियायां पश्चिमास्ट्रेलियायाञ्च विद्यते । विक्टोऱिया, क्वीन्स्लेण्ड् न्यू सौथ वेल्स् प्रदेशेषु खनिजाङ्गारस्य खनिः विद्यते । न्यू सौथ् वेल्स् प्रदेशे रजतं, पुष्पाञ्जनं, सीसम्, अयः इत्येते विद्यन्ते । क्वीन्स्लेण्ड्प्रदेशे ताम्रं, युरेनियं, तैलेन्धनानि सन्ति । विक्टोरियायाम् इन्धनतैलम्, अनिलः, जिप्सम्, टिन्, स्वर्णञ्च उपलभ्यते । दक्षिणास्ट्रेलियायां सीसम्, अयः, युरेनियं खनिजाः सन्ति । उत्तरभूप्रदेशेषु ताम्रं, स्वर्णं, युरेनियं, मेङ्गनीस्, बाक्सैट्, रजतं, मैका, टङ्ग्स्टन् इत्यादीनां खनिजाः विद्यन्ते । पश्चिमास्ट्रेलिया स्वर्णाय प्रसिद्धा अस्ति । अत्रत्ययोः कालगूर्ली कूलगार्डी प्रदेशयोः स्वर्णोत्पादनं भवति । तास्मेनियायां खनिजाङ्गारं, ताम्रं, दास्ता, टिन्, रजतम् इत्यादीनां खनिजाः लभ्यन्ते ।
पर्वताः
ग्रेट्-डिवैडिङ्ग्-श्रेण्यः अत्र विद्यमानाः दीर्घाः विस्तृताः श्रेण्यः । सिड्नेः दक्षिणतः उत्तरस्य कुक्टौन्पर्यन्तं करावलेः समानान्तररूपेण विस्तृताः एताः सस्यानां वन्यप्राणिनाञ्च वरायते । होवेभूशिरसः वायव्यभागे आस्ट्रेलियायाः आल्प्स्-पर्वतश्रेण्यः विद्यन्ते । अत्र विद्यमानं २२३४ मी उन्नतं कोसियस्कोशिखरम् अस्मिन् खण्डे विद्यमानम् अत्युन्नतं शिखरं वर्तते । न्यूक्यासलस्य पश्चिमदिशि ब्लूपर्वताः सन्ति । एडीलेड्तः दक्षिणोत्तरदिशि फ्लैण्डर्स्-श्रेण्यः विद्यन्ते । ऐरिसरोवरस्य पूर्वभागेषु स्टुवर्ट्-मरुभूमिः, उत्तरदिशि सिम्प्सन्-मरुभूमिश्च विद्यते । अलीस्-स्प्रिङ्ग्सस्य उत्तरे मेक्डोनेल्-श्रेण्यः सन्ति । दक्षिणे मस्ग्रेव्-श्रेण्यः सन्ति । अस्याः श्रेण्याः दक्षिणभागे दक्षिण-पश्चिमभूप्रदेशेषु विक्टोरियामरुभूमिः विद्यते । अस्याः दक्षिणदिशि नल्लर्बार्-क्रीडाङ्गणं विद्यते । पश्चिमभूप्रदेशस्य मध्ये उत्तरभागे च गिब्सन्-मरुभूमिः, विशालस्याण्डि-सिकतामरुभूमिः च विद्यते । पर्थस्य समीपे डार्लिङ्ग्-श्रेण्यः सन्ति । वायव्यभागे हेमर्स्ले श्रेणी, राबर्ट्सन् श्रेणी च विद्यते । उत्तरे डर्बिप्रदेशस्य ईशान्यभागे किङ्ग् लियोपोल्ड् श्रेणी, ततः किम्बर्लि प्रस्थभूमिश्च विद्यते । उत्तरभूप्रदेशस्य उत्तरसमुद्रतीरभागे अर्न्हेम्-भूमिः विद्यते । अस्य दक्षिणभागे तनामिमरुभूमिः विद्यते । क्वीन्सलेण्ड्-प्रदेशस्य उत्तरभागे यार्क्-भूशिरसः प्रस्थभूमिः विद्यते । ऐरिसरोवरस्य कारणतः अत्र अन्तर्जलस्य लाभः विद्यते ।
जलसम्पत्तिः
अस्मिन् खण्डे विद्यमाना प्रमुखा नदी वर्तते मरेनदी । इयं विक्टोरिया-न्यू सौथ् वेल्स् प्रदेशयोः प्रवहति । अस्याः उपनद्यः सन्ति - डार्लिङ्ग्, मुर्रुम्बिजी, गौल्बर्न् च । अर्धमार्गे शुष्कतां गच्छन्त्यः काश्चन नद्याः सन्ति । पर्वतप्रदेशतः प्रवहन्त्यः पेसिफिक्-समुद्रेण मिलन्तः लघुनद्यः सन्ति । ऐरिसरोवरः दक्षिण-अस्ट्रेलियायां विद्यमानः कश्चन शुष्कः सरोवरः । फ्लैण्डर्स्-श्रेणीनां पश्चिमदिशि मधुरजलस्य सरोवराः सन्ति । पश्चिम-आस्ट्रेलियायाः कालगूर्लियां परितः प्रदेशेषु विशालविक्टोरिया-मरुभूमिप्रदेशेषु च लघुसरोवराः सन्ति । मध्य-आस्ट्रेलियायाम् अन्तर्जलं विद्यते । आर्टीसियन्-कूपैः जलं लभ्यते ।
