"ज्ञानपीठप्रशस्तिः" इत्यस्य संस्करणे भेदः
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
| पङ्क्तिः १: | पङ्क्तिः १: | ||
==भारतीयज्ञानपीठन्यास:== |
|||
==ज्ञानपीठप्रशस्तिः== |
|||
भारतस्य लेखकानां कृते दीयमाना प्रतिष्ठिता प्रशस्तिः अस्ति। एषा प्रशस्तिः भारतस्य संविधानस्य अष्टमानुच्छेदे याः भाषाः उल्लिखिताः तासां भाषाणां अत्युत्तमभारतीयलेखकस्य कृते दीयते । एषा प्रशस्तिः [[१९६०]] तमवर्षस्य मेमासस्य २२ तमे दिनाङ्के स्थापिता । प्रथमतया एषा प्रशस्तिः १९६५ तमे वर्षे [[मलयालस्य]] लेखकाय श्रीमते जि.शङ्करकुरुपाय प्रदत्ता । विजेतारः प्रशस्तिफलकेन, पञ्चलक्षरूप्यकैः , वाग्देव्याः कांस्यप्रतिमया च सम्मानिताः भवन्ति । |
एषा '''ज्ञानपीठप्रशस्ति:''' भारते कृतां साहित्यक्षेत्रीयाम् अपूर्वां सिद्धिम् अभिलक्ष्य दीयते प्रतिवर्षम् । ‘दि टैम्स् आफ् इण्डिया’-पत्रिकाया: प्रकाशकै: साहुजैनपरिवारीयै: ‘भारतीयज्ञानपीठ’नामक: न्यास: प्रतिष्ठापित: । श्री साहुशान्तिप्रसादजैन, श्रीमती रमा जैन च एतस्य प्रतिष्ठापकौ । एतेन न्यासेन दीयते एषा प्रशस्ति: । प्रशस्तिरेषा पञ्चलक्षरूप्यकात्मिका भवति इदानीम् । संविधानेन अनुमतया ययाकयाचिदपि भाषया कृता कृतिरचना एव एतां प्रशस्तिं प्राप्तुम् अर्हा भवति । भारतस्य लेखकानां कृते दीयमाना प्रतिष्ठिता प्रशस्तिः अस्ति। एषा प्रशस्तिः भारतस्य संविधानस्य अष्टमानुच्छेदे याः भाषाः उल्लिखिताः तासां भाषाणां अत्युत्तमभारतीयलेखकस्य कृते दीयते । एषा प्रशस्तिः [[१९६०]] तमवर्षस्य मेमासस्य २२ तमे दिनाङ्के स्थापिता । प्रथमतया एषा प्रशस्तिः १९६५ तमे वर्षे [[मलयालस्य]] लेखकाय श्रीमते जि.शङ्करकुरुपाय प्रदत्ता । विजेतारः प्रशस्तिफलकेन, पञ्चलक्षरूप्यकैः , वाग्देव्याः कांस्यप्रतिमया च सम्मानिताः भवन्ति । |
||
==साहुशान्तिप्रसादजैन:== |
|||
==ज्ञानपीठप्रशस्त्याः पृष्ठभूमिः== |
|||
प्रशस्तिमेतां भारतसर्वकारः ददाति इति भ्रान्तिः अस्ति जनेषु । वस्तुतः टैंस् आफ् इण्डियास्वामिनः जैन्कुटुम्बसदस्याः एतस्याः प्रशस्त्याः स्थापकाः ।अधुनापि न्यासे सदस्येषु ते एव अधिकाः सन्ति ।[[१९८२]] तः ,एतां प्रशस्तिं[[भारतीयसाहित्यस्य]]कृते यः समग्रं योगदानं करोति तादृशाय लेखकाय दीयते । एतावत् पर्यन्तम् कन्नडभाषायाः अष्टौ लेखकाः एतां प्रशस्तिं प्राप्तवन्तः ।कन्नडभाषा अधिकज्ञानपीठप्रशस्त्या पुरस्कृता अस्ति ।.हिन्दी भाषायां षट् जनाः एतां प्राशस्तिं प्राप्तवन्तः । एषा भाषा द्वितीये स्थाने अस्ति । |
साहुशान्तिप्रसादजैनवर्य: क्रि.श.१९११ तमे वर्षे उत्तरप्रदेशे नजीबाबादनगरे जन्म प्राप्नोत् । बनारसहिन्दुविश्वविद्यालये आगराविश्वविद्यालये च तेन विज्ञानविषयिणी स्नातकपदवी प्राप्ता । वाराणस्याम् अखिलभारतीयं प्राच्यविद्यासम्मेलनं यत् प्रवृत्तं तत्र विद्वद्भि: सूचितं यत् साहित्यक्षेत्रस्य प्रोत्साहनाय राष्ट्रस्तरीया गौरववर्धिका काचित् विशिष्टा प्रशस्ति: प्रदातव्या, तदर्थं कश्चन न्यास: प्रतिष्ठापनीय: इति । तत: १९४४ तमे वर्षे फेब्रवरीमासस्य १८ दिनाङ्के ‘ज्ञानपीठप्रशस्ति’न्यास: प्रतिष्ठापित: जात: । शान्तिप्रसादजैनवर्य: अस्ति न्यासस्यास्य संस्थापकन्यासी । तस्य पत्नी रमाजैनवर्या न्यासाध्यक्षा जाता । २७.१०.१९७७ तमे वर्षे शान्तिप्रसादवर्य: दिवं गत: । क्रि.श.१९६५ तमात् वर्षात् ज्ञानपीठप्रशस्तिप्रदानप्रथा आरब्धा । आदौ प्रशस्तिमूल्यं सार्धैकलक्षरूप्यकात्मकम् आसीत् । इदानीं तु प्रशस्तिमूल्यम् अस्ति पञ्चलक्षरूप्यकात्मकम् । प्रशस्तिमेतां भारतसर्वकारः ददाति इति भ्रान्तिः अस्ति जनेषु । वस्तुतः टैंस् आफ् इण्डियास्वामिनः जैन्कुटुम्बसदस्याः एतस्याः प्रशस्त्याः स्थापकाः ।अधुनापि न्यासे सदस्येषु ते एव अधिकाः सन्ति । [[क्रि.श.१९८२]] तः ,एतां प्रशस्तिं[[भारतीयसाहित्यस्य]]कृते यः समग्रं योगदानं करोति तादृशाय लेखकाय दीयते । एतावत् पर्यन्तम् कन्नडभाषायाः अष्टौ लेखकाः एतां प्रशस्तिं प्राप्तवन्तः ।कन्नडभाषा अधिकज्ञानपीठप्रशस्त्या पुरस्कृता अस्ति ।.हिन्दी भाषायां षट् जनाः एतां प्राशस्तिं प्राप्तवन्तः । एषा भाषा द्वितीये स्थाने अस्ति । |
