नार्मन् बोर्लाग्

नार्मन् बोर्लाग्

नार्मन् बोर्लाग् (Norman Borlaug) सुप्रसिद्धः कृषिविज्ञानी । अस्य संशोधनेन विश्वे आहारोत्पादनं द्विगुणितं जातम् । स्वकृतसंशोधनेन अयं प्रसिद्धः जातः । अनेन भारतदेशे कृषिक्षेत्रं चैतन्ययुक्तं जातम् ।

जननम्, अध्ययनञ्च

बोर्लाग् १९१४ तमस्य संवत्सरस्य मार्चमासस्य १३ दिनाङ्के अमेरिकादेशस्य अयोवाप्रदेशस्य क्रेस्कोनगरे अजायत । अस्य पिता 'आलिवर् बोर्लाग्’ , माता 'क्लारा’ ।
पितरौ कृषीवलौ आस्ताम् । गृहे कृषिपरिसरः आसीत् । अस्य पूर्विकाः नार्वेदेशीयाः, ते अयोवादेशम् आगताः आसन् । नार्मन् बाल्ये एव कृष्यां कार्यं करोति स्म । स्वस्य ग्रामस्य एकोपाध्यायशालायां प्राथमिकशिक्षणं प्रौढशिक्षणञ्च प्राप्तवान् । १९७३ तमे संवत्सरे 'मिनिसोट विश्वविद्यालयात् अरण्यविज्ञानविषये पदवीं प्राप्तवान् ।
अस्मात् विश्वविद्यालयात् सस्यरोगविज्ञाने एम् एस् पदवीं प्राप्तवान् । १९४२ तमे संवत्सरे कृषिविज्ञाने "विद्यावारिधिः” (Ph.d.) इति उपाधिं प्राप्तवान् । उपाहारगृहे सेवकरूपेण कार्यं कुर्वन् अध्ययनार्थम् अपेक्षितं धनं सम्पादयति स्म ।

संशोधनम्

नार्मन् बोर्लाग् सुप्रसिद्धः कृषिविज्ञानी आसीत् । १९४४ तमे संवत्सरे मेक्सिकोदेशस्य कृषिकेन्द्रे सस्यरोगशास्त्रज्ञत्वेन कार्यम् आरब्धवान् । मेक्सिको सर्वकारस्य 'राक्फेलर् प्रतिष्ठानस्य' सहयोगेन प्रचाल्यमाने अन्ताराष्ट्रियसंशोधनकेन्द्रे सस्यविज्ञानित्वेन कार्यं कृतवान् । अस्मिन् संशोधनकेन्द्रे दशाधिकवर्षाणि संशोधनकार्यं कृतवान् । द्वितीयमहायुद्धकाले सर्वत्र आहाराभावः आसीत् । विश्वे विज्ञानिनः अधिकफलचयदानानां गोधूमबीजानां संशोधने निरताः आसन् । अस्मिन् युद्धे अमेरिकादेशस्य सैनिकाः जपान्–देशस्योपरि अक्रमणं कृत्वा नगरद्वये गोलकस्थापनं कृतवन्तः । अस्मात् प्रदेशात् कश्चित् अमेरिकादेशस्य सैनिकः "नूरिन्-१०" नामकानि गोधूमबीजानि आनीय नार्मन्-वर्याय दत्तवान् । नार्मन् अस्य शीलीन्ध्र-रोगनिरोधकशक्तिविशिष्ठस्य च परागस्पर्षक्रियां कारयित्वा नूतनस्य जातिविशिष्टस्य सस्यस्य आविष्कारम् अकरोत् । संशोधितसस्याय जलस्य (रासायनिकम्) औषधस्य च अपेक्षा अधिका आसीत् । अन्यथा गोधूमफलचयवृद्धिः न भवति इति । आदौ अस्य सस्यस्य प्रसिद्धिः मेक्सिको देशे जातः । १९६६ तमे संवत्सरे १८००० टन्नपरिमितानि बीजानि भारतं प्रति आनीतानि । भारते अस्य सस्यस्य सुफलचयः आसीत् । ईक्वेडार् , चिलि, ब्रेजिल्-देशेषुच अस्य सस्यस्य प्रसिद्धिः आसीत् । "दिम्यान् हूफेड् दिवर्ल्ड् “ नामकस्य पुस्तकस्य २००० तमे संवत्सरे लोकार्पणं जातम् । अस्मिन् नार्मन्-वर्यस्य जीवनम्, साधनञ्च निरूपितम् अस्ति ।

पुरस्काराः

• १९७० तमे संवत्सरे नोबेल् पुरस्कारं प्राप्तवान् ।
• १९६९ तमे संवत्सरे पञ्जाब् कृषिविश्वविद्यालयस्य गौरवडाक्टरेट् उपाधिना सम्मानितः।
• पञ्चाशत् विश्वविद्यालयेभ्यः गौरवडाक्टरेट् उपाधिं प्राप्तवान् ।
• पद्मविभूषणपुरस्कारं प्राप्तवान् ।

