"भूकम्पः" इत्यस्य संस्करणे भेदः
(लघु) added Category:भूविज्ञानम् using HotCat |
(लघु) r2.7.3) (Robot: Adding en:Earthquake; removing: sa:भूकंप |
||
पङ्क्तिः ८०: | पङ्क्तिः ८०: | ||
* [http://www.dmoz.org/Science/Earth_Sciences/Geophysics/Earthquakes/ Open Directory - Earthquakes] |
* [http://www.dmoz.org/Science/Earth_Sciences/Geophysics/Earthquakes/ Open Directory - Earthquakes] |
||
* [http://www.mnn.com/earth-matters/wilderness-resources/stories/world-earthquake-map-captures-every-rumble-since-1898 World earthquake map captures every rumble since 1898 | MNN - Mother Nature Network]—[[Mother Nature Network]] (29 June 2012) |
* [http://www.mnn.com/earth-matters/wilderness-resources/stories/world-earthquake-map-captures-every-rumble-since-1898 World earthquake map captures every rumble since 1898 | MNN - Mother Nature Network]—[[Mother Nature Network]] (29 June 2012) |
||
⚫ | |||
[[af:Aardbewing]] |
[[af:Aardbewing]] |
||
[[als:Erdbeben]] |
[[als:Erdbeben]] |
||
[[am:የመሬት መንቀጥቀጥ]] |
[[am:የመሬት መንቀጥቀጥ]] |
||
⚫ | |||
[[ang:Eorþbeofung]] |
[[ang:Eorþbeofung]] |
||
[[ar:زلزال]] |
[[ar:زلزال]] |
||
⚫ | |||
[[ast:Terremotu]] |
[[ast:Terremotu]] |
||
[[az:Zəlzələ]] |
[[az:Zəlzələ]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ |
[[bcl:Linog]] |
||
⚫ | |||
[[be:Землетрасенне]] |
[[be:Землетрасенне]] |
||
[[be-x-old:Землятрус]] |
[[be-x-old:Землятрус]] |
||
[[bcl:Linog]] |
|||
[[bg:Земетресение]] |
[[bg:Земетресение]] |
||
[[ |
[[bjn:Lindu]] |
||
⚫ | |||
[[br:Kren-douar]] |
[[br:Kren-douar]] |
||
⚫ | |||
[[ca:Terratrèmol]] |
[[ca:Terratrèmol]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[co:Terramotu]] |
[[co:Terramotu]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[cy:Daeargryn]] |
[[cy:Daeargryn]] |
||
[[da:Jordskælv]] |
[[da:Jordskælv]] |
||
[[de:Erdbeben]] |
[[de:Erdbeben]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[el:Σεισμός]] |
[[el:Σεισμός]] |
||
[[eml:Taramòt]] |
[[eml:Taramòt]] |
||
[[ |
[[en:Earthquake]] |
||
[[eo:Tertremo]] |
[[eo:Tertremo]] |
||
[[ |
[[es:Terremoto]] |
||
⚫ | |||
[[eu:Lurrikara]] |
[[eu:Lurrikara]] |
||
[[ext:Terremotu]] |
|||
[[fa:زمینلرزه]] |
[[fa:زمینلرزه]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[fo:Jarðskjálvti]] |
[[fo:Jarðskjálvti]] |
||
[[fr:Séisme]] |
[[fr:Séisme]] |
||
[[fy:Ierdskodding]] |
[[fy:Ierdskodding]] |
