बल्लाल सेन:

बल्लाल सेन:
शासनकालम्	1160 – 1179
पूर्ववर्ती	विजय सेन:
उत्तराधिकारी	लक्ष्मन सेन:
पति/पत्नी	रमादेवि
पिता	विजय सेन:

बल्लाल सेन: अथवा बल्लाल् सेन: (११६०–११७९), क्षेत्रीयसाहित्ये बल्लालसेन इति अपि प्रसिद्धः, भारतीय उपमहाद्वीपस्य बङ्गालक्षेत्रस्य सेनावंशस्य द्वितीयः शासकः आसीत् सः विजयसेनस्य पुत्रः आसीत् । सः गोविन्दपालं पराजय्य पालसाम्राज्यस्य समाप्तिम् अकरोत् | बल्लल सेन: पाश्चात्यचालुक्यसाम्राज्यस्य राजकुमारी रामदेवी इत्यनेन सह विवाहम् अकरोत् । तेन ज्ञायते यत् सेनाशासकाः दक्षिणभारतेन सह निकटसामाजिकसम्पर्कं धारयन्ति स्म ।

सः प्रसिद्धतमः सेनाशासकः आसीत् । सः सम्पूर्णं राज्यं एकीकृतवान् । सः उत्तरबङ्गस्य विजयं सम्पन्नवान् स्यात् । मगधराज्येन अपि मिथिं जित्वा स्यात्। बङ्गालदेशस्य परम्परानुसारं बल्लालासेनासाम्राज्ये अनेकाः गठबन्धनानि आसन् :

• वङ्गा,
• वरेन्द्र,
• कामरूपा,
• रार्
• मिथिला,
• दिल्ली
• बागरी (पंजाब, राजस्थान, हिमाचल, हरियाणा)

बल्लाल सेन: बङ्गालस्य राजपरिवारात् आगतः, यदा सः दिल्लीं गतवान् तदा सः हिन्दुस्तानस्य सम्राट् इति घोषितः । परन्तु न तु क्षेत्रस्य द्वौ जीवितौ शिलालेखौ, न च तस्मै आरोपितौ महान् साहित्यिकौ ग्रन्थौ , धनसागरः, भव्यसागरः, तस्य सैन्यसाधनानां उल्लेखं करोति। अपरपक्षे एते तस्य विद्वत्कार्यं समाजसुधारं च निर्दिशन्ति । बल्लालासेना बङ्गदेशे रूढिवादीनां हिन्दुप्रथानां पुनरुत्थानेन सह सम्बद्धा आसीत्, विशेषतः ब्राह्मणानां, कायस्थानां मध्ये जातिस्य प्रतिक्रियावादी परम्परां स्थापयति स्म, यत्र ब्राह्मणाः कुलीनश्रोत्रियसप्तसतीरूपेण वर्गीकृताः आसन् कायस्थाः शासकाः इति वर्गीकृताः, परन्तु ऐतिहासिकं प्रामाणिकता नास्ति । चालुक्यराजकुमारी रामदेवी इत्यनेन सह तस्य विवाहः सूचयति यत् सः स्वपितुः उत्तराधिकारं प्राप्तं राज्यं निरन्तरं कृतवान्, यस्मिन् वर्तमानस्य बाङ्गलादेशस्य भागाः, सम्पूर्णः पश्चिमबङ्गः, मिथिलाः अर्थात् उत्तरबिहारस्य भागाः अपि अन्तर्भवन्ति स्म । अवयसागरे गुप्तवृत्तान्तानुसारं बल्लाल सेन: स्वराज्ञ्या सह वृद्धावस्थायां गङ्गयमुनासङ्गमं प्राप्य स्वपुत्राय लक्ष्मणसेने राज्यं समर्पितवान् । ततः लक्ष्मणसेना तस्य साहित्यस्य समापनस्य कार्यभारं स्वीकृतवान् ।

मूला:

।