||
==प्रशस्तिभूषिताः विविधभाषाः== |
|||
==ज्ञानपीठप्रशस्तिभाजाम् आवली== |
|||
मलयाळभाषीय: जि. शङ्करकुरुपवर्य: प्रथमां ज्ञानपीठप्रशस्तिं प्राप्तवान् क्रि.श.१९६८ तमे वर्षे । क्रि.श.१९८२ तमवर्षपर्यन्तम् अपि विशिष्टसेवां कृतवत: कृतिकारस्य विशिष्टायै कृत्यै एषा प्रशस्ति: प्रदीयते स्म । किन्तु अनन्तरकाले निर्णीतं यत् समग्रां सिद्धिम् अभिलक्ष्य एव एषा प्रदातव्या इति । अद्यापि सा एव परम्परा अनुवर्तते । |
|||
हिन्दीभाषया कन्नडभाषया च सप्तवारं, वङ्गभाषया पञ्चवारं, मलयाळभाषया मराठीभाषया च चतुर्वारम्, उर्दुगुजरातिभाषाभ्यां त्रिवारम्, असामिया-ओरिया-पञ्जाबी-तळिलु-तेलुगुभाषाभि: द्विवारं च एषा प्रशस्ति: प्राप्ता । ज्ञानपीठप्रशस्तिं प्राप्तवती पञ्चदशी भाषा संस्कतम् । |
|||
११.११.०८ दिनाङ्के २००५, २००६ वर्षयो: ज्ञानपीठप्रशस्ति: घोषिता ज्ञानपीठप्रशस्तिभाज: डा सीताकान्तमहापात्रस्य आध्यक्ष्येण युक्तया समित्या । २००५ तमवर्षीया प्रशस्ति: हिन्दीकविना कुन्वरनारायणवर्येण सम्प्राप्ता । |
|||
==संस्कृतभाषया प्राप्तम्== |
|||
क्रि.श.२००६ तमवर्षीया प्रशस्ति: संस्कृतीयेन सत्यव्रतशास्त्रिवर्येण, कोङ्कणीभाषीयेण रवीन्द्रकेळकरवर्येण च सम्प्राप्ता । ४२ तमी प्रशस्ति: एषा । संस्कृतेन एषा प्रशस्ति: प्राप्ता अस्ति ऐदम्प्राथम्येन । |
|||
==ज्ञानपीठप्रशस्त्या पुरस्कृताः== |
|||
{| class="wikitable sortable" cellspacing="1" cellpadding="5" border="0" width="80%" |
|||
! वर्षम् |
|||
! नाम |
|||
! ग्रन्थः |
|||
! भाषा |
|||
|- |
|||
|१९६५ || [[जि शङ्कर कुरूप्]] || ''ओडकुझल्'' (वंशी) ||[[मलयालम्]] ||[[File:G.shankarakurup.jpg|80px]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९६६ ||[[ताराशङ्कर बन्दोपाध्यायः]] || ''गानदेवता'' || [[बेङ्गाली]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९६७ ||[[कुप्पळ्ळि वेङ्कटप्प पुट्टप्प]] (कुवेम्पु) || ''श्री रामायणदर्शनम्'' || [[कन्नड]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९६७ || [[उमाशङ्कर जोशि]] || ''निशिथ'' || [[गुजराती]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९६८ || [[सुमित्रानन्दन् पन्त्]] || ''चिदम्बर'' || [[हिन्दि]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९६९ || [[फिरक् गोरख्पुरि]] || ''जुल्-ए-नग्मा'' || [[उर्दु]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७० || [[विश्वनाथ सत्यनारायण]] || ''रामायण कल्पवृक्षमु'' || [[तेलुगु]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७१ || [[बिष्णु डे]] || ''स्मृति सत्त भविष्यत्'' || [[बेङ्गाली]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७२ || [[राम्धारी सिङ्ग् दिन्कर्]] || ''ऊर्वशी'' || [[हिन्दी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७३ || [[दत्तात्रेय रामचन्द्र बेन्द्रे]] || ''नाकुतन्ति'' || [[कन्नड]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७३ || [[गोपिनाथ् मोहान्ति]] || ''परज'' || [[ओरिया]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७४ || [[विष्णु सखाराम् खण्डेकर्]] || ''ययाति'' || [[मराठी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७५ || [[पि वि अखिलन्]] || ''चित्रप्पवै'' || [[तमिळ्]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७६ || [[आशापूर्णदेवी]] || ''प्रथम प्रतिश्रुति'' || [[बेङ्गाली]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७७ || [[शिवरामकारन्तः]] || ''मूकज्जिय कनसुगळु'' || [[कन्नड]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७८ || [[सच्चिदानन्द हिरानन्द वात्स्यायन् 'अज्ञेय']] || ''कितनी नवोन् मेन् कितनी बार्'' || [[हिन्दी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९७९ || [[बीरेन्द्रकुमार् भट्टाचार्य]] || ''मृत्युञ्जय'' || [[अस्सामी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८० || [[एस् के पोट्टेकट्]] || ''[[ओरु देशथिन्ते कथा]]'' || [[मलयालम्]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८१ || [[अमृताप्रीतम्]] || ''कगज् ते केन्वास्'' || [[पञ्जाबी]] || [[File:Amrita Pritam (1919 – 2005) , in 1948.jpg|80px]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८२ || [[महादेवी वर्मा]] || ''यम'' || [[हिन्दी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८३ || [[मास्ति वेङ्कटेश ऐय्यङ्गार्]] || ''चिक्कवीरराजेन्द्र'' || [[कन्नड]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८४ || [[तकाझि शिवशङ्कर पिल्लै]] ||''कायर्'' || [[मलयालम्]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८५ || [[पन्नालाल् पटेल्]]|| ''मानवि नि भवाय्'' || [[गुजराती]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८६ || [[सच्चिदानन्द रौत् राय्]] || || [[ओरिया]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८७ || [[विष्णु वामन शिर्वाड्कर्]] ([[कुसुमाग्रज्]]) || नट्सम्राट् || [[मराठी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८८ || डा.[[नारायणरेड्डि सि]] ||''विश्वम्भर'' || [[तेलुगु]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९८९ || [[कुर्रतुलैन् हैदर्]]|| अखिरे शाब् के हम्साफर् || [[उर्दु]] ||[[File:QHyder.jpg|80px]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९० || [[विनायक कृष्ण गोखाक्]] || ''भारत सिन्धु रष्मि'' || [[कन्नड]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९१ || [[सुभाषमुख्योपाध्यायः]] ||''पदाति'' || [[बेङ्गाली]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९२ || [[नरेशमेह्ता]]|| || [[हिन्दी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९३ || [[सीताकान्तमहापात्र]] || "भारतीयसाहित्यस्य अभिवर्धनाय तेन कृतम् अपूर्वं योगदानं निमित्तीकृत्य १९७३-९२" || [[ओरिया]] || |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९४ || [[यु आर् अनन्तमूर्तिः]] ||कन्नडसाहित्याय तदीयं योगदानं निमित्तीकृत्य ||[[कन्नड]] ||[[File:യു.ആർ. അനന്തമൂർത്തി.jpg|80px]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९५ || [[एम् टि वासुदेवन् नैयर्]] ||''[[रण्डमूझम्]]'' || [[मलयालम्]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९६ || [[महाश्वेतदेवी]] ||''हजार् चुरशिर् मा'' || [[बेङ्गाली]] ||[[File:Mahasvetadevi.jpg|80px]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९७ || [[अलि सर्दार् जफ्रि]] || || [[उर्दु]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९८ || [[गिरीशकार्नाड्]] || "कन्नडसाहित्याय कन्नडरङ्गभूमये (ययातिः) तेन कृतं योगदानं निमित्तीकृत्य"<ref>[http://www.hindu.com/fline/fl१६०३/१६०३११७०.htm The multi-faceted playwright], ''[[Frontline (magazine)]]''</ref> || [[कन्नड]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९९ || [[निर्मलवर्मा]] || || [[हिन्दि]] ||[[File:Nirmal Verma (१९२९ - २००५).jpg|80px]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|१९९९ || [[गुर्डियल् सिङ्ग्]] || ||[[पञ्जाबी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००० || [[इन्दिरा गोस्वामी]] || ||[[अस्सामी]] || |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००१ || [[राजेन्द्र केशवलाल् षा]] || || [[गुजराती]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००२ || [[जयकान्तन् डि]] || ||[[तमिळ्]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००३ || [[विन्दा कराण्डिकर्]] ||अष्टदर्शन (काव्यम्) ||[[मराठी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००४ || [[रह्मन् रहि]] ||''सुबुक् सोड, कलमि रहि, सैयद् रोडे