"मिखाइल् गोर्बचोफ्" इत्यस्य संस्करणे भेदः
(लघु) removed Category:परिशीलनीयानि using HotCat |
(लघु) clean up using AWB |
||
पङ्क्तिः १: | पङ्क्तिः १: | ||
[[चित्रम्:Mikhail Gorbachev 1987.jpg|thumb|200px|right|मिखाइल गोर्बाचोफ]] |
[[चित्रम्:Mikhail Gorbachev 1987.jpg|thumb|200px|right|मिखाइल गोर्बाचोफ]] |
||
'''मिखाइल सर्गेयेविच् गोर्बाचोफ''' (Mikhail Gorbachev) [[रशिया]]देशस्य कश्चन सुप्रसिद्धः राजकीयनेता अस्ति । अयं वामपन्थीयपक्षस्य (Communist Party) प्रमुखः सदस्यः अस्ति। |
'''मिखाइल सर्गेयेविच् गोर्बाचोफ''' (Mikhail Gorbachev) [[रशिया]]देशस्य कश्चन सुप्रसिद्धः राजकीयनेता अस्ति । अयं वामपन्थीयपक्षस्य (Communist Party) प्रमुखः सदस्यः अस्ति। |
||
== जननम्, बाल्यञ्च== |
== जननम्, बाल्यञ्च== |
||
मिखायिल् गोर्बाचोफ [[१९३१]] तमे संवत्सरे मार्चमासस्य २ दिनाङ्के [[रशिया]]देशस्य काक्सन्-प्रदेशस्य प्रिवोल्नोयियाम् अजायत । सः मेधावी आसीत् । अस्य गणितम्, इतिहासश्च प्रियौ विषयौ आस्ताम् । अस्य बाल्यजीवनं कठिनमयम् आसीत् । सः त्रयोदशे वयसि एव कृषिकार्यम् आरब्धवान् । कृषिकार्ये दक्षः आसीत् । सः स्वस्य षोडशे वयसि एव |
मिखायिल् गोर्बाचोफ [[१९३१]] तमे संवत्सरे मार्चमासस्य २ दिनाङ्के [[रशिया]]देशस्य काक्सन्-प्रदेशस्य प्रिवोल्नोयियाम् अजायत । सः मेधावी आसीत् । अस्य गणितम्, इतिहासश्च प्रियौ विषयौ आस्ताम् । अस्य बाल्यजीवनं कठिनमयम् आसीत् । सः त्रयोदशे वयसि एव कृषिकार्यम् आरब्धवान् । कृषिकार्ये दक्षः आसीत् । सः स्वस्य षोडशे वयसि एव "आर्डर् आफ् दि रेड्-ब्यानर् आफ् लेबर्” इति नामकं पुरस्कारं प्राप्तवान् आसीत् । अस्य पुरस्कारस्य प्राप्त्यनन्तरं मास्कोविश्वविद्यालये अध्ययनार्थं प्रवेशं प्राप्तवान् । अस्मिन् एव विद्यालये शासनविधिं (Law) पठित्वा पदवीधरः सञ्जातः । सुप्रसिद्धः शासनतज्ज्ञः संजातः । |
||
==वैय्यक्तिकजीवनम्== |
==वैय्यक्तिकजीवनम्== |
||
[[१९५३]] तमे संवत्सरे सेप्टम्बर्-मासे "रैसा माक्सिमोवना तितारेङ्को" नाम्नीं परिणीतवान् । [[१९५७]] तमे संवत्सरे पुत्री जाता । तस्याः नाम |
[[१९५३]] तमे संवत्सरे सेप्टम्बर्-मासे "रैसा माक्सिमोवना तितारेङ्को" नाम्नीं परिणीतवान् । [[१९५७]] तमे संवत्सरे पुत्री जाता । तस्याः नाम 'ऐरिन्’ । [[१९८७]] तमे संवत्सरे नवम्बर्-मासे "पेरिस्ट्रोयिक् न्यू थिङ्किङ्ग् फार् अवर् कण्ट्रि दि वर्ल्ड्” नामकपुस्तकं रचितवान् । अस्य "ग्लास्-वास्ट् पेरिस्ट्रोयिक्” नीतयः सुप्रसिद्धाः सञ्जाताः । |
||
==राजनीतिः== |
==राजनीतिः== |
||
[[चित्रम्:Gorbachev Bush 19900601.jpg|200px|thumb]] |
[[चित्रम्:Gorbachev Bush 19900601.jpg|200px|thumb]] |
||
