"भारतीयजनतापक्षः" इत्यस्य संस्करणे भेदः
(लघु) removed Category:भारतस्य राजनीतिः; added Category:भारतीयराजनैतिकपक्षाः using HotCat |
No edit summary |
||
पङ्क्तिः २६: | पङ्क्तिः २६: | ||
[[चित्रम्:Ab vajpayee2.jpg|Thumb|200px|right|अटल-बिहारी-वाजपेयी]] |
[[चित्रम्:Ab vajpayee2.jpg|Thumb|200px|right|अटल-बिहारी-वाजपेयी]] |
||
==इतिहासः== |
==इतिहासः== |
||
डा. |
डा. श्यामाप्रसाद मुखर्जी १९५१ तमे वर्षे राष्ट्रवादं समर्थयन् भारतीयजनसङ्घम् अस्थापयत् । भारतीयजनसंघः राष्ट्रियकाग्रेंसपक्षस्य तुष्टीकरणनीतेः विरोधप्रदर्शनम् अकरोत्। तथा राष्ट्रीय-एकता-अखंडता एवं सांस्कृतिकविषयेषु काग्रेंसपक्षस्य निन्दां अकरोत्। १९५३ तमे वर्षे कारागारे डा. श्यामाप्रसाद मुखर्जीमहोदयस्य अकालमृत्युः अभवत्। परवर्तीकाले पण्डित-दीनदयाल-उपाध्यायस्य नेतृत्वे भारतीय-जन-संघस्य आन्दोलनं अग्रसरम् आसीत्। तस्य नेतृत्वाधीने एव १५ वर्षाणि यावत् संघस्य पुनर्निर्माणम् अभवत्। पण्डित-दीनदयाल-उपाध्यायः केचन सक्षम-कार्यकर्तृणां कृते विचारधारायाः प्रशिक्षणं दत्तवान्। अटल-बिहारी-वाजपेयी तथा लालकृष्ण-आडवाणी तेषां अन्यतमौ। १९६८ तमे वर्षे पं.दीनदयाल-उपाध्यायस्य हत्या अभवत्। तस्य मरणादनन्तरं अटल-बिहारी-वाजपेयी जनसंघस्य अध्यक्षः अभवत्।<br /> |
||
*१९५२ वर्षे प्रथम-साधारण-निर्वाचने जनसंघेन त्रिणि एव आसनानि लब्धानि। परवर्ती-दशवर्षेषु जनसंघस्य शक्तिः वर्धमाना आसीत्। १९६२ वर्षपर्यन्तं शक्तिशाली विपक्षः रूपेण जनसंघस्य उद्भवः जातः। बहुत्र उत्तरभारतीयप्रान्तेषु जनसंघः काग्रेंसपक्षेण सह प्रतिस्पर्धां अकरोत्। संघस्य मुख्यप्रचारविषयाः सम-नागरिकसंहिता, गोहत्या, जम्मू-कश्मीरसमस्या, हिन्दी भाषा इत्यादि आसन्।<br /> |
*१९५२ वर्षे प्रथम-साधारण-निर्वाचने जनसंघेन त्रिणि एव आसनानि लब्धानि। परवर्ती-दशवर्षेषु जनसंघस्य शक्तिः वर्धमाना आसीत्। १९६२ वर्षपर्यन्तं शक्तिशाली विपक्षः रूपेण जनसंघस्य उद्भवः जातः। बहुत्र उत्तरभारतीयप्रान्तेषु जनसंघः काग्रेंसपक्षेण सह प्रतिस्पर्धां अकरोत्। संघस्य मुख्यप्रचारविषयाः सम-नागरिकसंहिता, गोहत्या, जम्मू-कश्मीरसमस्या, हिन्दी भाषा इत्यादि आसन्।<br /> |
||
