"फ्रान्सिस् गाल्टन्" इत्यस्य संस्करणे भेदः
(लघु) r2.7.2+) (Robot: Adding ky:Гальтон, Фрэнсис |
No edit summary |
||
पङ्क्तिः १: | पङ्क्तिः १: | ||
[[चित्रम्:Francis Galton 1850s.jpg|thumb|right|200px]] |
[[चित्रम्:Francis Galton 1850s.jpg|thumb|right|200px]] |
||
{{Infobox scientist |
|||
| name = Sir Francis Galton |
|||
| image = Francis_Galton_1850s.jpg |
|||
| birth_date = {{Birth date|1822|2|16|df=y}} |
|||
| birth_place = [[Birmingham]], [[England]] |
|||
| death_date = {{Death date and age|1911|1|17|1822|2|16|df=y}} |
|||
| death_place = [[Haslemere]], [[Surrey]], [[England]] |
|||
| residence = [[England]] |
|||
| nationality = [[England|English]] |
|||
| field = [[Anthropology]] and [[polymath]]y |
|||
| work_institution = Meteorological Council</br>[[Royal Geographical Society]] |
|||
| alma_mater = [[King's College London]]</br>[[University of Cambridge|Cambridge University]] |
|||
| doctoral_advisor = [[William Hopkins]] |
|||
| doctoral_students = [[Karl Pearson]] |
|||
| known_for = [[Eugenics]]</br>[[Bean machine|The Galton board]]</br>[[Regression toward the mean]]</br>[[Standard deviation]]</br>[[Weather map]] |
|||
| prizes = [[Linnean Society of London]]'s [[Darwin–Wallace Medal]] in 1908.<br>[[Copley medal]] (1910) |
|||
| religion = |
|||
| footnotes =}} |
|||
(कालः – १६. ०२. १८२२ तः १७. ०१. १९११) |
(कालः – १६. ०२. १८२२ तः १७. ०१. १९११) |
||
०५:१०, १३ जुलै २०१२ इत्यस्य संस्करणं
Sir Francis Galton | |
---|---|
जननम् |
Birmingham, England | १६ १८२२
मरणम् |
१७ १९११ Haslemere, Surrey, England | (आयुः ८८)
वासस्थानम् | England |
देशीयता | English |
कार्यक्षेत्राणि | Anthropology and polymathy |
संस्थाः |
Meteorological Council Royal Geographical Society |
मातृसंस्थाः |
King's College London Cambridge University |
संशोधनमार्गदर्शी | William Hopkins |
शोधच्छात्राः | Karl Pearson |
विषयेषु प्रसिद्धः |
Eugenics The Galton board Regression toward the mean Standard deviation Weather map |
प्रमुखाः प्रशस्तयः |
Linnean Society of London's Darwin–Wallace Medal in 1908. Copley medal (1910) |
(कालः – १६. ०२. १८२२ तः १७. ०१. १९११)
अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् (Sir Francis Galton) सुसन्ततेः संशोधकः । यमलयोः जन्मनः महत्त्वं ज्ञापितवान् अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् प्रख्यातस्य जीवविज्ञानिनः चार्ल्स् डार्विनस्य बन्धुः अपि । सः १८२२ तमे वर्षे फेब्रवरिमासस्य १६ दिनाङ्के बर्मिङ्ग् ह्याम् इति प्रदेशे जन्म प्राप्नोत् । १८४४ तमे वर्षे केम्ब्रिड्ज्–नगरस्थात् “ट्रिनिटि” महाविद्यालयात् वैद्यपदवीं प्राप्नोत् । अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् पवनविज्ञानं मानवविज्ञानं च आसक्त्या अधीतवान् । १८४० दशकस्य उत्तरार्धे आफ्रिका–देशे प्रवासम् अकरोत् । प्रवासस्य अनुभवान् १८५३ तमे तथा १८५५ तमे वर्षे अलिखत् । तस्य लेखस्य निमित्तं “रायल्” जियोग्राफिकल् सोसैटि”तः स्वर्णपदकम् अपि प्राप्तम् । पवनविज्ञाने आसक्तः अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् वायुस्थितेः मानचित्रस्य सज्जीकरणे इदानीं विद्यमानस्य आधुनिकस्य क्रमस्य संशोधनम् अकरोत् । “प्रतिचक्रवातः” (Anti Syclon) इत्यस्य पदस्य स्रष्टा अपि अयम् एव सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् एव । उत्तमस्य शान्तस्य वातावरणस्य लक्षणानि अपि विवृतवान् सः । सः सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् १८६३ तमे वर्षे “मीटियोरोग्राफिक्” इति पुस्तकम् अपि अलिखत् । चार्ल्स् डार्विनस्य “वंशानां जननम्” (Origin of spicies) इति पुस्तकं पठित्वा अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् अपि मानवविज्ञाने आसक्तिं प्राप्नोत् ।
अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् अङ्गुलीचिह्नं स्थिरं भवति इति प्रत्यपादयत् । अङ्गुलीचिह्नस्य अभिज्ञानस्य सुस्पष्टां पद्धतिम् अपि सः निरूपितवान् । अनेन संशोधनेन १९११ तमवर्षाभ्यन्तरे ब्रिट्न् तथा अमेरिका–संयुक्त–संस्थानेषु बहूनाम् अपराधीनाम् अङ्गुलीचिह्नद्वारा एव ग्रहणं साध्यम् अभवत् । १८६९ तमे वर्षे अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् मानवानां मानसिकं सामर्थ्यम् अपि विभिन्नेषु स्तरेषु भवति इति प्रत्यपादयत् । तत् सामर्थ्यम् अपि आनुवंशिकम् इत्यपि संशोधितवान् । उत्तमं मानसिकं सामर्थ्यं येषाम् अस्ति तादृशाणां स्त्रीपुरुषाणां द्वारा उत्तमस्य सन्ततेः एव अनुवर्तनं शक्यते इत्यपि प्रत्यपादयत् । १८८३ तमे वर्षे तादृश्याः पद्धतेः “सन्ततिविज्ञानम्” इति नामकरणम् अपि अकरोत् । अयं सर् फ्रान्सिस् गाल्ट्न् १९०९ वर्षे “सर्” इति बिरुदम् अपि प्राप्नोत् । सः ८९ तम् वयसि १९११ वर्षे जनवरिमासस्य १७ दिनाङ्के इहलोकम् अत्यजत् ।