जरेन् मन्ज्झ् च'' || [[काश्मीरि]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००५ || [[कुन्वर् नारायण्]] || ||[[हिन्दी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००६ || [[रवीन्द्र केलेकर्]] || ||[[कोड्कणी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००६ || [[सत्यव्रतशास्त्री]] || ||[[संस्कृतम्]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००७ || [[ओ एन् वि कुरूप्]] || ||[[मलयालम्]]<ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/२०१०/०९/२५/stories/२०१००९२५५६२०१६००.htm|title=Malayalam, Urdu writers claim Jnanpith awards|date=२५ September २०१०|work=[[The Hindu]]|accessdate=२५ September २०१०|location=Chennai, India}}</ref>||[[File:Onv.JPG|80px]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००८ || [[अक्लाख् मोहम्मद् खान् 'षाह्रयार्']] || ||[[उर्दु]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२००९ || [[अमर् कान्त्]] तथा [[श्रीलाल् शुक्ल]] || || [[हिन्दी]] |
|||
|- bgcolor=#edf३fe |
|||
|२०१०|| डा.चन्द्रशेखर कम्बार || समग्रं साहित्यम् || [[कन्नड]] |
|||
|} |
|||
==उल्लेखाः== |
|||
{{reflist}} |
|||
{{कर्णाटके ज्ञानपीठप्रशस्तिभाजः}} |
|||
[[वर्गः:पुरस्काराः]] |
|||
[[वर्गः:ज्ञानपीठप्रशस्तिः]] |
|||
{| cellspacing=0 style=" border:1px solid;border-collapse:collapse;" ; |
|||
! style="width: 40px; text-align: left;border:1px solid; " | वर्षम् |
|||
! style="width: 70px; text-align: left;border:1px solid; " | भाषा |
|||
! style="width: 275px; text-align: left;border:1px solid; " | लेखकः/लेखिका |
|||
! style="width: 140px; text-align: left;border:1px solid; " | कृतिः |
|||
! style="width: 75px; text-align: left;border:1px solid; " | भावचित्रम् । |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९६५]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मलेयाळम्]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[जि.शङ्करकुरुपः]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | ओडक्कुळल् ||[[File:G.shankarakurup.jpg|80px]] |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९६६]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[बङ्गाली]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[ताराशङ्कर बन्दोपाध्यायः]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | गणदेवता |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९६७]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[गुजराती]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[उमाशङ्करजोषी]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | निशिता |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९६७]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[कुवेम्पु|कुवेम्पु (के.वि.पुट्ट्प)]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | [[श्रीरामायणदर्शनम्]] |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९६८]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[सुमित्रानन्दनपन्थः]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | चिदम्बर |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९६९]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[उर्दु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[फिराख् गोरखपुरि]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | गुल्-ए-नग्मा |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७०]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[तेलुगु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[विश्वनाथसत्यनारायणः]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | रामायणकल्पवृक्षमु |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७०]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[बङ्गाली]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[भिष्णु डे]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | स्मृति सत्त भविष्यत् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७२]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[रामधारी सिंग् दिनकरः]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | ऊर्वशी |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७३]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[द.रा.बेन्द्रे।अम्बिकातनयदत्तः]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | [[नाकुतन्ती]] |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७३]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[ओरिया]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[गोपीनाथ मोहन्ति]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | मत्तिमताल् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७४]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मराठि]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[विष्णु सखाराम् खाण्डेकर्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | ययाति |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७५]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[तमिळु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[प्.वि.अकिलन्द]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | चित्त्रपावै |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७६]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[बङ्गाली]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[आशापूर्णादेवी]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | प्रथम प्रतिसृति |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७७]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[शिवराम कारन्त| कोटशिवराम कारन्त]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | [[मूकज्जिय कनसुगळु]] |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७८]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[एस्.एह्.आज्ञेय]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | कितनी नावों मे कितनी बार् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९७९]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[अस्सामी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[बीरेन्द्रकुमाराभट्टाचार्य]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | मृत्युञ्जय |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८०]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मलेयाळम्] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[एस्.के.पोट्टेकाट्ट्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | ओरु देशत्तिण्डे कथा |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८०]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[पञ्जाबी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[अमृता प्रीतम्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | कागज् के कन्वास् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८२]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दि]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[महादेवी वर्मा]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | यम |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८३]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[मास्ति वेङ्कटेश