प्राणिपक्षिणः
अयं खण्डः विचित्र प्राणिनां पक्षिणां च वासभूमिः । अत्र विद्यमानाः अनेके प्राणिनः अन्यत्र न विद्यन्ते । शरीरे विद्यमानेषु स्यूतेषु श्रावकान् नयन्तः प्राणिनः अत्र अधिकतया दृश्यन्ते । काङ्गरू, वल्लाबि, पोसम्, वोम्ब्याट्, चिक्रोडः, महामूषिकः, तास्मेनियावृकाश्च एवं स्यूतवन्तः भवन्ति । कोलाभल्लूकः, प्लाटिपस्-नामकः जलचरप्राणी, पिपीलिकाभक्षी एचिड्ना इत्येते अत्रत्याः विशिष्टाः प्राणिनः । वनशुनकः 'डिङ्गो' मेषानां मृगयां करोति । शशाः अत्र अत्यधिकाः । कोकाबुर्रा-पक्षी, उड्डयननर्हः एमु, केसोवेरि, विविधशब्दान् अनुकुर्वन् लैर्-पक्षी च अत्रत्याः विशेषाः । आकर्षकवर्णयुताः शुकाः, मधुभक्षी पक्षी, तीक्ष्णपुच्छयुतः गृध्रः, बकः, कदम्बः, पेलिकन्, कृष्ण-हंसपक्षी च अत्र वसन्ति ।
उद्यमाः
पर्थ, मेल्बर्न्, ब्रिस्टेन्, सिड्नि च अत्रत्याः प्रमुखानि उद्यमकेन्द्राणि । स्वर्णं खनिजाङ्गारयोः खन्युद्यमः अत्र पुरातनीयः महाप्रमाणकश्च वर्तते । अत्र मेषपालनं, ततः मेषमांस-ऊर्णयोः उत्पादनं, निर्यातः, क्षीरं, क्षीरकृषिः, उद्यानकर्म, गोधूमकृषिः च अत्रत्यप्रमुखकार्याणि । तान्त्रिकवस्तूनि, यन्त्रोपकरणानि, वस्त्रोत्पादनम्, आहारसंस्करणम्, अरण्यवृद्धिश्च अत्रत्याः प्रधानोद्यमाः ।
वैशिष्ट्यानि
काङ्गरू, डिङ्गो, वल्लाबि, कोलाभल्लूकः प्रमुखाः प्राणिनः । एमु लैर् च प्रमुखपक्षिणौ । अत्रत्यमूलनिवासिनां साधनम् अस्ति बूमराङ्ग् इत्येतत् (क्षिप्यते चेत् भ्रमणानन्तरं प्रयोक्तारं प्रत्येव आगच्छति) । आर्टिसियन्कूपाः, विशालमरुभूमिः, फलयुक्ता पूर्वकरावली, ग्रेट् बेरियर्नामिका प्रवालभित्तिः च अत्रत्य विशेषः । जनपद-आर्थिक-स्वावलम्बनयुक्तः प्रजाप्रभुत्वयुक्तः अस्ति अयम् । विमानयानद्वारा भवति अत्र आरोग्यसंरक्षणम् । टेन्निस्, क्रिकेट् च अस्य खण्डस्य विशिष्टक्रीडे । सिड्निप्रदेशे विद्यमानः अयःसेतुः ५०२ मीटर्मितं दीर्घं विद्यते ।
राजधानी - कन्बेरा
बाह्य
- Australian Government Information and Services
- Open Directory Project: Australia
- Australian Photos
- Australian History — from the Washington Embassy
- Australian Tourist Commission
- Backpacking in Australia Insider information about backpacking in Australia
- CIA - The World Factbook — Australia - CIA's Factbook on Australia
- emigration from Britain to Australia Interactive real story of Nineteenth century
- Gallery of Australia Photographs Attractions primarily in Queensland and the Northern Territory
- Guide to Australia Provides essential information about Australia
- Travel guide to Australia
- Dictionary of Australian Biography, 1949 edition