भारतस्य महानगराणां सूचिः

विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः

एषा जनसङ्ख्यानुसारं भारतदेशे महानगराणां सूची अस्ति ।भारतस्य संविधानस्य ७४ तमे संशोधनेन महानगरीय क्षेत्रम् परिभाषितम् यथा -

१० लक्षं (१ मिलियन्) वा अधिकजनसङ्ख्यायुक्तं क्षेत्रम्, एकस्मिन् वा अधिकेषु मण्डलेषु युक्तं, द्वौ वा अधिकौ नगरपालिका वा पञ्चायता अन्ये वा सङ्गतैः क्षेत्रैः युक्तं, राज्यपालेन निर्दिष्टम् जनसूचनेन महानगरीय क्षेत्रम् ।[१][२]

सूची[सम्पादयतु]

महानगरीय क्षेत्रम् राज्यम्/प्रदेशम् व्योमरेखा जनसङ्ख्या क्षेत्रफलम्
गणना यथा किमी मील
राष्ट्रियराजधानीक्षेत्रम् दिल्ली, हरियाणा, उत्तरप्रदेशः, राजस्थानम् Skyline at Rajiv Chowk.JPG २,५७,३५,००० 2016[३] 2,163 835[३]
मुम्बई महाराष्ट्रम् Mumbai Skyline during monsoon.jpg २,०८,००,००० 2005[४] 4,354 1,681[५]
कोलकाता पश्चिमबङ्ग Kolkata City skyline from Hoogly bridge.jpg १,८५,४०,००० 2020[६] 1,851 715[७]
चेन्नै तमिऴ्नाडु Chennai metro during trail run during night.JPG १,३३,००,२५३ 2011 8,462 3,267
बेङ्गळूरु कर्नाटकम् UB City at night .jpg १,०५,७६,१६७ 2013[८] 8,005 3,091[९]
हैदराबाद् तेलङ्गाणा High Rise buildings in Madhapur from Golkonda hill.jpg ९७,००,००० 2011[१०] 7,257 2,802[११]
अहमदाबाद् गुजरात SG Highway Skyline.jpg ८३,४५,३२६ 2019[१२] 1,866 720[१२]
पुणे महाराष्ट्रम् Pimpri-Chinchwad Skyline.jpg ७२,७६,००० 2015[१३] 7,256 2,802[१३]
लखनऊ उत्तरप्रदेशः Lucknow Skyline From Gomti Nagar.jpg 6,200,000 2011 9,000 4,000
विशाखपट्टनम् आन्ध्रप्रदेशः Vizag View from Kailasagiri.jpg ६०,००,००० 2011[१४][१५] 7,329 2,830[१६]
आन्ध्रप्रदेशः राजधानीक्षेत्रम् आन्ध्रप्रदेशः ५८,७३,५८८ 2011[१७] 8,603 3,322
सुरत गुजरात Aerial view of Surat ,Adajan Side.jpg ४४,६६,८२६ 2011[१८] 3,261 1,259
पटना बिहार Moin-Ul-Haque Stadium.JPG ३८,७४,००० 2011 1,167 451
जयपुरम् राजस्थानम् World Trade Park Jaipur in 2012.jpg ३८,१२,२६२ 2015 4,873 1,881[१९]
कोयम्बत्तूरु तमिऴ्नाडु CHIL SEZ.jpg २८,४९,३३५ 2011 888 343
कानपुरम् उत्तरप्रदेशः Kanpur skyline.jpg २७,६५,३४८ 2011[२०] 403 156
गोरखपुरम् उत्तरप्रदेशः Gorakpage.jpg २५,००,००० 2021[२१][२२] 1,041.7 402.2
नागपुरम् महाराष्ट्रम् Night at Sitabuldi Nagpur.jpg २४,९७,८७० 2011 3,567 1,377[२३]
रायपुर छत्तीसगढ २९,१७,०६० 2020[२४] 1,000 390
कोच्ची केरळम् Kochi Skyline.jpg २१,१७,९९० 2020 440 170[२५]
कोझिकोडे केरळम् Calicut beach skyline.jpg २०,२८,३९९ 2011 944 364[२६]
सेलम तमिऴ्नाडु Salem city from Hills.jpg ११,४६,००० 2011[२७][२८] 799 308
तिरुवनन्तपुरम् केरळम् Night View of Technopark Trivandrum.jpg १६,८७,४०६ 2011 310 120[२९]
मधुरै तमिऴ्नाडु Goddess Meenakshi's Own Kingdom!.jpg १४,७०,७५५ 2011[७] 247 95
जोधपुरम् राजस्थानम् Jodhpur Modern Skyline.jpg ११,३७,८१५ 2011[३०][३१][३२] 1,005 388

सम्बद्धाः लेखाः[सम्पादयतु]