सुप्रसिद्धेषु राजकीयनेतारेषु मिखायिल् गोर्बचेव् अन्यतमः । अस्य राजकीयजीवनं स्टाव्रोपोल्-प्रदेशे आरब्धम् । [[१९५२]] तमे संवत्सरे मिखायिल् गोर्बाचोफ कम्युनिस्ट्-पक्षस्य सदस्यः जातः । [[१९५६]] तमे संवत्सरे पक्षस्य कार्यदर्शित्वेन नियुक्तः । [[१८७४]] तमे संवत्सरे 'सोवियत् युवजनायोगस्य' अध्यक्षः संजातः । [[१९८०]] तमे संवत्सरे पालिट्-ब्युरो-संस्थायाः सदस्यत्वं प्राप्तवान् । अस्य देशे तेषु दिनेषु क्षामः आसीत् । अतः तेन कृषिक्षेत्रे विनूतनपरिवर्तनानि आनीतानि । ततः देशः समृद्धः सञ्जातः । [[१९८८]] तमे संवत्सरे देशीयजनेभ्यः ग्लास्-नास्ट्-नीतीः परिचायितवान् । एतेन जनाः स्वातन्त्र्यं प्राप्तवन्तः । [[१९९०]] तमे संवत्सरे जुलैमासे प्रधानकार्यदर्शित्वेन पुनः नियुक्तः । एषः 'सोवियत् कम्युनिष्ट् पक्षस्य' अन्तिमः कार्यदर्शी आसीत् । 'यु एस् एस् आर्'-राष्ट्रस्य अन्तिमः अध्यक्षः आसीत् । |
सुप्रसिद्धेषु राजकीयनेतारेषु मिखायिल् गोर्बचेव् अन्यतमः । अस्य राजकीयजीवनं स्टाव्रोपोल्-प्रदेशे आरब्धम् । [[१९५२]] तमे संवत्सरे मिखायिल् गोर्बाचोफ कम्युनिस्ट्-पक्षस्य सदस्यः जातः । [[१९५६]] तमे संवत्सरे पक्षस्य कार्यदर्शित्वेन नियुक्तः । [[१८७४]] तमे संवत्सरे 'सोवियत् युवजनायोगस्य' अध्यक्षः संजातः । [[१९८०]] तमे संवत्सरे पालिट्-ब्युरो-संस्थायाः सदस्यत्वं प्राप्तवान् । अस्य देशे तेषु दिनेषु क्षामः आसीत् । अतः तेन कृषिक्षेत्रे विनूतनपरिवर्तनानि आनीतानि । ततः देशः समृद्धः सञ्जातः । [[१९८८]] तमे संवत्सरे देशीयजनेभ्यः ग्लास्-नास्ट्-नीतीः परिचायितवान् । एतेन जनाः स्वातन्त्र्यं प्राप्तवन्तः । [[१९९०]] तमे संवत्सरे जुलैमासे प्रधानकार्यदर्शित्वेन पुनः नियुक्तः । एषः 'सोवियत् कम्युनिष्ट् पक्षस्य' अन्तिमः कार्यदर्शी आसीत् । 'यु एस् एस् आर्'-राष्ट्रस्य अन्तिमः अध्यक्षः आसीत् । |
||
==पुरस्काराः== |
==पुरस्काराः== |
||
*[[१९९०]] तमे संवत्सरे 'नोबेल्' शान्तिपुरस्कारं प्राप्तवान् । |
*[[१९९०]] तमे संवत्सरे 'नोबेल्' शान्तिपुरस्कारं प्राप्तवान् । |
||
*[[१९९२]] तमे संवत्सरे [[कालिफ़ोर्निया|क्यालिफोर्नियादेशस्य]] प्रप्रथमतया 'रोनाल्ड् रेगन् प्रेसिडेन्षियर्' पुरस्कारं प्राप्तवान् । |
*[[१९९२]] तमे संवत्सरे [[कालिफ़ोर्निया|क्यालिफोर्नियादेशस्य]] प्रप्रथमतया 'रोनाल्ड् रेगन् प्रेसिडेन्षियर्' पुरस्कारं प्राप्तवान् । |
||
*[[१९९५]] तमे संवत्सरे [[केनडा]]देशस्य "कार्लटन् विश्वविद्यालयस्य" |
*[[१९९५]] तमे संवत्सरे [[केनडा]]देशस्य "कार्लटन् विश्वविद्यालयस्य" 'लीगंडाक्टर्’ पुरस्कारं प्राप्तवान् । |
||
*’डर्ह्यां |
*’डर्ह्यां विश्वविद्यालयस्य' गौरवडाक्टरेट् उपाधिं प्राप्तवान् । |
||
*२००४ तमे संवत्सरे |
*२००४ तमे संवत्सरे 'ग्रामि’ पुरस्कारं प्राप्तवान् । |
||
*मून्-स्टर् विश्वविद्यालयस्य |
*मून्-स्टर् विश्वविद्यालयस्य 'गौरवडाक्टरेट्’ उपाधिं प्राप्तवान् । |
||
==अस्वास्थ्यम्== |
==अस्वास्थ्यम्== |
||