*इन्दिरा-गान्धी-सर्वकारेण घोषिताऽपात्काले समये संघकार्यकर्तारः प्रबलविरोधं प्रदर्शितवन्तः। संघस्य सहस्राधिकाः कार्यकर्तारः सर्वकारेण कारागारेषु निक्षिप्ताः आसन्। एतदनन्तरं १९७७ तमे वर्षे जनसंघः काग्रेंसविरोधीपक्ष-जनतादलेन सह गठबन्धनं कृताऽसीत्। १९७७ वर्षे साधारणनिर्वाचने जनतादलस्य विजयः अभूत्। मोरारजी देसाई तदानीं प्रधानमंत्रीपदं प्राप्तवान्। अटल-बिहारी-वाजपेयी विदेशमंत्री च अभूत्। परन्तु जनतादल-सर्वकारस्य अधपतनं मोरारजी देसाई-महोदयस्य पदत्यागेन १९७९ तमे वर्षे अभूत्। जनतादलम् अपि अस्तं प्रतिगतम्।<br /> |
*इन्दिरा-गान्धी-सर्वकारेण घोषिताऽपात्काले समये संघकार्यकर्तारः प्रबलविरोधं प्रदर्शितवन्तः। संघस्य सहस्राधिकाः कार्यकर्तारः सर्वकारेण कारागारेषु निक्षिप्ताः आसन्। एतदनन्तरं १९७७ तमे वर्षे जनसंघः काग्रेंसविरोधीपक्ष-जनतादलेन सह गठबन्धनं कृताऽसीत्। १९७७ वर्षे साधारणनिर्वाचने जनतादलस्य विजयः अभूत्। मोरारजी देसाई तदानीं प्रधानमंत्रीपदं प्राप्तवान्। अटल-बिहारी-वाजपेयी विदेशमंत्री च अभूत्। परन्तु जनतादल-सर्वकारस्य अधपतनं मोरारजी देसाई-महोदयस्य पदत्यागेन १९७९ तमे वर्षे अभूत्। जनतादलम् अपि अस्तं प्रतिगतम्।<br /> |
११:३०, १३ जुलै २०१३ इत्यस्य संस्करणं
भारतीयजनतापक्षः | |
---|---|
निर्माणम् | डिसेम्बर् १९८० |
निर्माणस्रोतः | भारतीय-जन-सङ्घः |
संवादपत्रिका | कमलसन्देशः |
महिलाविभागः | भा-ज-पा महिला सङ्घः |
कृषकविभागः | भारतीयकृषकसङ्घः |
विचारधारा |
हिन्दुत्व[१][२] जातीयतवादः |
वर्णः | अरूणवर्णः |
भारतीयजनतापक्षः(भ.ज.पा) इति भारतवर्षस्य एकः राजनीतिकपक्षः। अस्य पक्षस्य अध्यक्षः राजनाथसिङ्गः। १९८० वर्षे भारतीयजनतापक्षस्य डिसेम्बर्-मासे प्रतिष्ठा अभूत्। वर्तमानकाले भारतीयजनतापक्षः भारतवर्षस्य द्वितीयबृहत्तमपक्षः। भारतीय-राजनीतेः पटभूमौ दक्षिणपन्थिरूपेण अस्य ख्यातिः अस्ति।
इतिहासः
डा. श्यामाप्रसाद मुखर्जी १९५१ तमे वर्षे राष्ट्रवादं समर्थयन् भारतीयजनसङ्घम् अस्थापयत् । भारतीयजनसंघः राष्ट्रियकाग्रेंसपक्षस्य तुष्टीकरणनीतेः विरोधप्रदर्शनम् अकरोत्। तथा राष्ट्रीय-एकता-अखंडता एवं सांस्कृतिकविषयेषु काग्रेंसपक्षस्य निन्दां अकरोत्। १९५३ तमे वर्षे कारागारे डा. श्यामाप्रसाद मुखर्जीमहोदयस्य अकालमृत्युः अभवत्। परवर्तीकाले पण्डित-दीनदयाल-उपाध्यायस्य नेतृत्वे भारतीय-जन-संघस्य आन्दोलनं अग्रसरम् आसीत्। तस्य नेतृत्वाधीने एव १५ वर्षाणि यावत् संघस्य पुनर्निर्माणम् अभवत्। पण्डित-दीनदयाल-उपाध्यायः केचन सक्षम-कार्यकर्तृणां कृते विचारधारायाः प्रशिक्षणं दत्तवान्। अटल-बिहारी-वाजपेयी तथा लालकृष्ण-आडवाणी तेषां अन्यतमौ। १९६८ तमे वर्षे पं.दीनदयाल-उपाध्यायस्य हत्या अभवत्। तस्य मरणादनन्तरं अटल-बिहारी-वाजपेयी जनसंघस्य अध्यक्षः अभवत्।
