सदस्यः:Naveen Sankar/संस्कृतम्
विभक्तयः
[सम्पादयतु]| विभक्तिः Case |
कारकम् | एकवचनम् | द्विवचनम् | बहुवचनम् | प्रयोगः |
|---|---|---|---|---|---|
| प्रथमा Nominative |
कर्ता 'agent' |
-स् -s (-म् -m) |
-औ -au (-ई -ī) |
-अस् -as (-इ -i) |
Case for naming |
| द्वितीया Accusative |
कर्म 'deed'/'object' |
-अम् -am (-म् -m) |
-औ -au (-ई -ī) |
-अस् -as (-इ -i) |
used to mark the direct object |
| तृतीया Instrumental |
करणम् 'instrument' |
-आ -ā | -भ्याम् -bhyām | -भिस् -bhis | used to indicate that a noun is the instrument or means by or with which the subject achieves or accomplishes an action. |
| चतुर्थी Dative |
सम्प्रदानम् 'bestowal' |
-ए -e | -भ्याम् -bhyām | -भ्यस् -bhyas | "case for giving" - used to indicate the noun to whom something is given. |
| पञ्चमी Ablative |
अपादानम् 'take off' |
-अस् -as | -भ्याम् -bhyām | -भ्यस् -bhyas | to mark motion away from something |
| षष्ठी Genitive |
(सम्बन्धम्) '(relation)' |
-अस् -as | -ओस् -os | -आम् -ām | It often marks a noun as being the possessor of another noun but it can also indicate various relationships other than possession. |
| सप्तमी Locative |
अधिकरणम् 'location/substratum' |
-इ -i | -ओस् -os | -सु -su | case which indicates a location |
| संबोधनप्रथमा Vocative |
(सम्बोधनम्) '(being addressed)' |
-स् -s (- -) |
-औ -au (-ई -ī) |
-अस् -as (-इ -i) |
the case used for a noun identifying the person (animal, object, etc.) being addressed |
| पुल्लिङ्गः Masculine (बालक- bālaka- 'boy') |
स्त्रीलिङ्गः Feminine (बालिका- bālikā- 'girl') |
नप्ंसकलिङ्गः Neuter (फल- phala- 'fruit') |
Use | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| एकवचनम् Singular |
द्विवचनम् Dual |
बहुवचनम् Plural |
एकवचनम् Singular |
द्विवचनम् Dual |
बहुवचनम् Plural |
एकवचनम् Singular |
द्विवचनम् Dual |
बहुवचनम् Plural |
||
| प्रथमा कर्ता Nominative |
बालकः | बालकौ | बालकाः | बालिका | बालिके | बालिकाः | फलम् | फले | फलानि | Subject/Name |
| द्वितीया कर्म Accusative |
बालकम् | बालकौ | बालकान् | बालिकाम् | बालिके | बालिकाः | फलम् | फले | फलानि | To ....... |
| तृतीया करणम् Instrumental |
बालकेन | बालकाभ्याम् | बालकैः | बालिकाम् | बालिकाभ्याम् | बालिकाभिः | फलेन | फलाभ्याम् | फलैः | By ....... |
| चतुर्थी सम्प्रदानम् Dative |
बालकाय | बालकाभ्याम् | बालकेभ्यः | बालिकायै | बालिकाभ्याम् | बालिकाभ्यः | फलाय | फलाभ्याम् | फलेभ्यः | For ..... |
| पञ्चमी अपादानम् Ablative |
बालकात् | बालकाभ्याम् | बालकेभ्यः | बालिकायाः | बालिकाभ्याम् | बालिकाभ्यः | फलात् | फलाभ्याम् | फलेभ्यः | From ..... |