||
[[ga:Crith talún]] |
[[ga:Crith talún]] |
||
⚫ | |||
[[gd:Crith-thalmhainn]] |
[[gd:Crith-thalmhainn]] |
||
[[gl:Terremoto]] |
[[gl:Terremoto]] |
||
⚫ | |||
[[gu:ધરતીકંપ]] |
[[gu:ધરતીકંપ]] |
||
⚫ | |||
[[ko:지진]] |
|||
⚫ | |||
[[hi:भूकंप]] |
[[hi:भूकंप]] |
||
[[hr:Potres]] |
[[hr:Potres]] |
||
[[ |
[[ht:Tranblemanntè]] |
||
[[ |
[[hu:Földrengés]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ia:Seismo]] |
[[ia:Seismo]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ilo:Ginginéd]] |
|||
[[io:Ter-tremo]] |
|||
[[is:Jarðskjálfti]] |
[[is:Jarðskjálfti]] |
||
[[it:Terremoto]] |
[[it:Terremoto]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[jv:Lindhu]] |
[[jv:Lindhu]] |
||
[[kn:ಭೂಕಂಪ]] |
|||
[[ka:მიწისძვრა]] |
[[ka:მიწისძვრა]] |
||
[[kk:Жер сілкіну]] |
[[kk:Жер сілкіну]] |
||
[[ |
[[kn:ಭೂಕಂಪ]] |
||
[[ |
[[ko:지진]] |
||
[[ |
[[ksh:Äädbevve]] |
||
[[ku:Erdhej]] |
[[ku:Erdhej]] |
||
[[ky:Жер титирөө]] |
[[ky:Жер титирөө]] |
||
[[la:Terrae motus]] |
[[la:Terrae motus]] |
||
⚫ | |||
[[lb:Äerdbiewen]] |
[[lb:Äerdbiewen]] |
||
⚫ | |||
[[li:Eerdsjók]] |
[[li:Eerdsjók]] |
||
[[ln:Moningí]] |
[[ln:Moningí]] |
||
⚫ | |||
[[hu:Földrengés]] |
|||
⚫ | |||
[[mk:Земјотрес]] |
[[mk:Земјотрес]] |
||
[[ml:ഭൂകമ്പം]] |
[[ml:ഭൂകമ്പം]] |
||
⚫ | |||
[[mr:भूकंप]] |
[[mr:भूकंप]] |
||
⚫ | |||
[[ms:Gempa bumi]] |
[[ms:Gempa bumi]] |
||
[[mwl:Sismo]] |
[[mwl:Sismo]] |
||
⚫ | |||
[[my:ငလျင်လှုပ်ခြင်း]] |
[[my:ငလျင်လှုပ်ခြင်း]] |
||
[[nah:Tlālolīniliztli]] |
[[nah:Tlālolīniliztli]] |
||
[[ |
[[nds:Eerdbeven]] |
||
[[ne:भुँइचालो]] |
[[ne:भुँइचालो]] |
||
[[ |
[[nl:Aardbeving]] |
||
⚫ | |||
[[nn:Jordskjelv]] |
[[nn:Jordskjelv]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[oc:Tèrratrem]] |
[[oc:Tèrratrem]] |
||
⚫ | |||
[[om:Chocho'a lafa]] |
[[om:Chocho'a lafa]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[pnb:بھونچال]] |
[[pnb:بھونچال]] |
||
⚫ | |||
[[ps:رېږدله]] |
[[ps:رېږدله]] |
||
[[nds:Eerdbeven]] |
|||
⚫ | |||
[[pt:Sismo]] |
[[pt:Sismo]] |
||
[[ |
[[qu:Pacha kuyuy]] |
||
⚫ | |||
[[ro:Cutremur]] |
[[ro:Cutremur]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[qu:Pacha kuyuy]] |
|||
[[rue:Землетрясїня]] |
[[rue:Землетрясїня]] |
||
[[rw:Umutingito]] |
|||
⚫ | |||
[[sa:भूकंप]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[scn:Tirrimotu]] |
[[scn:Tirrimotu]] |
||