ऐय्यङ्गार्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | [[चिकवीरराजेन्द्र]] |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८४]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मलेयाळम्]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[तकळी शिवशङ्करपिळ्ळै]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | कायर् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८५]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[गुजराती]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[पन्नालाल् पटेल्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | मानवी ना भावै |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८६]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[ओरिया]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[सच्चिदानन्द् रावुत् राय्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८७]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मराठी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[विष्णु वामन शिर्वाड्कर् कुसुमाग्रज]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | नटसम्राट् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८८]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[तेलुगु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[डा.सि नारायणरेड्डि]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | विश्वम्भरा |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९८९]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[उर्दु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[खुर्रतुलैन् हैदर्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | आखिरे शाब् के हमसफर् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९०]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[विनायक कृष्ण गोकाक् |विनायक कृष्ण गोकाक्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | [[भारत सिन्धु रश्मि]] |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९०]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[बङ्गाली]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[सुभाष मुख्योपाध्याय]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | पदति |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९२]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[नरेश् मेहेता]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" |अरण्य |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९३]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[ओरिया]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[सीताकान्त महापात्र]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | समग्रं साहित्यम् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९४]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[यु.आर्.अनन्तमूर्ति]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | समग्रं साहित्यम् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९५]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मलेयाळम्]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [एम्.टि,वासुदेवन् नायर्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | रन्दमुज़म् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९६]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[बङ्गाली]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[महाश्वेतादेवी]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | हजार् तुरशिर् मा |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९७]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[उर्दु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[अलि