- १९५२ वर्षे प्रथम-साधारण-निर्वाचने जनसंघेन त्रिणि एव आसनानि लब्धानि। परवर्ती-दशवर्षेषु जनसंघस्य शक्तिः वर्धमाना आसीत्। १९६२ वर्षपर्यन्तं शक्तिशाली विपक्षः रूपेण जनसंघस्य उद्भवः जातः। बहुत्र उत्तरभारतीयप्रान्तेषु जनसंघः काग्रेंसपक्षेण सह प्रतिस्पर्धां अकरोत्। संघस्य मुख्यप्रचारविषयाः सम-नागरिकसंहिता, गोहत्या, जम्मू-कश्मीरसमस्या, हिन्दी भाषा इत्यादि आसन्।
- इन्दिरा-गान्धी-सर्वकारेण घोषिताऽपात्काले समये संघकार्यकर्तारः प्रबलविरोधं प्रदर्शितवन्तः। संघस्य सहस्राधिकाः कार्यकर्तारः सर्वकारेण कारागारेषु निक्षिप्ताः आसन्। एतदनन्तरं १९७७ तमे वर्षे जनसंघः काग्रेंसविरोधीपक्ष-जनतादलेन सह गठबन्धनं कृताऽसीत्। १९७७ वर्षे साधारणनिर्वाचने जनतादलस्य विजयः अभूत्। मोरारजी देसाई तदानीं प्रधानमंत्रीपदं प्राप्तवान्। अटल-बिहारी-वाजपेयी विदेशमंत्री च अभूत्। परन्तु जनतादल-सर्वकारस्य अधपतनं मोरारजी देसाई-महोदयस्य पदत्यागेन १९७९ तमे वर्षे अभूत्। जनतादलम् अपि अस्तं प्रतिगतम्।
- जनतादलस्य कार्यकर्तारः ये जनसंघे आसन् ते भारतीयजनतापक्षस्य (भा.ज.पा.) स्थापनां कृतवन्तः। अटल-बिहारी-वाजपेयी प्रथमः अध्यक्षरूपेण निर्वाचितोऽभूत्। सिखजनानां उपरि अन्यायस्य विरोधं भारतीयजनतापक्षेण कृतः। (सिखनेता-दारासिंहस्य मतेन )वाजपेयी महोदयेन सिख एवं हिन्दुजनानां मध्ये सौहार्दभावः वर्धितः आसीत्।
- १९८४ साधारणनिर्वाचने भा.ज.पा. आसनद्वयमेव अविजीत। भा.ज.पा रामजन्मभूमौ (अयोध्यायां) बाबरी-मस्जिद् स्थले राममन्दिरनिर्माणम् इति विषयः हिन्दुजनानां सन्मुखे समुपास्थितं अकरोत्। अस्मिन् विषये विश्व-हिन्दू-परिषदः तथा राष्ट्रीय-स्वयंसेवक-संघयोः
समर्थनं पूर्णतया भारतीयजनतापक्षेण लब्धम् आसीत्। लालकृष्णः आडवाणी आभारतं यात्रा कृत्वा हिन्दुजनानां समर्थनमपि लब्धवान्।
- ६ दिसम्बर, १९९२ विश्व-हिन्दू-परिषद् तथा राष्ट्रीय-स्वयंसेवक-संघयोः कार्यकर्तारः बाबरी-मस्जिदं विद्ध्वंसः कृतवन्तः। आभारतं परवर्तीसमये हिन्दु तथा मुस्लिमजनगणयोर्मध्ये हिंसा प्रचलिता आसीत्। फलस्वरूपं १००० अधिकजनानां मृत्युः अभवत्। एतदनन्तरं विश्व-हिन्दू-परिषदः उपरि प्रतिबन्धं सर्वकारेण आरोपितासीत्। लालकृष्णः आडवाणी तथा केचन् भा.ज.पा. कार्यकर्तारः कारागाराबद्धाः आसन्।
