मत्स्यासनम्
(मत्स्यासन इत्यस्मात् पुनर्निर्दिष्टम्)
मत्स्यासनम् योगासनस्य एकम् आसनमस्ति ।
आसनकरणविधिः
[सम्पादयतु]- पद्मासने उपविशतु ।
- कूर्परद्वयमवलम्ब्य भूमौ पृष्ठभागे शयनं करोतु ।
- ग्रीवां वक्षः स्थलं च पूरकेण यथाशक्ति उत्तोलयतु ।
- मस्तकस्य उपरिभागं भूमौ योजयतु ।
- जानुद्वयेन भूमिं स्पृशतु ।
- हस्तद्वयेन अङ्गुष्ठद्वयं गृह्णातु ।
- तस्यामवस्थायां निमेषत्रयं तिष्ठतु ।
- पुनः करतलद्वये स्कन्धं पृष्ठतः अवलम्बय रेचकेण सामान्यावस्थामागच्छतु ।
- पादद्वयं ऋजुतया प्रसार्य शावासने विश्रमतु ।
लाभः
[सम्पादयतु]- कोष्ठकाठिन्यम् अपसारयति ।
- श्वासकोषस्य सम्यक् सम्प्रसारणं भवति ।
- गलदेशस्य सम्प्रसारणेन श्वासनलः स्वस्थः भवति ।
- आयासरहितदीर्घश्वासनिर्वहणाय साहाय्यं करोति । कण्ठदेशे एवं हृदयोर्ध्वदेशे च वर्तमानानां पृष्ठास्थिभागानां विकासः सम्भवति ।
- गलस्य विपरीतदिशि नम्रीकरणद्वारा तत्रस्थानां स्नायूनां बलं एवं पेशीनां सङ्कोचशक्तिश्च जायते । स्कन्धपेशयः स्नायवः च बलवत्तराः भवन्ति ।