सामग्री पर जाएँ

सदस्यः:HARSHA JAIN 1410079/प्रयोगपृष्ठम्

विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः
     व्थाजनिन्दअलङकारः

निन्दi'पा निन्दया व्यक्तिर्ग्याजनिन्देति गीयते तिमे ! स नित्यौ यस्ते प्र'गेकनेवग्हरश्छिस ॥। २७ अत्र हरनिन्दथा विषमविप'र्वा संसारं प्रवर्तको विबेरभिव्य'त्.था निन्दन् व्याजनिन्दा । यथ वl विधिरेष न्निशैषगर्हणीक, करट ! त्वं रट, कस्तव॥पण्क्षो १ सहक'रतरी चक'र यस्ते सहवासं सर्वेन कोकिलेन अन्यस्तुत्यग्ऽन्यस्तुत्यभिञ्यक्तिरिति पञ्चमप्रकर्व्थाजस्तुतिप्रतिवन्दीभूतेर्थ व्यग्र्तानन्श । ननु यत्रान्यस्तुत्थाऽन्यस्तुतेरन्यनिन्दथाऽन्यनिन्दग्थाश्च प्रतीक्ति स्तत्र ठथाजस्तुतिठथाजनिन्दग्जञ्जखौरन्युपगने स्तुबिनिन्दग्रूप' प्रस्तुतप्रशो सौदम्हरणेष्वप्रस्तुतप्रसंसा न वक्तव्या । तेषामपि व्याजस्तुति.व्थाजनिन्दण्र्ध्या कोडीकग्रसंभव'दिति बेत्टु-इच्यतेम्न सूत्रम्प्ररुहुतदृत्तम्न्हुँण्त् स्तुतिनिन्द'रूपाक्त त्सरूपः प्रस्तुतवृत्तान्तः प्रतीयते, हअन्दिन्तपिबशपिग् हेयासिः५इत्टटुटुदो, तर्वं हे'व्था- द्वप वका१ाा सारूप्यनिवन्धनाऽप्रस्तुतप्र१ांसा, अत्रापि वर्तमाना निवारयितुं शक्या अन्यस्तुत्यग्ऽन्यस्तुतिरन्यनिन्दथाऽन्यनिन्देत्येवं व्याजस्तुति-व्थाजनिन्दै अपि संभवतश्वेत्गक्तमं ते अपि संभबेसाम्हु न त्वस्थ'न् परित्यागः । यद्यपि “पिपि- रेव५विरोषगईणींथः इति स्तोके पिप्रिनिन्दगा.तन्यूलक्यकनिन्दथा चग्पिशैषज्ञस्थ प्रभोस्तेन च यिद्वत्समतयग् स्थापितस्य भूर्खस्य'क्षच निन्दग् प्रतीयत इति तत्र

सारूष्यनिवन्धन'ऽ.ण्स्तुतंप्रसंसाघ्यस्तिडु तथापि सैव व्याजनिन्द'भूबेति प्रथयोध्

र्णस्थतग् सापि तत्र डर्वांण्प्र एवं च व्याजनिन्दामूलकरुणजनिन्द'रूपेयमप्रस्तुतध्

प्रसंसेति व्यख्यण्तिसूण्पन् ,न्दिसू वनेव व्यण्जरुशीभूतकव्णजस्तुतिरूपग्ऽप्क् पुर्तुतप्रसंसा दृश्यते ! 'यथा वा खाष्ण्यद्रविणठययौ न गमितः, स्तेयो मह'नर्जिह्म, स्यच्क्कन्दं चरतो जनस्य ह्वदये..चिन्तग्त्वरो निर्मितः एवापि स्वगुणानुरूपरमणागाव'द्वण्फ़ौ हता, 7 कींऽर्थं'टनेतसि वेधसा विनिहितन्तन्वींपिर्मा तन्वता अत्रग्प्रस्तुतग्थास्तरुण्यण् रपुटिंनिन्दग्व्थाबेन तमिन्द्र'व्य'बेन च तत्सौन्दर्यं. घ्न प्रशंसा प्रथंसनीयत्वेन कविबिवक्षित्मयण् स्वकयित'याः कविनिन्द'व्यम्जेन तकिं न्दण्व्थाबेन च शव्द'र्थंचमल्क्यण्तिशयप्रर्शंस'णं पर्वंवस्थस्ति । अस्य श्लोकस्य वाच्यग्र्थंविषये यद्यपि न॥त्यन्तसग्मञ्जश्यो न होमे विकल्पा वीतर'गस्येति क्तप्र- यिठू क्त्वह्रुंग्म् 3 ऽस'नतुटुग्रुणखाद्चिं, “वीतऽ'गह्रदयद्युपुप्षेवंबिघबिहूयैग्रुइत्रप्रदृत्तेध्रु' ते न'सिर्गि न्दिरागिर्णे'हति युज्जट्कृर्वै । तदींयषिकल्पेपु ण्वरग्कीति कृपणत्सजिङ्गितस्थ हतेध् स्यमङ्गबोपहितस्थ चववसौऽतुचितत्व॥दुत्यरमणग्गाव'दित्यस्यग्स्यन्तमनुचित. त्व'च्च स्वात्मनि तदनुरूपरूपासंथावन'थामपि रग्गित्वे हि पश्रुपायतम् स्य'त् तथापि विवक्षितप्रस्तुतण्र्थंतग्र्या न किंचिदसामबस्यम् । अत एवास्य श्लोकस्या. प्रस्तुततप्रसंसापरत्वमुक्तं प्रग्चनुनैन्-हपाच्णसंभवेऽप्यप्रस्तुतप्रशंसोपपत्तेन्घ्नइति।।७२॥