सम्पूर्णदेशे हिंसायाः भर्त्सना अभवत्। परन्तु भा.ज.पा. हिन्दुजनानां समर्थनं अलभत्।
- १९९३ दिल्ली निर्वाचने भारतीयजनतापक्षः विजयी अभूत्। तथा १९९५ वर्षे गुजरात-महाराष्ट्रः उभयत्राऽपि निर्वाचने भा.ज.पा विजयं अलभत्। नवम्बर्, १९९५ वर्षे भा.ज.पा-महाअधिवेशने लालकृष्णः आडवाणीमहोदयेन उत्घोषितासीत् यत्- परवर्तीनिर्वाचने भारतीयजनतापक्षः विजयं प्राप्नोति चेत् अटल-बिहारी-वाजपेयी प्रधानमंत्री भविष्यति इति। १९९६ सामान्यनिर्वाचने भा.ज.पा. विजयी अभूत्। अटल-बिहारी-वाजपेयी प्रथमवारं प्रधानमंत्री अभूत्। परन्तु आसनाभावात् १३ दिनमनन्तरम् एव तेषां सर्वकारस्य अधपतनं अभवत्।
- १९९८ लोकसभानिर्वाचने भारतीयजनतापक्षः इतरक्षेत्रीयपक्षैः सह गठबन्धनं (राष्ट्रिय-जनतान्त्रिक-गठबन्धनम्) अकरोत्। निर्वाचने गठबन्धनस्य विजयः अभूत्। पुनः अटल-बिहारी-वाजपेयी प्रधानमंत्रीपदवीं प्राप्तवान्। परन्तु १९९९ वर्षे गठबन्धनान्तर्वर्ती एकः पक्षस्य समर्थनप्रत्याहार-कारणात् सर्वकारस्य अधपतनं अभवत्।
- १९९९ लोकसभानिर्वाचने राष्ट्रिय-जनतान्त्रिक-गठबन्धनं सम्पूर्णजनसमर्थनम् अलभत्। अटल-बिहारी-वाजपेयी प्रधानमंत्रीपदवीं तृतीयवारं प्राप्तवान् तथा च लालकृष्णः आडवाणी उपप्रधानमंत्री अभूत्। गठबन्धनस्य सर्वम् आहत्य ३०३ तथा भा.ज.पा.याः १८३ आसनानि आसन्। इदनीं अटल-बिहारी-वाजपेयी नेतृत्वाधीन-सर्वकारः पञ्चवर्षकार्यकालं सम्यकतया चालितासीत्।
- २००४ लोकसभानिर्वाचने राष्ट्रिय-जनतान्त्रिक-गठबन्धनस्य अनपेक्षितपराजयः अभूत्।
- मई २००८ भा.ज.पक्षेण दक्षिणभारतीयराज्येषु तथा कर्नाटक-विधान-सभा प्रथमवारं विजीतः।
- २००९ सामान्यनिर्वाचने भा.ज.पक्षस्य पुनः पराजयः अभवत् तथा पक्षेण ११६ आसनानि एव लब्धाऽसन्।
लोकसभानिर्वाचने भारतीयजनतापक्षः
वर्षः | लोकसभानिर्वाचनम् | विजीत-आसनानि | परिवर्तनम् | % मतदानानि | मतदाने परिवर्तनम् |
---|---|---|---|---|---|
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्,१९८० | सप्तम-लोकसभानिर्वाचनम् | ० | ० | ० | ० |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्, १९८४ | अष्टम-लोकसभानिर्वाचनम् | २ | +२ | ७.७४% | +७.७४% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्, १९८९ | नवम-लोकसभानिर्वाचनम् | ८५ | +८३ | ११.३६% | +३.६२% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्, १९९१ | दशम-लोकसभानिर्वाचनम् | १२० | +३७ | २०.११% | +८.