मरणम्

नार्मन् टेक्सास्-देशे २००९ तमे संवत्सरे सप्टेम्बर्मासस्य १३ दिनाङ्के मृतवान् । तदा अस्य वयः ९५ आसीत् ।

बाह्यानुबन्धः

• Lecture, Nobel Centennial Symposia. 2001 December 6. RealMedia. 00:11:34.
• Lecture, The Famous Purdue Ag Fish Fry. 2003 February 8. MS Media. 02:21:02.
• 30th Anniversary Nobel Lecture. The Green Revolution Revisited and the Road Ahead. 2000. Transcript. PDF.
• Dedication lecture, Delaware Biotechnology Institute. Feeding the World in the 21st century—The Role of New Science and Technology. 2001 April 26. RealMedia. 00:47:42.
• The Story of Norman Borlaug: 60 Years Fighting Hunger. 2003 July 10. RealMedia. 01:29:02.
• Discussion, Beahrs Environmental Leadership Program Archived २०१०-०६-११ at the Wayback Machine. 2004 January 5–9. University of California, Berkeley. Text.
• ECON100A Lecture, University of California, Berkeley Archived २००९-०४-११ at the Wayback Machine. 2004 Spring. RealMedia. 01:29:02.
• Commencement address, University of Minnesota. 2004 May. CD track.
• CEI Prometheus award acceptance speech Archived २००८-०१-२५ at the Wayback Machine. 2004 May 19. MS Media. 00:10:57.
• Inaugural address, 1st World Congress of Agroforestry Archived २००८-०१-२४ at the Wayback Machine. 2004 June 27. Orlando, Florida, USA. RealMedia. 01:06:34.
• Keynote speech, USDA Agricultural Outlook Forum Archived २००९-०३-२६ at the Wayback Machine. 2005 February 24. Arlington, Virginia, USA. MS Media. 35 minutes.
• Radio interview by Penn Jillette. 2006 August 9. MP3 format. 00:43:27.
• Borlaug's York Lecture at American Society of Agronomy Annual Meetings Archived २०१०-०७-१२ at the Wayback Machine. Challenges for the Crop Scientist in the 21st Century. 2007. Windows Media and QuickTime
• Nobel Laureate Borlaug on Why Famines Still Exist - Wall Street Journal - 14 September 2009

Organizations and programs

• Norman Borlaug Institute for International Agriculture - Texas A&M University System
• The Borlaug Center for Southern Crop Improvement - Texas A&M University System Archived २०१०-०६-१७ at the Wayback Machine
• Norman E. Borlaug International Agricultural Science and Technology Fellows Program

Interview

• Farmers Can Feed the World: Better seeds and fertilizers, not romantic myths, will let them do it by Norman Borlaug - Wall Street Journal - 30 July 2009

Obituaries and other

• Obituary, New York Times
• Editorials: "On the shoulders of giants" and "Learning from the plants" Archived २०१२-०३-१९ at the Wayback Machine Rice Today, Vol. 8, No.4., October–December 2009.
• A tribute to Norman Borlaug (1914-2009): Passion, persistence and persuasion Archived २०१२-०४-२० at the Wayback Machine By Robert W. Herdt, Rice Today, Vol. 8, No.4., October–December 2009.
• Tribute to the Father of the Green Revolution Rice Today, Vol. 8, No. 4, pages 4, 6, 32-34.
• Obituary in Science
• Norman Borlaug - Daily Telegraph obituary
• "The man who fed the world", memorial at Wall Street Journal
• Obituary, Reason's Hit & Run
• The Life and Work of Norman Borlaug, Nobel Laureate
• "Biotechnology and the Green Revolution", interview from November 2002
• Norman Borlaug: The Legend (agbioworld.com)
• Journal articles by Borlaug on PubMed
• List of Norman Borlaug articles and interviews
• "Billions Served", an interview in Reason by Ronald Bailey.
• "Stem Rust Never Sleeps" New York Times article by him on current epidemic affecting the world’s wheat crops and, potentially, food supply
• The Man Who Defused the 'Population Bomb' by Gregg Easterbrook - Opinionjournal.com - 16 September 2009
• Father of 'Green Revolution' Dies by Scott Kilman and Roger Thurow - Wall Street Journal - 13 September 2009
• Notable & Quotable: The late Norman Borlaug on civilization and agricultural production - Opinionjournal.com - 13 September 2009
• Borlaug: Not by bread alone
• Breakpoint commentary and tribute on his life's work Archived २०१२-०३-१३ at the Wayback Machine
• Borlaug papers 1941-1997 Archived २०१३-०५-०३ at the Wayback Machine Research source in the special manuscript collection at Iowa State University. Includes materials by colleagues Glen Anderson, Oddvar Aresvik, P. Bronzi, Dr. Keith Finlay, Dr. Charles Krull, Dr. W. McCuiston, Dr. Albert H. Moseman, Dr. Ignacio Narvaez, Evangelina Villegas, G. Spoelberch and Dr. Frank Zilinsky.