*[[२००६]] तमे संवत्सरे नवम्बर्-मासे अस्वस्थः जातः । ग्रीवायाः शस्त्रचिकित्सा अपि जाता । गोर्बचेफ् [[२००६]] तमे संवत्सरे [[रशिया]]देशं प्रति गतः । सद्यः विश्रान्तिजीवने अस्ति । |
*[[२००६]] तमे संवत्सरे नवम्बर्-मासे अस्वस्थः जातः । ग्रीवायाः शस्त्रचिकित्सा अपि जाता । गोर्बचेफ् [[२००६]] तमे संवत्सरे [[रशिया]]देशं प्रति गतः । सद्यः विश्रान्तिजीवने अस्ति । |
||
==बाह्यानुबन्धः== |
==बाह्यानुबन्धः== |
||
पङ्क्तिः ४३: | पङ्क्तिः ४३: | ||
*[http://rbth.ru/articles/2010/03/11/110310gorbachev.html Gorbachev's Legacy Examined, 25 Years After His Rise To Power] article by Brian Whitmore |
*[http://rbth.ru/articles/2010/03/11/110310gorbachev.html Gorbachev's Legacy Examined, 25 Years After His Rise To Power] article by Brian Whitmore |
||
*[http://bos.sagepub.com/content/67/2/77.full.pdf+html Chernobyl 25 years later: Many lessons learned] free article by Mikhail Gorbachev published in the [[Bulletin of the Atomic Scientists]], March 2011 |
*[http://bos.sagepub.com/content/67/2/77.full.pdf+html Chernobyl 25 years later: Many lessons learned] free article by Mikhail Gorbachev published in the [[Bulletin of the Atomic Scientists]], March 2011 |
||
[[श्रेणीःजीवनी]] |
[[श्रेणीःजीवनी]] |
१७:११, १२ जनवरी २०१४ इत्यस्य संस्करणं
मिखाइल सर्गेयेविच् गोर्बाचोफ (Mikhail Gorbachev) रशियादेशस्य कश्चन सुप्रसिद्धः राजकीयनेता अस्ति । अयं वामपन्थीयपक्षस्य (Communist Party) प्रमुखः सदस्यः अस्ति।
जननम्, बाल्यञ्च
मिखायिल् गोर्बाचोफ १९३१ तमे संवत्सरे मार्चमासस्य २ दिनाङ्के रशियादेशस्य काक्सन्-प्रदेशस्य प्रिवोल्नोयियाम् अजायत । सः मेधावी आसीत् । अस्य गणितम्, इतिहासश्च प्रियौ विषयौ आस्ताम् । अस्य बाल्यजीवनं कठिनमयम् आसीत् । सः त्रयोदशे वयसि एव कृषिकार्यम् आरब्धवान् । कृषिकार्ये दक्षः आसीत् । सः स्वस्य षोडशे वयसि एव "आर्डर् आफ् दि रेड्-ब्यानर् आफ् लेबर्” इति नामकं पुरस्कारं प्राप्तवान् आसीत् । अस्य पुरस्कारस्य प्राप्त्यनन्तरं मास्कोविश्वविद्यालये अध्ययनार्थं प्रवेशं प्राप्तवान् । अस्मिन् एव विद्यालये शासनविधिं (Law) पठित्वा पदवीधरः सञ्जातः । सुप्रसिद्धः शासनतज्ज्ञः संजातः ।
वैय्यक्तिकजीवनम्
१९५३ तमे संवत्सरे सेप्टम्बर्-मासे "रैसा माक्सिमोवना तितारेङ्को" नाम्नीं परिणीतवान् । १९५७ तमे संवत्सरे पुत्री जाता । तस्याः नाम 'ऐरिन्’ । १९८७ तमे संवत्सरे नवम्बर्-मासे "पेरिस्ट्रोयिक् न्यू थिङ्किङ्ग् फार् अवर् कण्ट्रि दि वर्ल्ड्” नामकपुस्तकं रचितवान् । अस्य "ग्लास्-वास्ट् पेरिस्ट्रोयिक्” नीतयः सुप्रसिद्धाः सञ्जाताः ।
राजनीतिः