सर्दार् जाफ्रि]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९८]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[गिरीष् कार्नाड्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | समग्रं साहित्यम् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९९]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[निर्मल् वर्मा]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | समग्रं साहित्यम् |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[१९९९]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[पञ्जाबी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[गुरुदयाळ् सिंग्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२०००]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[अस्सामी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[इन्दिरा गोस्वामी]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००१]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[गुजराती]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[राजेन्द्र केशवलाल् षा]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००२]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[तंइळु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[डि.जयकान्तन्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००३]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मराठी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[विन्दा करन्दीकर्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००४]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[काश्मीरी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[रहमान् राही]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००५]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[कुवंर् नारायण्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००६]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कोङ्कणी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[रवीन्द्र केळेकर्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००७]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[मलयाळम्]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[ओ.वि.एन् वि कुरुप्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | ||[[File:Onv.JPG|80px]] |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००८]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[उर्दु]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[अखलाख् मोहम्म्मद् खान्]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२००९]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[हिन्दी]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[अमर् कान्त्]] तथा [[श्रीलाल् शुक्ल]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | |
|||
|- |
|||
| style="width: 40px;border: 1px solid;" | [[२०१०]] |
|||
| style="width: 70px;border: 1px solid;" | [[कन्नड]] |
|||
| style="width: 275px;border: 1px solid;" | [[डा.चन्द्रशेखर कम्बार]] |
|||
| style="width: 140px;border: 1px solid;" | [[समग्रं साहित्यम्]] |
|||
। |
|||
[[bn:জ্ঞানপীঠ পুরস্কার]] |
[[bn:জ্ঞানপীঠ পুরস্কার]] |
||
| पङ्क्तिः २७३: | पङ्क्तिः १४३: | ||
[[ta:ஞானபீட விருது]] |
[[ta:ஞானபீட விருது]] |
||
[[te:జ్ఞానపీఠ పురస్కారం]] |
[[te:జ్ఞానపీఠ పురస్కారం]] |
||
[[वर्गः:ज्ञानपीठप्रशस्तिः]] |
|||
०७:१६, ८ मार्च् २०१२ इत्यस्य संस्करणं
भारतीयज्ञानपीठन्यास:
एषा ज्ञानपीठप्रशस्ति: भारते कृतां साहित्यक्षेत्रीयाम् अपूर्वां सिद्धिम् अभिलक्ष्य दीयते प्रतिवर्षम् । ‘दि टैम्स् आफ् इण्डिया’-पत्रिकाया: प्रकाशकै: साहुजैनपरिवारीयै: ‘भारतीयज्ञानपीठ’नामक: न्यास: प्रतिष्ठापित: । श्री साहुशान्तिप्रसादजैन, श्रीमती रमा जैन च एतस्य प्रतिष्ठापकौ । एतेन न्यासेन दीयते एषा प्रशस्ति: । प्रशस्तिरेषा पञ्चलक्षरूप्यकात्मिका भवति इदानीम् । संविधानेन अनुमतया ययाकयाचिदपि भाषया कृता कृतिरचना एव एतां प्रशस्तिं प्राप्तुम् अर्हा भवति । भारतस्य लेखकानां कृते दीयमाना प्रतिष्ठिता प्रशस्तिः अस्ति। एषा प्रशस्तिः भारतस्य संविधानस्य अष्टमानुच्छेदे याः भाषाः उल्लिखिताः तासां भाषाणां अत्युत्तमभारतीयलेखकस्य कृते दीयते । एषा प्रशस्तिः १९६० तमवर्षस्य मेमासस्य २२ तमे दिनाङ्के स्थापिता । प्रथमतया एषा प्रशस्तिः १९६५ तमे वर्षे मलयालस्य लेखकाय श्रीमते जि.शङ्करकुरुपाय प्रदत्ता । विजेतारः प्रशस्तिफलकेन, पञ्चलक्षरूप्यकैः , वाग्देव्याः कांस्यप्रतिमया च सम्मानिताः भवन्ति ।
साहुशान्तिप्रसादजैन:
साहुशान्तिप्रसादजैनवर्य: क्रि.श.१९११ तमे वर्षे उत्तरप्रदेशे नजीबाबादनगरे जन्म प्राप्नोत् । बनारसहिन्दुविश्वविद्यालये आगराविश्वविद्यालये च तेन विज्ञानविषयिणी स्नातकपदवी प्राप्ता । वाराणस्याम् अखिलभारतीयं प्राच्यविद्यासम्मेलनं यत् प्रवृत्तं तत्र विद्वद्भि: सूचितं यत् साहित्यक्षेत्रस्य प्रोत्साहनाय राष्ट्रस्तरीया गौरववर्धिका काचित् विशिष्टा प्रशस्ति: प्रदातव्या, तदर्थं कश्चन न्यास: प्रतिष्ठापनीय: इति । तत: १९४४ तमे वर्षे फेब्रवरीमासस्य १८ दिनाङ्के ‘ज्ञानपीठप्रशस्ति’न्यास: प्रतिष्ठापित: जात: । शान्तिप्रसादजैनवर्य: अस्ति न्यासस्यास्य संस्थापकन्यासी । तस्य पत्नी रमाजैनवर्या न्यासाध्यक्षा जाता । २७.१०.१९७७ तमे वर्षे शान्तिप्रसादवर्य: दिवं गत: । क्रि.श.१९६५ तमात् वर्षात् ज्ञानपीठप्रशस्तिप्रदानप्रथा आरब्धा । आदौ प्रशस्तिमूल्यं सार्धैकलक्षरूप्यकात्मकम् आसीत् । इदानीं तु प्रशस्तिमूल्यम् अस्ति पञ्चलक्षरूप्यकात्मकम् । प्रशस्तिमेतां भारतसर्वकारः ददाति इति भ्रान्तिः अस्ति जनेषु । वस्तुतः टैंस् आफ् इण्डियास्वामिनः जैन्कुटुम्बसदस्याः एतस्याः प्रशस्त्याः स्थापकाः ।अधुनापि न्यासे सदस्येषु ते एव अधिकाः सन्ति । क्रि.श.१९८२ तः ,एतां प्रशस्तिंभारतीयसाहित्यस्यकृते यः समग्रं योगदानं करोति तादृशाय लेखकाय दीयते । एतावत् पर्यन्तम् कन्नडभाषायाः अष्टौ लेखकाः एतां प्रशस्तिं प्राप्तवन्तः ।कन्नडभाषा अधिकज्ञानपीठप्रशस्त्या पुरस्कृता अस्ति ।.हिन्दी भाषायां षट् जनाः एतां प्राशस्तिं प्राप्तवन्तः । एषा भाषा द्वितीये स्थाने अस्ति ।
प्रशस्तिभूषिताः विविधभाषाः
मलयाळभाषीय: जि. शङ्करकुरुपवर्य: प्रथमां ज्ञानपीठप्रशस्तिं प्राप्तवान् क्रि.श.१९६८ तमे वर्षे । क्रि.श.१९८२ तमवर्षपर्यन्तम् अपि विशिष्टसेवां कृतवत: कृतिकारस्य विशिष्टायै कृत्यै एषा प्रशस्ति: प्रदीयते स्म । किन्तु अनन्तरकाले निर्णीतं यत् समग्रां सिद्धिम् अभिलक्ष्य एव एषा प्रदातव्या इति । अद्यापि सा एव परम्परा अनुवर्तते । हिन्दीभाषया कन्नडभाषया च सप्तवारं, वङ्गभाषया पञ्चवारं, मलयाळभाषया मराठीभाषया च चतुर्वारम्, उर्दुगुजरातिभाषाभ्यां त्रिवारम्, असामिया-ओरिया-पञ्जाबी-तळिलु-तेलुगुभाषाभि: द्विवारं च एषा प्रशस्ति: प्राप्ता । ज्ञानपीठप्रशस्तिं प्राप्तवती पञ्चदशी भाषा संस्कतम् । ११.११.०८ दिनाङ्के २००५, २००६ वर्षयो: ज्ञानपीठप्रशस्ति: घोषिता ज्ञानपीठप्रशस्तिभाज: डा सीताकान्तमहापात्रस्य आध्यक्ष्येण युक्तया समित्या । २००५ तमवर्षीया प्रशस्ति: हिन्दीकविना कुन्वरनारायणवर्येण सम्प्राप्ता ।
संस्कृतभाषया प्राप्तम्
क्रि.श.२००६ तमवर्षीया प्रशस्ति: संस्कृतीयेन सत्यव्रतशास्त्रिवर्येण, कोङ्कणीभाषीयेण रवीन्द्रकेळकरवर्येण च सम्प्राप्ता । ४२ तमी प्रशस्ति: एषा । संस्कृतेन एषा प्रशस्ति: प्राप्ता अस्ति ऐदम्प्राथम्येन ।
ज्ञानपीठप्रशस्त्या पुरस्कृताः
_,_in_1948.jpg)
.jpg){kind=link}
उल्लेखाः
- ↑ The multi-faceted playwright, Frontline (magazine)
- ↑ "Malayalam, Urdu writers claim Jnanpith awards". The Hindu (Chennai, India). २५ September २०१०. आह्रियत २५ September २०१०.