सामग्री पर जाएँ

जनसङ्ख्यानुसारं भारतस्य राज्यानि केन्द्रशासितप्रदेशाः च

विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः

भारतम् २८ राज्यानां ८ केन्द्रशासितप्रदेशानां च संयोगं अस्ति । भारतम् द्वितीयः सर्वाधिकजनसंख्यायुक्तः देशः यस्य १.२ शत् कोटिः जनाः सन्ति । अत्र १७.५ प्रतिशतं विश्वजनसङ्ख्या अस्ति । विश्वस्य कुलभूमिक्षेत्रस्य २.४% भागः भारते अस्ति ।

भारतस्य जनगणना

[सम्पादयतु]

ब्रिटिश-भारते प्रथमा जनगणना १८७२ तमे वर्षे अभवत् । १९४७ तमे वर्षे भारतस्य स्वातन्त्र्यात् आरभ्य प्रति १० वर्षेषु जनगणना कृता अस्ति, प्रथमवारं १९५१ तमे वर्षे अभवत् । भारते गृहमन्त्रालयस्य अन्तर्गतं जनगणना भारतीय रजिस्ट्रार जनरल जनगणना आयुक्तकार्यालयेन क्रियते, सङ्घीयसर्वकारेण कृतं बृहत्तमेषु प्रशासनिककार्यम् च ।

जनगणना २०२२ तः दत्तांशः यथा रजिस्ट्रार जनरल जनगणना आयुक्तकार्यालयेन,[] तेङ्गगाणासर्वकारेण,[] भारतस्य योजना आयोगेन[] च प्रकाशितम् । जनसङ्ख्याघनत्वं समीपस्थं पूर्णाङ्कं प्रति पूर्णाङ्कनम् अस्ति ।