सुप्रसिद्धेषु राजकीयनेतारेषु मिखायिल् गोर्बचेव् अन्यतमः । अस्य राजकीयजीवनं स्टाव्रोपोल्-प्रदेशे आरब्धम् । १९५२ तमे संवत्सरे मिखायिल् गोर्बाचोफ कम्युनिस्ट्-पक्षस्य सदस्यः जातः । १९५६ तमे संवत्सरे पक्षस्य कार्यदर्शित्वेन नियुक्तः । १८७४ तमे संवत्सरे 'सोवियत् युवजनायोगस्य' अध्यक्षः संजातः । १९८० तमे संवत्सरे पालिट्-ब्युरो-संस्थायाः सदस्यत्वं प्राप्तवान् । अस्य देशे तेषु दिनेषु क्षामः आसीत् । अतः तेन कृषिक्षेत्रे विनूतनपरिवर्तनानि आनीतानि । ततः देशः समृद्धः सञ्जातः । १९८८ तमे संवत्सरे देशीयजनेभ्यः ग्लास्-नास्ट्-नीतीः परिचायितवान् । एतेन जनाः स्वातन्त्र्यं प्राप्तवन्तः । १९९० तमे संवत्सरे जुलैमासे प्रधानकार्यदर्शित्वेन पुनः नियुक्तः । एषः 'सोवियत् कम्युनिष्ट् पक्षस्य' अन्तिमः कार्यदर्शी आसीत् । 'यु एस् एस् आर्'-राष्ट्रस्य अन्तिमः अध्यक्षः आसीत् ।
पुरस्काराः
- १९९० तमे संवत्सरे 'नोबेल्' शान्तिपुरस्कारं प्राप्तवान् ।
- १९९२ तमे संवत्सरे क्यालिफोर्नियादेशस्य प्रप्रथमतया 'रोनाल्ड् रेगन् प्रेसिडेन्षियर्' पुरस्कारं प्राप्तवान् ।
- १९९५ तमे संवत्सरे केनडादेशस्य "कार्लटन् विश्वविद्यालयस्य" 'लीगंडाक्टर्’ पुरस्कारं प्राप्तवान् ।
- ’डर्ह्यां विश्वविद्यालयस्य' गौरवडाक्टरेट् उपाधिं प्राप्तवान् ।
- २००४ तमे संवत्सरे 'ग्रामि’ पुरस्कारं प्राप्तवान् ।
- मून्-स्टर् विश्वविद्यालयस्य 'गौरवडाक्टरेट्’ उपाधिं प्राप्तवान् ।
अस्वास्थ्यम्
- २००६ तमे संवत्सरे नवम्बर्-मासे अस्वस्थः जातः । ग्रीवायाः शस्त्रचिकित्सा अपि जाता । गोर्बचेफ् २००६ तमे संवत्सरे रशियादेशं प्रति गतः । सद्यः विश्रान्तिजीवने अस्ति ।
बाह्यानुबन्धः
- Gorby80 Gorbachev 80th Birthday Gala Celebration at the Royal Albert Hall London
- The Gorbachev Foundation
- Green Cross International
- Column and op-ed archives at Journalisted
- Column and op-ed archives at Project Syndicate
- Column and op-ed archives at The Guardian
- Booknotes interview with Gorbachev on Memoirs, 24 November 1996.
Interviews and articles
- Public Opinion about Gorbachev
- The Encyclopaedia of Marxism, from which parts of this article have been taken.
- Out in the Cold Guardian interview 8 March 2005
- TIME 100 for 2004: Mikhail Gorbachev
- Biography, talks, tributes and quotes
- Ubben Lecture at DePauw University
- Commanding Heights: Mikhail Gorbachev (PBS interview), April 2001.
- USSR – USA: Summit Documents and Materials, Washington 30 May – 3 June 1990
- Gorbachev on 1989 – 2009 interview by The Nation
- Gorbachev's Legacy Examined, 25 Years After His Rise To Power article by Brian Whitmore
- Chernobyl 25 years later: Many lessons learned free article by Mikhail Gorbachev published in the Bulletin of the Atomic Scientists, March 2011