पञ्चाननतर्कः
| पञ्चाननतर्कः | |
|---|---|
| जननम् | विंशतिशताब्दी |
| वृत्तिः | लेखकः |
| राष्ट्रीयता | भारतीयः |
| प्रकारः | नाट्यकारः |
| विषयाः | पौराणिक-ऐतिहासिकनाटकानि |
| प्रमुखकृतयः | अमरमङ्गलम्, कलङ्कमोचनम् |
|
विषयैः प्रभावितः
भारतीयपुराणशास्त्रम्, भारतस्य इतिहासः
| |
पञ्चाननतर्करत्न नामधेयो लेखको विंशशताब्द्याः लेखकेष्वन्यतमो मन्यते । नाटककारोऽयं १८६६ ख्रीष्टाब्दे वङ्गप्रदेशे भट्टपल्लीति नगरे जन्म लेभे । तत्र पण्डितानां खनिरासीत् । अयं बाल्ये पितृ-विहीनो जातः ।
१६३७ ख्रीष्टाब्दे स काशीवासार्थं वाराणसीमाजगाम । तेनात्र संस्कृत-साहित्य-परिषदः स्थापने महद् योगदानं कृतम् । धर्माभ्युदये दत्तचित्तोऽयं शारदा-प्रस्तावस्य विरोधे भारतीयशासनदत्तं महामहोपाध्यायोपाधिं चास्वीकृतवान्।
कालीपदेन अमरमङ्गल-कलङ्कमोचननामकं नाटकद्वयं विरचितम्। अनेनानेकाः टीकाश्चापि लिखिताः ।
अमरमङ्गलम्
[सम्पादयतु]अमरमङ्गमलम् इति राणाप्रतापस्य जीवनी अस्ति। अस्य नाटकस्य निम्नश्लोकः प्रसिद्धिङ्गतः -
सन्तु स्वधर्मनिरता मनुजा समस्ताः
प्रीतिं सजातिषु भजन्तु विहाय मायाः ।
सम्पूजयन्तु जननीमिव जन्मभूमिं
भूपालभक्तिनिरताश्च चिरं भवन्तु।।
कलङ्क-मोचनम्
[सम्पादयतु]कलङ्कमोचनं श्रीपञ्चाननतर्करत्नस्य प्रख्यातं नाटकम् । कृष्णप्रियायाः राधायाः कलङ्कस्य निराकरणं कृतमत्र कविना ।