७५% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्, १९९६ | एकादश-लोकसभानिर्वाचनम् | १६१ | +४१ | २०.२९% | +०.१८% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्, १९९८ | द्वादश-लोकसभानिर्वाचनम् | १८२ | +२१ | २५.५९% | +५.३०% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्, १९९९ | त्रयोदश-लोकसभानिर्वाचनम् | १८२ | ० | २३.७५% | –१.८४% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्,२००४ | चतुर्दश-लोकसभानिर्वाचनम् | १३८ | -४४ | २२.१६% | -१.६९% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्,२००९ | पञ्चदश-लोकसभानिर्वाचनम् | ११६ | -२२ | १८.८०% | -३.३६% |
भारतीयलोकसभानिर्वाचनम्, २०१४ | षोडश-लोकसभानिर्वाचनम् |
विविधराज्येषु राष्ट्रिय-जनतान्त्रिक-गठबन्धनम्
भारतीयजनतापक्षेण चालितराज्यानि
- वर्तमाने भारतीयजनतापक्षेण (एककरूपेण) चालितराज्यानि भवन्ति-गुजरात-मध्यप्रदेश-छत्तिसगढ-गोवादिराज्यम्।
इतरगठबन्धनेन चालितराज्यानि
- अन्ये द्वे राज्ये पञ्जाव-"नागालैण्डे" राष्ट्रिय-जनतान्त्रिक-गठबन्धनस्य सर्वकारः अस्ति। अत्र इतरपक्षैः सह भारतीयजनतापक्षः क्षमताभोगं करोति।
- भारतीयजनतापक्षस्य बीजु-जनता-दलेन सह उत्कले(ओडिशा) शासनं आसीत्। तथा उत्तरप्रदेश-राजस्थान-अरुणाचलप्रदेश-उत्तराखण्ड-हिमाचल-कर्णाटक-झारखण्डराज्येषु भारतीयजनतापक्षस्य सर्वकाराः आसन्।
वर्तमाने राष्ट्रिय-जनतान्त्रिक-गठबन्धनस्य मुख्यमन्त्रीगणः
- नरेन्द्रः मोदी - गुजरातराज्यम्
- रमनसिहः - छत्तीसगढराज्यम्
- मनोहर-पारिकरः - गोवाराज्यम्
- शिवराज-सिंह-चौहान् - मध्यप्रदेशराज्यम्
- प्रकाश-सिंह-बादल् - पञ्जाबराज्यम्
- नैफ्यु-रियो(Neiphiu Rio) - नागाल्याण्डराज्यम्
पक्षाऽध्यक्षाणां नामानि
वर्षः | नाम | वारम् | |
---|---|---|---|
१९८०-१९८६ | अटल-बिहारी-वाजपेयी | ||
१९८६-१९९१ | लालकृष्णः अदवाणी | प्रथमवारम् | |
१९९१-१९९३ | मुरली-मनोहर-जोशी | ||
१९९३–१९९८ | लालकृष्णः अदवाणी | द्वितीयवारम् | |
१९९८–२००० | कुशाभाव ठाकरे | ||
२०००–२००१ | बङ्गारु लक्ष्मणः | ||
२००१–२००२ | जाना कृष्णमूर्तिः | ||
२००२–२००४ | वेङ्कैया नाइडु | ||
२००४–२००६ | लालकृष्णः अदवाणी | तृतीयवारम् | |
२००६–२००९ | राजनाथसिंहः | प्रथमवारम् | |
२००९–२०१३ | सञ्चिका:Nitin gadkari (1).jpg | नीतिन् गडकरी | प्रथमवारम् |
२०१३ – वर्तमानपर्यन्तम् | राजनाथसिंहः | द्वितीयवारम् |