श्रेणी राज्यम् वा केन्द्रशासितप्रदेशः जनसङ्ख्या राष्ट्रियभागः (%) दशमलववृद्धि
(२००१–२०१२)
ग्रामीणजनसङ्ख्या प्रतिशत ग्रामीण नगरीयजनसङ्ख्या प्रतिशत नगरीय क्षेत्रफलम्[] घनत्वम्[lower-alpha १] लिङ्गानुपात
1 (रा1) उत्तरप्रदेशराज्यम् &10000000199812341000000१९,९८,१२,३४१ फलकम्:Pct 20.2% &10000000155317278000000१५,५३,१७,२७८ फलकम्:Pct &10000000044495063000000४,४४,९५,०६३ फलकम्:Pct 70052409280000000002,40,928 किमी2 (93,023 वर्ग मील) 7002828000000000000828 /किमी2 (2,140 /वर्ग मील) 912
2 (रा2) महाराष्ट्रराज्यम् &10000000112374333000000११,२३,७४,३३३ फलकम्:Pct 20.0% &10000000061556074000000६,१५,५६,०७४ फलकम्:Pct &10000000050818259000000५,०८,१८,२५९ फलकम्:Pct 70053077130000000003,07,713 किमी2 (1,18,809 वर्ग मील) 7002365000000000000365 /किमी2 (950 /वर्ग मील) 929
3 (रा3) बिहारराज्यम् &10000000104099452000000१०,४०,९९,४५२ फलकम्:Pct 25.4% &10000000092341436000000९,२३,४१,४३६ फलकम्:Pct &10000000011758016000000१,१७,५८,०१६ फलकम्:Pct 700494163000000000094,163 किमी2 (36,357 वर्ग मील) 70031102000000000001,102 /किमी2 (2,850 /वर्ग मील) 918
4 (रा4) पश्चिमवङ्गराज्यम् &10000000091276115000000९,१२,७६,११५ फलकम्:Pct 13.8% &10000000062183113000000६,२१,८३,११३ फलकम्:Pct &10000000029093002000000२,९०,९३,००२ फलकम्:Pct 700488752000000000088,752 किमी2 (34,267 वर्ग मील) 70031029000000000001,029 /किमी2 (2,670 /वर्ग मील) 953
5 (रा5) मध्यप्रदेशराज्यम् &10000000072626809000000७,२६,२६,८०९ फलकम्:Pct 16.3% &10000000052557404000000५,२५,५७,४०४ फलकम्:Pct &10000000020069405000000२,००,६९,४०५ फलकम्:Pct 70053082450000000003,08,245 किमी2 (1,19,014 वर्ग मील) 7002236000000000000236 /किमी2 (610 /वर्ग मील) 931
6 (रा6) तमिऴ्नाडुराज्यम् &10000000072147030000000७,२१,४७,०३० फलकम्:Pct 15.6% &10000000037229590000000३,७२,२९,५९० फलकम्:Pct &10000000034917440000000३,४९,१७,४४० फलकम्:Pct 70051300510000000001,30,051 किमी2 (50,213 वर्ग मील) 7002555000000000000555 /किमी2 (1,440 /वर्ग मील) 996
7 (रा7) राजस्थानराज्यम् &10000000068548437000000६,८५,४८,४३७ फलकम्:Pct 21.3% &10000000051500352000000५,१५,००,३५२ फलकम्:Pct &10000000017048085000000१,७०,४८,०८५ फलकम्:Pct 70053422390000000003,42,239 किमी2 (1,32,139 वर्ग मील) 7002201000000000000201 /किमी2 (520 /वर्ग मील) 928
8 (रा8) कर्णाटकराज्यम् &10000000061095297000000६,१०,९५,२९७ फलकम्:Pct 15.6% &10000000030069335000000३,००,६९,३३५ फलकम्:Pct &10000000031025962000000३,१०,२५,९६२ फलकम्:Pct 70051917910000000001,91,791 किमी2 (74,051 वर्ग मील) 7002319000000000000319 /किमी2 (830 /वर्ग मील) 979
9 (रा9) गुजरातराज्यम् &10000000060439692000000६,०४,३९,६९२ फलकम्:Pct 19.3% &10000000034694609000000३,४६,९४,६०९ फलकम्:Pct &10000000025745083000000२,५७,४५,०८३ फलकम्:Pct 70051960240000000001,96,024 किमी2 (75,685 वर्ग मील) 7002308000000000000308 /किमी2 (800 /वर्ग मील) 919
10 (रा10) आन्ध्रप्रदेशराज्यम् &10000000049577103000000४,९५,७७,१०३[lower-alpha २] फलकम्:Pct 11.0% &10000000034966693000000३,४९,६६,६९३ फलकम्:Pct &10000000014610410000000१,४६,१०,४१० फलकम्:Pct 70051629680000000001,62,968 किमी2 (62,922 वर्ग मील) 7002303000000000000303 /किमी2 (780 /वर्ग मील) 993
