केलुचरण महापात्रः

विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः

केलुचरण महापात्रः

जन्म	(१९२६-२-२) ८ १९२६ (आयुः ९८) रघुराजपुरम्, पुरी, ओडिशाराज्यम्, भारतम्
मृत्युः	७ २००४ (आयुः ७८) भुवनेश्वरः, ओडिशाराज्यम्
वृत्तिः	भारतीयनृत्यपटुः, नृत्यसंयोजकः
सक्रियतायाः वर्षाणि	१९३५ - २००४ ।
भार्या(ः)	लक्ष्मीप्रिया महापात्रः^[१]
अपत्यानि	Ratikant Mohapatra
पुरस्काराः	क्रि.श.१९६६तमे वर्षे । सङ्गीतनाटकाकादेमीप्रशस्तिः।

गुरुः केलुचरण महापात्रः (ओरियाभाषा - ଗୁରୁ କେଳୁଚରଣ ମହାପାତ୍ର) कश्चित् प्रसिद्धः भारतीयनृत्यपटुः अध्यापनगुरुः। (जीवितकालः क्रि.श. १९२६तमवर्षस्य जनवरिमासस्य अष्टमदिनाङ्कतः क्रि.श. २००४ तमवर्षस्य एप्रिलमासस्य सप्तमदिनाङ्कपर्यन्तम् ) अयं ओडिशी नृत्यस्य प्रतिनिधिः। विशतशतके प्राचीनभारतीयनृत्यानां पुनरुज्जीवनाय महान्तं प्रयत्नं कृतवान् ।.^[२] अपि च प्रसिद्धः भारतीयः संस्कृतकविः अपि येन गुरोः विषये एवं लिखितम् । सङ्गोपाङ्गशुभाङ्गीलासमधुरं सन्तीरणनृत्यार्णवम् इति ग्रन्थं लिखितवान् इति ।^[३]

प्रशस्तयः

[सम्पादयतु]

सङ्गीतनाटककादमीपुरस्कारः।, क्रि.श.१९६६तमे वर्षे ।
पद्मश्रीः, क्रि.श.१९७२तमे वर्षे ।
पद्मभूषणः, क्रि.श.१९८९तमे वर्षे ।
सङ्गीतनाटकाकादमी सम्माननम् ।, क्रि.श.१९९१तमे वर्षे ।
पद्मविभूषणः,क्रि.श २०००तमे वर्षे ।
कालिदाससम्माननम् मध्यप्रदेशसर्वकारेण दत्तम् ।

महोक्तयः

[सम्पादयतु]

"Odissi is not a mere dance form to entertain people but to inspire and elevate. I don't actually dance but pray in compassion and the spectators say that this 'form' is dancing."^[४]
""The real dance must convey the feeling of undivided existence, that a spectator can feel that he is not different from the thing observed"^[४]

केलुचरणमहापात्रः भारतीयशास्त्रीयनर्तकः नृत्यगुरुः च आसीत् । ओडिस्सीनृत्यस्य प्रतिपादकः एषः संस्कृतकविः च । अतः एव केलुचरणमहोदयस्य एवं वर्णनं कृतं दृश्यते - 'साङ्गोपाङ्गोशुभांगिलासमधुरं समतीर्णनृत्यार्णवम्'^[३] इति।

विषेषपठनम्

[सम्पादयतु]

The Making of a Guru: Kelucharan Mohapatra, His Life and Times, by Ileana Citaristi. Published by Manohar, 2001. ISBN 81-7304-369-8.
The Dancing Phenomenon: mad boy, by Sharon Lowen, Kelucharan Mohapatra, Avinash Pasricha. Lustre Press, Roli Books, 2001. ISBN 81-7436-179-0.