| षष्ठी (सम्बन्धम्) Genitive |
बालकस्य | बालकयोः | बालकानाम् | बालिकायाः | बालिकयोः | बालिकानाम् | फलस्य | फलयोः | फलानाम् | Of...... |
| सप्तमी अधिकरणम् Locative |
बालके | बालकयोः | बालकेषु | बालिकायाम् | बालिकयोः | बालिकासु | फले | फलयोः | फलेषु | In ......or On ....... |
| संबोधनप्रथमा (सम्बोधनम्) Vocative |
हे बालक! | हे बालकौ! | हे बालकाः! | हे बालिके! | हे बालिके! | हे बालिकाः! | हे फल! | हे फले! | हे फलानि! | Hey, .....! |
विकिपीडिया विकिपीडिये विकिपीडियाः (Use it when wikipedia is subject, OR even mentioning the name of विकिपीडिया)
विकिपीडियां विकिपीडिये विकिपीडियाः (Use it for "To wikipedia")
विकिपीडियया विकिपीडियाभ्यां विकिपीडियाभिः (By wikipedia)
विकिपीडियायै विकिपीडियाभ्यां विकिपीडियाभ्यः (For wikipedia)
विकिपीडियायाः विकिपीडिभ्यां विकिपीडियाभ्यः (From wikipedia)
विकिपीडियायाः विकिपीडिययोः विकिपीडियानां (Of wikipedia)
विकिपीडियायां विकिपीडिययोः विकिपीडियासु (In wikipedia OR On wikipedia)
हे विकिपीडिये विकिपीडिये विकिपीडियाः ('O My Dear Wikipedia')
സംസ്കൃതം എഴുതുമ്പോഴുള്ള അനുസ്വാര നിയമങ്ങൾ
[सम्पादयतु]മലയാളത്തിലും ഹിന്ദിയിലും വർഗാക്ഷരത്തിനുമുന്നിൽ വരുന്ന അനുസ്വാരം അനുസ്വാരചിഹ്നം കൊണ്ടു സൂചിപ്പിക്കുമ്പോൾ സംസ്കൃതത്തീൽ അത് കൂട്ടക്ഷരമായിത്തന്നെ എഴുതുന്നു. മലയാളത്തിൽ 'ഗംഗ' എന്നും ഹിന്ദിയിൽ गंगा (ഗംഗാ) എന്നും എഴുതുമെങ്കിലും സംസ്കൃതത്തിൽ गङ्गा (ഗങ്ഗാ) എന്നേ എഴുതാറുള്ളൂ. മലയാളത്തിൽ "സംഭവം" എന്ന് സാധാരണ എഴുതാറുണ്ട്. എന്നാൽ സംസ്കൃതത്തിന്റെ രീതിയിൽ ഇത് തെറ്റാണ്, ഇത് 'സമ്ഭവഃ' എന്നു തന്നെ (മ്ഭ എന്ന കൂട്ടക്ഷരം ഉപയോഗിച്ചുതന്നെ) എഴുതണം. ഇക്കാരണത്താൽ മലയാളനിഘണ്ടുക്കളിൽ 'സംഭവം' എന്നവാക്ക് 'സൗഭാഗ്യം' എന്ന വാക്കിന് ശേഷം വരുമെങ്കിലും സംസ്കൃതനിഘണ്ടുക്കളിൽ 'സമ്ഭവഃ' എന്നത് 'സൗഭാഗ്യ'ത്തിനു മുന്നിൽ വരും. ഇങ്ങനെ ഒട്ടനവധിയുണ്ട് : സങ്ഗം-സംഗം,ശങ്ഖം-ശംഖ്, സങ്ഘം-സംഘം, ഇത്യാദികൾ.
വർഗാക്ഷരങ്ങളൊഴിച്ചുള്ള വ്യഞ്ജനങ്ങൾക്കുമുന്നിൽ (യ, ര, ല, ള, വ എന്നീ മധ്യമങ്ങളും, ശ, ഷ, സ എന്നീ ഊഷ്മാക്കളും ഹ എന്ന ഘോഷിയും) വരുന്ന അനുസ്വാരം സംസ്കൃതത്തിൽ അനുസ്വാരചിഹ്നംകൊണ്ടുതന്നെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഇവിടങ്ങളിൽ, പൂർണമാകാത്ത കേവല'മ'കാരത്തിന്റെ ഉച്ചാരണമാണ് അനുസ്വാരത്തിനുള്ളത്. എന്നാൽ ഒറ്റയ്ക്കു നിൽക്കുന്ന ഒരു വാക്കിന്റെ അവസാനത്തിലോ, ഒരു വാക്യത്തിന്റെ അവസാനത്തിലോ വരുന്ന അനുസ്വാരത്തിന് പൂർണമായും കേവല'മ'കാരത്തിന്റെ ഉച്ചാരണമായതിനാൽ അത് കേവല'മ'കാരമായിത്തന്നെ എഴുതുന്നു. ഉദാഹരണമായി, സംസ്കൃതം എന്ന വാക്ക് മാത്രമായി എഴുതുമ്പോൾ संस्कृतम् (സംസ്കൃതമ്) എന്നാണ് എഴുതുക. ഇവിടെ ആദ്യം അനുസ്വാരം സ എന്ന ഊഷ്മാവിനു മുന്നിൽ വന്നിരിക്കുന്നതിനാൽ അനുസ്വാരചിഹ്നം ഉപയോഗിച്ച് എഴുതിയിരിക്കുന്നു. ഒടുവിൽ പൂർണമായും കേവല'മ'കാരമായും (മ് എന്ന വർണമായും) എഴുതിയിരിക്കുന്നു.