11 (रा11) ओडिशाराज्यम् &10000000041974219000000४,१९,७४,२१९ फलकम्:Pct 14.0% &10000000034970562000000३,४९,७०,५६२ फलकम्:Pct &10000000007003656000000७०,०३,६५६ फलकम्:Pct 70051557070000000001,55,707 किमी2 (60,119 वर्ग मील) 7002269000000000000269 /किमी2 (700 /वर्ग मील) 979
12 (रा12) तेलङ्गाणाराज्यम् &10000000035003674000000३,५०,०३,६७४ फलकम्:Pct 13.58% &10000000021395009000000२,१३,९५,००९ फलकम्:Pct &10000000013608665000000१,३६,०८,६६५ फलकम्:Pct 70051120770000000001,12,077 किमी2 (43,273 वर्ग मील) 7002312000000000000312 /किमी2 (810 /वर्ग मील) 988
13 (रा13) केरळराज्यम् &10000000033406061000000३,३४,०६,०६१ फलकम्:Pct 4.9% &10000000017471135000000१,७४,७१,१३५ फलकम्:Pct &10000000015934926000000१,५९,३४,९२६ फलकम्:Pct 700438863000000000038,863 किमी2 (15,005 वर्ग मील) 7002859000000000000859 /किमी2 (2,220 /वर्ग मील) 1,084
14 (रा14) झारखण्डराज्यम् &10000000032988134000000३,२९,८८,१३४ फलकम्:Pct 22.4% &10000000025055073000000२,५०,५५,०७३ फलकम्:Pct &10000000007933061000000७९,३३,०६१ फलकम्:Pct 700479714000000000079,714 किमी2 (30,778 वर्ग मील) 7002414000000000000414 /किमी2 (1,070 /वर्ग मील) 948
15 (रा15) असमराज्यम् &10000000031205576000000३,१२,०५,५७६ फलकम्:Pct 17.7% &10000000026807034000000२,६८,०७,०३४ फलकम्:Pct &10000000004398542000000४३,९८,५४२ फलकम्:Pct 700478438000000000078,438 किमी2 (30,285 वर्ग मील) 7002398000000000000398 /किमी2 (1,030 /वर्ग मील) 958
16 (रा16) पञ्जाबराज्यम् &10000000027743338000000२,७७,४३,३३८ फलकम्:Pct 13.89% &10000000017344192000000१,७३,४४,१९२ फलकम्:Pct &10000000010399146000000१,०३,९९,१४६ फलकम्:Pct 700450362000000000050,362 किमी2 (19,445 वर्ग मील) 7002551000000000000551 /किमी2 (1,430 /वर्ग मील) 895
17 (रा17) छत्तीसगढराज्यम् &10000000025545198000000२,५५,४५,१९८ फलकम्:Pct 22.6% &10000000019607961000000१,९६,०७,९६१ फलकम्:Pct &10000000005937237000000५९,३७,२३७ फलकम्:Pct 70051351910000000001,35,191 किमी2 (52,198 वर्ग मील) 7002189000000000000189 /किमी2 (490 /वर्ग मील) 991
18 (रा18) हरियाणाराज्यम् &10000000025351462000000२,५३,५१,४६२ फलकम्:Pct 19.9% &10000000016509359000000१,६५,०९,३५९ फलकम्:Pct &10000000008842103000000८८,४२,१०३ फलकम्:Pct 700444212000000000044,212 किमी2 (17,070 वर्ग मील) 7002573000000000000573 /किमी2 (1,480 /वर्ग मील) 879
19 (केप1) दिल्ली &10000000016787941000000१,६७,८७,९४१ फलकम्:Pct 21.2% &10000000000419042000000४,१९,०४२ फलकम्:Pct &10000000016368899000000१,६३,६८,८९९ फलकम्:Pct 70031484000000000001,484 किमी2 (573 वर्ग मील) 700411297000000000011,297 /किमी2 (29,260 /वर्ग मील) 868
20 (केप2) जम्मूकाश्मीरम् &10000000012267032000000१,२२,६७,०३२ फलकम्:Pct 23.6% &10000000009064220000000९०,६४,२२० फलकम्:Pct &10000000003202812000000३२,०२,८१२ फलकम्:Pct 70051255350000000001,25,535 किमी2 (48,469 वर्ग मील)[lower-alpha ३] 7002297000000000000297 /किमी2 (770 /वर्ग मील) 890
21 (रा19) उत्तराखण्डराज्यम् &10000000010086292000000१,००,८६,२९२ फलकम्:Pct 18.8% &10000000007036954000000७०,३६,९५४ फलकम्:Pct &10000000003049338000000३०,४९,३३८ फलकम्:Pct 700453483000000000053,483 किमी2 (20,650 वर्ग मील) 7002189000000000000189 /किमी2 (490 /वर्ग मील) 963
22 (रा20) हिमाचलप्रदेशराज्यम् &10000000006864602000000६८,६४,६०२ फलकम्:Pct 12.9% &10000000006176050000000६१,७६,०५० फलकम्:Pct &10000000000688552000000६,८८,५५२ फलकम्:Pct 700455673000000000055,673 किमी2 (21,495 वर्ग मील) 7002123000000000000123 /किमी2 (320 /वर्ग मील) 972