[[sh:Potres]] |
|||
[[si:භූමිකම්පාව]] |
[[si:භූමිකම්පාව]] |
||
[[simple:Earthquake]] |
[[simple:Earthquake]] |
||
[[sk:Zemetrasenie]] |
[[sk:Zemetrasenie]] |
||
[[sl:Potres]] |
[[sl:Potres]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[so:Dhulgariir]] |
[[so:Dhulgariir]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[srn:Grontapubeyfi]] |
[[srn:Grontapubeyfi]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[su:Lini]] |
[[su:Lini]] |
||
⚫ | |||
[[sv:Jordbävning]] |
[[sv:Jordbävning]] |
||
[[ |
[[sw:Tetemeko la ardhi]] |
||
⚫ | |||
[[ta:நிலநடுக்கம்]] |
[[ta:நிலநடுக்கம்]] |
||
⚫ | |||
[[te:భూకంపం]] |
[[te:భూకంపం]] |
||
⚫ | |||
[[tg:Заминларза]] |
[[tg:Заминларза]] |
||
⚫ | |||
[[tl:Lindol]] |
|||
[[tr:Deprem]] |
[[tr:Deprem]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[uk:Землетрус]] |
[[uk:Землетрус]] |
||
[[ur:زلزلہ]] |
[[ur:زلزلہ]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[vec:Teremoto]] |
[[vec:Teremoto]] |
||
[[vi:Động đất]] |
[[vi:Động đất]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[vls:Eirdbevienge]] |
[[vls:Eirdbevienge]] |
||
⚫ | |||
[[war:Linog]] |
[[war:Linog]] |
||
⚫ | |||
[[yi:ערדציטערניש]] |
[[yi:ערדציטערניש]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[zh:地震]] |
[[zh:地震]] |
||
⚫ | |||
[[zh-yue:地震]] |
१४:२८, १४ डिसेम्बर् २०१२ इत्यस्य संस्करणं
भूमेः विभिन्न कारणेभ्यः सम्पन्नः कम्पनमित्यादी वैपरीत्यमेव भूकम्पः ।
भूकम्पस्य लक्षणानि
भूकम्पः यदा सम्भवति तदा तरङ्गाणां सरण्या भूमिः कम्पिता भवति । भूकम्पस्य केन्द्रं परितः एते तरङ्गाः प्रसरन्ति ।(आ) भूमेरन्तः वर्तमानानां शिलास्तराणां भङ्गेन जायमानात् कम्पनकेन्द्रं गणयित्वा भूमेरुपरि भूकम्पकेन्द्रम् इति वदन्ति ।
भूकम्पस्य परिणामाः
कदाचित् भूकम्पस्य परिणामतःभूमि एकनिमेषतः अपि अधिकं कालं यावत् कम्पते । भूकम्पात् जायमानस्य नष्टस्य कारणं भूकम्पस्य तीव्रता एव । अधिकजनयुतेषु प्रदेशेषु अधिका हानिः सम्भवति ।
मर्क्यालिमानम् – एतत् मानं भूकम्पस्य तीव्रतां मापयित्वा , अमुके प्रदेशे प्रवृत्तस्य भूकम्पस्य प्रमाणं विवृणोति ।एतस्मिन् रोमन् संख्या I तः XII पर्यन्तं भवति | अत्र परिणामाः संक्षिप्ततया प्रदत्ताः।
क्रमसंख्या | तीव्रता परिणामाः |
---|---|
१ | सूक्ष्मा - सेस्मोग्राफ्द्वारा कैश्चिद्भिः पशुभिः एव ज्ञातुं साध्यम् । |
२ | दुर्बला - विश्रान्तिस्तितौ वर्तमानाः केचन जनाः एव ज्ञातु शक्नुवन्ति । |
३ | लघ्वी - यदा ट्रक्यानमागच्छति तावान् कम्पनयुतः । |
४ | मिता - गृहस्य अन्तः अनुभवगम्यः,स्थगितं कार्यनं कम्पितं भवति । |