- ഉദാഹരണങ്ങൾ:
- അംശഃ,അംശുഃ തുടങ്ങിയ വാക്കുകളിൽ 'ശ'കാരത്തിനു മുന്നിൽ അനുസ്വാരം വന്നിരിക്കുന്നതിനാൽ അനുസ്വാരം മാറ്റമില്ലാതെ നിൽക്കുന്നു.
- സംസ്കാരഃ എന്ന വാക്കിൽ 'സ'കാരത്തിനു മുന്നിൽ അനുസ്വാരം വന്നിരിക്കുന്നതിനാൽ അനുസ്വാരം മാറ്റമില്ലാതെ നിൽക്കുന്നു.
ഒരു വാക്യത്തിൽ, അനുസ്വാരത്തിൽ അവസാനിക്കുന്ന ഒരു വാക്കിനെ തുടർന്ന് സ്വരത്തിൽ ആരംഭിക്കുന്ന ഒരു വാക്ക് വന്നാൽ ആ അനുസ്വാരം കേവല'മ'കാരമായി (മ എന്ന അക്ഷരത്തിന്റെ വർണം അഥവാ മ് എന്ന്) എഴുതും.
- ഉദാഹരണം:
- सा पुस्तकम् अपठत्। (സാ പുസ്തകമ് അപഠത്). ഈ വാചകത്തിൽ पुस्तकम् (പുസ്തകമ്) എന്ന വാക്കിനെ തുടർന്ന് അ എന്ന സ്വരം വരുന്നു. അതിനാൽ മ് എന്ന് എഴുതിയിരിക്കുന്നു.
എന്നാൽ, ഒരു വാക്യത്തിൽ, അനുസ്വാരത്തിൽ അവസാനിക്കുന്ന ഒരു വാക്കിനെ തുടർന്ന് വരുന്ന വാക്ക് തുടങ്ങുന്നത് വ്യഞ്ജനത്തിലാണെങ്കിൽ അനുസ്വാരം മാറ്റമില്ലാതെ നിൽക്കുന്നു.
- ഉദാഹരണങ്ങൾ:
- अहं विद्यालयं गच्छामि। (അഹം വിദ്യാലയം ഗച്ഛാമി). ഈ വാക്യത്തിൽ अहं (അഹം), विद्यालयं (വിദ്യാലയം) എന്നീ വാക്കുകളെ തുടർന്ന് വ്യഞ്ജനത്തിലാരംഭിക്കുന്ന വാക്കുകൾ വരുന്നു. അതിനാൽ അനുസ്വാരം നിലനിൽക്കുന്നു.
ഒരു വാക്യം അവസാനിക്കുന്നത് അനുസ്വാരത്തിലവസാനിക്കുന്ന ഒരു വാക്കുകൊണ്ടാണെങ്കിൽ ആ അനുസ്വാരം കേവല'മ'കാരം (മ്) ആയി മാറുന്നു.
- ഉദാഹരണം:
- अहं पाठम् अपठम्। (അഹം പാഠമ് അപഠമ്). ഈ വാക്യം അവസാനിച്ചിരിക്കുന്നത് अपठम् (അപഠമ്) എന്ന വാക്കിലാണ്. വാക്കിന്റെ അവസാനമുള്ള അനുസാരം കേവല'മ'കാരമായി (മ് എന്ന്) എഴുതിയിരിക്കുന്നു.
സംസ്കൃതത്തിൽ എഴുതുമ്പോൾ സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്ന ഈ നിയമങ്ങൾ ഉച്ചാരണത്തിലും പ്രകടമാണ്.
उपकरणानि
[सम्पादयतु]सम्पादनम्
[सम्पादयतु]- [edit