23 (रा21) त्रिपुराराज्यम् &10000000003673917000000३६,७३,९१७ फलकम्:Pct 14.8% &10000000002712464000000२७,१२,४६४ फलकम्:Pct &10000000000961453000000९,६१,४५३ फलकम्:Pct 700410486000000000010,486 किमी2 (4,049 वर्ग मील) 7002350000000000000350 /किमी2 (910 /वर्ग मील) 960
24 (रा22) मेघालयराज्यम् &10000000002966889000000२९,६६,८८९ फलकम्:Pct 27.9% &10000000002371439000000२३,७१,४३९ फलकम्:Pct &10000000000595450000000५,९५,४५० फलकम्:Pct 700422429000000000022,429 किमी2 (8,660 वर्ग मील) 7002132000000000000132 /किमी2 (340 /वर्ग मील) 989
25 (रा23) मणिपुरराज्यम्[lower-alpha ४] &10000000002570390000000२५,७०,३९० फलकम्:Pct 18.6% &10000000001793875000000१७,९३,८७५ फलकम्:Pct &10000000000776515000000७,७६,५१५ फलकम्:Pct 700422327000000000022,327 किमी2 (8,621 वर्ग मील) 7002122000000000000122 /किमी2 (320 /वर्ग मील) 992
26 (रा24) नागालैण्डराज्यम् &10000000001978502000000१९,७८,५०२ फलकम्:Pct −0.6% &10000000001407536000000१४,०७,५३६ फलकम्:Pct &10000000000570966000000५,७०,९६६ फलकम्:Pct 700416579000000000016,579 किमी2 (6,401 वर्ग मील) 7002119000000000000119 /किमी2 (310 /वर्ग मील) 931
27 (रा25) गोवाराज्यम् &10000000001458545000000१४,५८,५४५ फलकम्:Pct 8.2% &10000000000551731000000५,५१,७३१ फलकम्:Pct &10000000000906814000000९,०६,८१४ फलकम्:Pct 70033702000000000003,702 किमी2 (1,429 वर्ग मील) 7002394000000000000394 /किमी2 (1,020 /वर्ग मील) 973
28 (रा26) अरुणाचलप्रदेशराज्यम् &10000000001383727000000१३,८३,७२७ फलकम्:Pct 26.0% &10000000001066358000000१०,६६,३५८ फलकम्:Pct &10000000000317369000000३,१७,३६९ फलकम्:Pct 700483743000000000083,743 किमी2 (32,333 वर्ग मील) 700117000000000000017 /किमी2 (44 /वर्ग मील) 938
29 (केप3) पुदुच्चेरी &10000000001247953000000१२,४७,९५३ फलकम्:Pct 28.1% &10000000000395200000000३,९५,२०० फलकम्:Pct &10000000000852753000000८,५२,७५३ फलकम्:Pct 7002479000000000000479 किमी2 (185 वर्ग मील) 70032598000000000002,598 /किमी2 (6,730 /वर्ग मील) 1,037
30 (रा27) मिजोरमराज्यम् &10000000001097206000000१०,९७,२०६ फलकम्:Pct 23.5% &10000000000525435000000५,२५,४३५ फलकम्:Pct &10000000000571771000000५,७१,७७१ फलकम्:Pct 700421081000000000021,081 किमी2 (8,139 वर्ग मील) 700152000000000000052 /किमी2 (130 /वर्ग मील) 976
31 (केप4) चण्डीगढ &10000000001055450000000१०,५५,४५० (अनुमानित) फलकम्:Pct 17.2% &10000000000028991000000२८,९९१ फलकम्:Pct &10000000001026459000000१०,२६,४५९ फलकम्:Pct 7002114000000000000114 किमी2 (44 वर्ग मील) 70039252000000000009,252 /किमी2 (23,960 /वर्ग मील) 818
32 (रा28) सिक्किमराज्यम् &10000000000610577000000६,१०,५७७ (अनुमानित) फलकम्:Pct 12.9% &10000000000456999000000४,५६,९९९ फलकम्:Pct &10000000000153578000000१,५३,५७८ फलकम्:Pct 70037096000000000007,096 किमी2 (2,740 वर्ग मील) 700186000000000000086 /किमी2 (220 /वर्ग मील) 890
33 (केप5) दादरा नगरहवेली च दीव दमण च &10000000000585764000000५८५,७६४ फलकम्:Pct 55.1% &10000000000243510000000२,४३,५१० फलकम्:Pct &10000000000342254000000३,४२,२५४ फलकम्:Pct 7002603000000000000603 किमी2 (233 वर्ग मील) 7002970000000000000970 /किमी2 (2,500 /वर्ग मील) 711
