हनुमानगढमण्डलम्

हनुमानगढमण्डलम् Hanumangarh district हनुमानगढ़ जिला
मण्डलम्
राजस्थानराज्ये हनुमानगढमण्डलम्
देशः	India
विस्तारः	१२,६४५ च.कि.मी.
जनसङ्ख्या(२०११)	१७,७९,६५०
Time zone	UTC+५:३० (भारतीयमानसमयः(IST))
Website	http://hanumangarh.nic.in

हनुमानगढमण्डलं (हिन्दी: हनुमानगढ़ जिला, आङ्ग्ल: Hanumangarh district) राजस्थानराज्ये स्थितं किञ्चन मण्डलम् । अस्य मण्डलस्य केन्द्रमस्ति हनुमानगढनामकं नगरम् । हनुमानगढ़ जिले के नवां गांव में राकेश चौहान युवक मदीना खान युवतियों गलत काम करते हुए पकड़ी गई.

भौगोलिकम्

हनुमानगढमण्डलस्य विस्तारः १२,६४५ चतुरस्रकिलोमीटर्मितः अस्ति । अस्य मण्डलस्य पूर्वे हरियाणाराज्यं, पश्चिमे श्रीगङ्गानगरमण्डलम्, उत्तरे पञ्जाबराज्यं, दक्षिणे चुरूमण्डलम् अस्ति । अस्मिन् मण्डले २२५-३०० मिल्लीमीटर्मितः वार्षिकवृष्टिपातः भवति ।

जनसङ्ख्या

२०११ जनगणनानुगुणं हनुमानगढमण्डलस्य जनसङ्ख्या १७,७९,६५० अस्ति । अस्मिन् मण्डले प्रतिचतुरस्रकिलोमीटर्मिते १८४ जनाः वसन्ति अर्थात् अस्य मण्डलस्य जनसङ्ख्यासान्द्रता प्रतिचतुरस्रकिलोमीटर् १८४ जनाः । २००१-२०११ दशके अस्मिन् मण्डले जनसङ्ख्यावृद्धिः १७.२४% आसीत् । अत्र पुं-स्त्री अनुपातः १०००-९०६ अस्ति । अत्र साक्षरता ६८.३७ % अस्ति ।

उपमण्डलानि

अस्मिन् मण्डले सप्त उपमण्डलानि सन्ति । तानि-

• हनुमानगढ
• सङ्गरिया
• पीलीबङ्गा
• रावत्सर
• नौहर
• भादरा
• टिब्बी

वीक्षणीयस्थलानि

अस्मिन् मण्डले बहूनि प्रसिद्धानि वीक्षणीयस्थलानि सन्ति । तानि -

• कालीबङ्गा
• गोगमेरीमन्दिरम्
• ब्रह्माणीमातामन्दिरम्
• भद्रकालीमातामन्दिरम्
• भटनेर किला

इत्यादीनि ।

बाह्यानुबन्धाः

• Hanumangarh district Official website Archived २००९-०४-२९ at the Wayback Machine