"फ्रान्सिस् गाल्टन्" इत्यस्य संस्करणे भेदः
(लघु) सर् फ्रान्सिस् गाल्टन् इत्येतद् फ्रान्सिस् गाल्टन् इत्येतत् प्रति चालितम्। |
(लघु) r2.7.2+) (Robot: Modifying he:פרנסיס גולטון |
||
पङ्क्तिः ९: | पङ्क्तिः ९: | ||
[[वर्गः:वैज्ञानिकाः]] |
[[वर्गः:वैज्ञानिकाः]] |
||
[[वर्गः:विज्ञानेतिहासः]] |
[[वर्गः:विज्ञानेतिहासः]] |
||
[[ar:فرانسيس جالتون]] |
[[ar:فرانسيس جالتون]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[bg:Френсис Галтън]] |
[[bg:Френсис Галтън]] |
||
[[ca:Francis Galton]] |
[[ca:Francis Galton]] |
||
पङ्क्तिः १९: | पङ्क्तिः १९: | ||
[[de:Francis Galton]] |
[[de:Francis Galton]] |
||
[[en:Francis Galton]] |
[[en:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
[[es:Francis Galton]] |
[[es:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
[[eu:Francis Galton]] |
[[eu:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
[[fr:Francis Galton]] |
[[fr:Francis Galton]] |
||
[[ga:Francis Galton]] |
[[ga:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[is:Francis Galton]] |
[[is:Francis Galton]] |
||
[[it:Francis Galton]] |
[[it:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[la:Franciscus Galton]] |
[[la:Franciscus Galton]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[nl:Francis Galton]] |
[[nl:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
[[no:Francis Galton]] |
[[no:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
[[pl:Francis Galton]] |
[[pl:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
[[pt:Francis Galton]] |
[[pt:Francis Galton]] |
||
[[ru:Гальтон, Фрэнсис]] |
[[ru:Гальтон, Фрэнсис]] |
||
पङ्क्तिः ४१: | पङ्क्तिः ४१: | ||
[[sk:Francis Galton]] |
[[sk:Francis Galton]] |
||
[[sl:Francis Galton]] |
[[sl:Francis Galton]] |
||
⚫ | |||
[[sv:Francis Galton]] |
[[sv:Francis Galton]] |
||
[[tr:Francis Galton]] |
[[tr:Francis Galton]] |
||
[[vi:Francis Galton]] |
[[vi:Francis Galton]] |
||
[[zh:法蘭西斯·高爾頓]] |
[[zh:法蘭西斯·高爾頓]] |
||
⚫ |
१५:४३, ११ फेब्रवरी २०१२ इत्यस्य संस्करणं
(कालः – १६. ०२. १८२२ तः १७. ०१. १९११)
अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् (Sir Francis Galton) सुसन्ततेः संशोधकः । यमलयोः जन्मनः महत्त्वं ज्ञापितवान् अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् प्रख्यातस्य जीवविज्ञानिनः चार्ल्स् डार्विनस्य बन्धुः अपि । सः १८२२ तमे वर्षे फेब्रवरिमासस्य १६ दिनाङ्के बर्मिङ्ग् ह्याम् इति प्रदेशे जन्म प्राप्नोत् । १८४४ तमे वर्षे केम्ब्रिड्ज्–नगरस्थात् “ट्रिनिटि” महाविद्यालयात् वैद्यपदवीं प्राप्नोत् । अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् पवनविज्ञानं मानवविज्ञानं च आसक्त्या अधीतवान् । १८४० दशकस्य उत्तरार्धे आफ्रिका–देशे प्रवासम् अकरोत् । प्रवासस्य अनुभवान् १८५३ तमे तथा १८५५ तमे वर्षे अलिखत् । तस्य लेखस्य निमित्तं “रायल्” जियोग्राफिकल् सोसैटि”तः स्वर्णपदकम् अपि प्राप्तम् । पवनविज्ञाने आसक्तः अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् वायुस्थितेः मानचित्रस्य सज्जीकरणे इदानीं विद्यमानस्य आधुनिकस्य क्रमस्य संशोधनम् अकरोत् । “प्रतिचक्रवातः” (Anti Syclon) इत्यस्य पदस्य स्रष्टा अपि अयम् एव सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् एव । उत्तमस्य शान्तस्य वातावरणस्य लक्षणानि अपि विवृतवान् सः । सः सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् १८६३ तमे वर्षे “मीटियोरोग्राफिक्” इति पुस्तकम् अपि अलिखत् । चार्ल्स् डार्विनस्य “वंशानां जननम्” (Origin of spicies) इति पुस्तकं पठित्वा अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् अपि मानवविज्ञाने आसक्तिं प्राप्नोत् ।
अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् अङ्गुलीचिह्नं स्थिरं भवति इति प्रत्यपादयत् । अङ्गुलीचिह्नस्य अभिज्ञानस्य सुस्पष्टां पद्धतिम् अपि सः निरूपितवान् । अनेन संशोधनेन १९११ तमवर्षाभ्यन्तरे ब्रिट्न् तथा अमेरिका–संयुक्त–संस्थानेषु बहूनाम् अपराधीनाम् अङ्गुलीचिह्नद्वारा एव ग्रहणं साध्यम् अभवत् । १८६९ तमे वर्षे अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् मानवानां मानसिकं सामर्थ्यम् अपि विभिन्नेषु स्तरेषु भवति इति प्रत्यपादयत् । तत् सामर्थ्यम् अपि आनुवंशिकम् इत्यपि संशोधितवान् । उत्तमं मानसिकं सामर्थ्यं येषाम् अस्ति तादृशाणां स्त्रीपुरुषाणां द्वारा उत्तमस्य सन्ततेः एव अनुवर्तनं शक्यते इत्यपि प्रत्यपादयत् । १८८३ तमे वर्षे तादृश्याः पद्धतेः “सन्ततिविज्ञानम्” इति नामकरणम् अपि अकरोत् । अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् १९०९ वर्षे “सर्” इति बिरुदम् अपि प्राप्नोत् । सः ८९ तम् वयसि १९११ वर्षे जनवरिमासस्य १७ दिनाङ्के इहलोकम् अत्यजत् ।