34 (केप6) अण्डमाननिकोबारद्वीपसमूहः &10000000000380581000000३,८०,५८१ फलकम्:Pct 6.9% &10000000000237093000000२,३७,०९३ फलकम्:Pct &10000000000143488000000१,४३,४८८ फलकम्:Pct 70038249000000000008,249 किमी2 (3,185 वर्ग मील) 700146000000000000046 /किमी2 (120 /वर्ग मील) 876
35 (केप7) लदाख &10000000000274000000000२,७४,००० फलकम्:Pct 17.8% &10000000000043840000000४३,८४० फलकम्:Pct &10000000000230160000000२,३०,१६० फलकम्:Pct 700496701000000000096,701 किमी2 (37,336 वर्ग मील)[lower-alpha ५] 70002799999999999992.8 /किमी2 (7.3 /वर्ग मील) 853
36 (केप8) लक्षद्वीपाः &10000000000064473000000६४,४७३ फलकम्:Pct 6.3% &10000000000014141000000१४,१४१ फलकम्:Pct &10000000000050332000000५०,३३२ फलकम्:Pct 700132000000000000032 किमी2 (12 वर्ग मील) 70032013000000000002,013 /किमी2 (5,210 /वर्ग मील) 946
कुल भातम् 1,21,05,69,573 100% 17.7% 83,34,63,448 68.84% 37,71,06,125 31.16% 32,87,240 किमी2 (12,69,210 वर्ग मील)[lower-alpha ६] 382 /किमी2 (990 /वर्ग मील) 940
टिप्पणयः
  1. भारतस्य जम्मूकाश्मीराज्यस्य च जनसङ्ख्यायाः घनत्वनिर्धारणाय दत्तांशैः भारतेन दाविताः किन्तु पाकिस्थानेन (78,114 वर्ग किलोमीटर (30,160 वर्ग मील)) चीनदेशेन (शक्सगमद्रोण्याम् 5,180 वर्ग किलोमीटर (2,000 वर्ग मील), अक्साई चिनादिक्षेत्रेषु 37,555 वर्ग किलोमीटर (14,500 वर्ग मील) च) च नियन्त्रितानि क्षेत्राणि बहिष्कृतानि सन्ति ।[][]
  2. आन्ध्रप्रदेशस्य २०११ जनगणना दत्तांशात् तेलङ्गाणाराज्यस्य जनसङ्ख्यां घटयित्वा गणना भवति ।
  3. अत्र 83,294 वर्ग किलोमीटर (32,160 वर्ग मील) परिमितं क्षेत्रं पाकिस्थाननियन्त्रितम् परन्तु भारतेन पौरगणतन्त्रचीनदेशेन प्रशासिता शक्सगं द्रोणिकायाः सह दावितं ।
  4. मणिपुरराज्यस्य सेनापतिमण्डलस्य माओ-मरम्, पौमता, पुरुल च उपविभागाः अपवर्जिताः सन्ति ।
  5. अस्मिन् 37,555 वर्ग किलोमीटर (14,500 वर्ग मील) परिमितः अक्साई चिनः, पौरगणतन्त्रचीनदेशेन प्रशासितम् किन्तु भारतेन दावितम् लदाखस्य पूर्वसीमायाः अन्यक्षेत्राणि च सन्ति ।
  6. अत्र 1,20,849 वर्ग किलोमीटर (46,660 वर्ग मील) परिमितं क्षेत्रं पाकिस्थाननियन्त्रितम् परन्तु भारतेन पौरगणतन्त्रचीनदेशेन प्रशासिता अक्साई चिनः शक्सगं द्रोणिकायाः सह च दावितं ।

सम्बद्धाः लेखाः

[सम्पादयतु]

सन्दर्भाः

[सम्पादयतु]
  1. "Population and decadal change by residence : 2011 (PERSONS)". Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. p. 2. Archived from the original on 2016-06-24. आह्रियत 2019-01-15. 
  2. "Statistical Year Book 2015". telangana.gov.in. Directorate of Economics and Statistics, Government of Telangana. Archived from the original on 19 October 2019. आह्रियत 4 March 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  3. "Census 2011 (Final Data) - Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)". planningcommission.gov.in. Planning Commission, Government of India. Archived from the original on 27 January 2018. आह्रियत 15 January 2019.  Unknown parameter |url-status= ignored (help)
  4. "Area of India/state/district". Government of India (2001). Census of India. Archived from the original on 2018-12-25. आह्रियत 2008-10-27. 
  5. "J&K 2011 Population density census". Archived from the original on 2018-12-25. आह्रियत 2022-01-06. 
  6. "Religion PCA 2011 J&K census". Archived from the original on 2016-02-09. आह्रियत 2016-01-14.