सन्दर्भाः[सम्पादयतु]

  1. "Local Bodies". Ministry of Statistics and Programme Implementation. National Informatics Centre. p. 9. Archived from the original on 4 March 2016. आह्रियत 5 June 2015. 
  2. "The Constitution (Seventy-Fourth Amendment) Act, 1992". 
  3. ३.० ३.१ Demographia (April 2016). Demographia World Urban Areas (12th ed.). http://www.demographia.com/db-worldua.pdf. Retrieved 17 November 2016.  (excludes Kondli)
  4. "MMR – Population and Employment". National Real Estate Development Council. Ministry of Housing and Urban Poverty Alleviation. p. 4. आह्रियत 21 March 2016. 
  5. "About MMR". Mumbai Metropolitan Region Development Authority. आह्रियत 21 March 2016. 
  6. "City Mayors: World's largest urban areas in 2020 (1)". 
  7. ७.० ७.१ "Urban Agglomerations/Cities having population 1 million and above". censusindia.gov.in. आह्रियत 13 August 2019. 
  8. "Table 3: Decadal population of State and BMR". BMRDA. Government of Karnataka. p. 41. Archived from the original on 8 October 2016. आह्रियत 21 March 2016. 
  9. "Profile". Bangalore Metropolitan Region Development Authority. Archived from the original on 31 March 2016. आह्रियत 21 March 2016. 
  10. "Time to put metropolitan planning committee in place". Times of India (Hyderabad). 28 July 2014. आह्रियत 22 March 2016. 
  11. "About HMDA". Hyderabad Metropolitan Development Authority. आह्रियत 14 February 2015. 
  12. १२.० १२.१ "Ahmedabad Urban Development Authority - AUDA". www.auda.gov.in. आह्रियत 2019-04-25. 
  13. १३.० १३.१ "Pune Metropolitan Region Development Authority - PMRDA". www.pmrda.gov.in. आह्रियत 2018-04-25. 
  14. "Upgradation of VMRDA". Times of India (Visakhapatnam). 13 August 2018. आह्रियत 21 December 2018. 
  15. "VMRDA loses 1,628 sq.km to new urban development body". Visakhapatnam: Times of India. आह्रियत 13 February 2019. 
  16. "Vizag City limits expand to cater future needs". Times of India. आह्रियत 24 March 2021. 
  17. "A.P. Capital Region". APCRDA. Government of Andhra Pradesh. p. 15. Archived from the original on 13 September 2016. आह्रियत 1 September 2016. 
  18. "Wardwise Area and Population : Surat Municipal corporation". www.suratmunicipal.gov.in. आह्रियत 2021-01-16. 
  19. "Upgradation of JDA". Times of India (Jaipur). 13 August 2018. आह्रियत 21 December 2018. 
  20. "Uttar Pradesh (India): State, Major Agglomerations & Cities - Population Statistics in Maps and Charts". City population.de. Archived from the original on 29 June 2016. आह्रियत 9 July 2016. 
  21. "गोरखपुर को महानगर बनाने की अधिसूचना जारी". आह्रियत 21 November 2021. 
  22. "गोरखपुर भी महानगर क्षेत्र घोषित-यूपी सरकार ने जारी की अधिसूचना, अब हो सकेगा मेट्रो का संचालन". आह्रियत 20 November 2021. 
  23. "About NMR". Jaipur. आह्रियत 12 May 2020. 
  24. https://www.bhaskar.com/local/chhattisgarh/raipur/news/to-greater-127868854.html.  Missing or empty |title= (help)
  25. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 million and above". The Registrar General & Census Commissioner, India. आह्रियत 16 October 2011. 
  26. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 million and above". The Registrar General & Census Commissioner, India. आह्रियत 2011-11-19. 
  27. "Salem, India Metro Area Population 1950-2021". www.macrotrends.net. आह्रियत 2021-08-13. 
  28. "Salem District Town and Country Planning | Salem District, Government of Tamil Nadu | India" (in en-US). आह्रियत 2021-08-13. 
  29. India UA Population. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 million and above". Provisional Population Totals, Census of India 2011. The Registrar General & Census Commissioner, India. आह्रियत 16 October 2011. 
  30. "Execution of Jodhpur Master Plan 2021". Jodhpur Region 3rd Master Plan Execution (in Hindi). 18 February 2021. 
  31. "जोधपुर के विकास का रास्ता साफ, Jda की तीसरे मास्टर प्लान को मंजूरी, बढ़ेगी शहर की सीमा, बनेंगी 4 स्पेशल सिटी". 18 February 2021. 
  32. https://jda.urban.rajasthan.gov.in/content/dam/raj/udh/development-authority/jda-jodhpur/pdf/Jodhpur%20MDP%20Report%202031.pdf