५ | स्वल्पबलयुता - सामान्यस्थितौ अनुभवगम्यः, सुप्ताः भीताः भवन्ति । |
६ | बलयुता - वृक्षाः कम्पन्ते । आसन्दाः पतन्ति । |
७ | अतिबलयुता - अपायः, भित्तयः भिन्नाः भवन्ति , छदयः बलहीनाः भवन्ति । |
८ | हानिकारिका - स्तम्भाः, प्रतिमाः, दुर्बलभित्तयः, पतन्ति। |
९ | नाशकारिणी - भूमिः स्फुटति, कानिचन गृहाणि विदारितानि भवन्ति । |
१० | विनाशकारिणी - अनेकानि भवनानि नष्टानि भवन्ति, रेल्मार्गः नष्टः भवति । |
११ | विपत्कारिणी - गृहाणि नश्यन्ति , भूमिः निकूला भवति । |
१२ | प्रलयकारिणी - सम्पूर्णनाशः, भूमिः तरङ्ग एव भाति । |
रिक्टर् मापनम्
एतत्मापनं भूकम्पस्य प्रमाणं अथवा विस्तारं मापयितुं उपयुनक्ति ।सेस्मोग्राफ उपकरणेन भूकम्पतः उत्पन्नां शक्तिं मापयितुं शक्यते ।
व्याप्तिः
एतान्मानचित्रम् बृहत्भूकम्पवलयं दर्स्शयति । शान्तसागरस्य तटपर्यन्तं तथा आल्फपर्वतश्रेण्यां, हिमालयमध्ये वर्तमानपर्वतश्रेणीनां तथा तासां समीपि भूकम्पः सामान्यतया सम्भवति । प्रगतशतमानस्य विपत्कारिणं भूकम्पाः प्रत्येकं भूकम्पः रेक्टर् उपकरणे अष्टमस्थानं अतिक्रान्तः ।
- १९०६ - कोल्म्बियातटप्रदेशः - ८.६
- १९०६ - स्यान्फ्रान्सिस्को - ८.३
- १९२० - कान्षुप्रदेशः, चीना - ८.६
- १९२३ - क्याण्टोक्षेत्रम्, जपानदेशः - ८.३
- १९५० - अस्साम्, भारतदेशः - ८.६
- १९५२ - कञ्चट्का - ८.५
- १९५७ - अलीषियन् द्विपाः(यू.एस्.ए) - ८.३
- १९६० - लेबु ,चिलिदेशः -८.३
- १९६४ - अङ्कोरेज् ,अलास्कदेशः - ८.५
- १९७६ - टाङ्षन् ,चीनादेशः - ८.२
एतिहासिकाः भूकम्प्ताः
१७५५ तमे वर्षे लिस्बन्प्रदेशे सम्भूतः भूकम्प्तः रिक्टर्मापने ८.७५ तः ९ पर्यन्तं तीव्रताय युक्तम् आसीत् । चीनादेशस्य षेंन्सिप्रदेशे प्रवृत्ते १५५६ तमे वर्षे प्रवृत्ते भूकम्पे ८,३०,००० जनाः कालकवलीभूताः ।
प्राणहानिः
- १९०८ - मेस्सिना इटलि - ८०,०००
- १९०६ - अवेज्ञानो इटलि - २९,९७०
- १९२० - कान्षु चीना - १,८०,०००
- १९२३ - क्य़ाण्टो जपान् - १,४२,८०२
- १९५० - कान्षु चीना - ७०,०००
- १९५२ - क्वेट्टा भारतम् - ६०,०००
- १९५७ - एर्जिङ्कान् टर्कि - ३०,०००
- १९६० - उत्तर्पेरुमध्ये - ६६,८००
- १९६४ - ताङ्ग्टान् चीना - २,४२,०००
- १९७६ - तबस् इरान् - २५,०००
बाह्यसम्पर्कतन्तुः
- U.S. Geological Survey Earthquake Hazards Program
- European-Mediterranean Seismological Centre
- European-Mediterranean Seismological Center, real-time earthquake information website.
- Seismological Society of America.
- Incorporated Research Institutions for Seismology.
- Open Directory - Earthquakes
- World earthquake map captures every rumble since 1898 | MNN - Mother Nature Network—Mother Nature Network (29 June 2012)